wypowiedzieć

From wy- +‎ powiedzieć. First attested in the fifteenth century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /vɨpɔvjɛd͡ʑɛt͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /vɨpɔvjɛd͡ʑɛt͡ɕ/

wypowiedzieć pf (imperfective wypowiadać)

1. to express verbally; to say; to tell about
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 3:

     Zyvoth tey blogoslavyoney dzyevyczye tobye vypovyem (reserabo)

     [Żywot tej błogosławionej dziewice tobie wypowiem (reserabo)]

2. to explain
   • 1874-1891 [Fifteenth century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXII, page 321:

     Dominus Iesus ore suo sanctissimo explicat vlg. vypovyedzyal

     [Dominus Iesus ore suo sanctissimo explicat vlg. wypowiedział]

3. to expel
   • 1968 [Fifteenth century], Roman Laskowski, Józef Reczek, editors, Glosy polskie rękopisu Sermones de tempore et de sanctis nr. XV 32 Biblioteki OO. Dominikanów w Krakowie z drugiej połowy XV wieku‎, Sandomierz: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, page 74:

     Nec hospitare, quia perpetue proscripti, wypowyedzany, erunt de sancta civitate

     [Nec hospitare, quia perpetue proscripti, wypowiedziani, erunt de sancta civitate]

   • 1930 [c. 1455], “I Par”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, section 22,2:

     Przikazal, abi bily sebrany wszitci wipowyedzeny (proselyti)

     [Przkazał, aby byli sebrani wszytcy wypowiedzeni (proselyti)]

   • 1962 [c. 1420], Stanisław Urbańczyk, editor, Wokabularz trydencki‎, number 414:

     Wipowedzani exul

     [Wypowiedziany exul]

4. to exclude; to remove
   • 1930 [c. 1455], “II Esdr”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 9, 4:

     Zatym bilo viwolano..., abi bil wypowyedzan s pospolstwa lyvda, gensze gest z iøczstwa prziszedl (ut... alienus iudicaretur a multitudine captivitatis)

     [Zatym było wywołano..., aby był wypowiedzian z pospolstwa luda, jenże jest z jęcstwa przyszedł (ut... alienus iudicaretur a multitudine captivitatis)]

• Polish: wypowiedzieć

• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “wypowiedzieć”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Inherited from Old Polish wypowiedzieć. By surface analysis, wy- +‎ powiedzieć.

• IPA^(key): /vɨ.pɔˈvjɛ.d͡ʑɛt͡ɕ/

• Audio

  (file)

• Rhymes: -ɛd͡ʑɛt͡ɕ
• Syllabification: wy‧po‧wie‧dzieć

wypowiedzieć pf (imperfective wypowiadać)

1. (transitive) to voice, to utter (to express verbally)

   Synonym: wyrazić

2. (transitive) to say out loud (to articulate orally)

   Synonym: wymówić

3. (transitive) to terminate; to give notice (to resolve an agreement) [+dative = for whom]

   Synonym: wymówić

4. (reflexive with się) to speak out, to speak up, to speak one's mind to air, to voice (to speak one's opinion) [+ o (locative) = about what/whom], [+ za (instrumental) = in support of what/whom], [+ przeciwko (dative) = against what/whom], [+ w (locative) = in what issue]

   Synonym: wyrazić się

5. (reflexive with się) to air (to express oneself through some form of art) [+ przez (accusative) = by what means/through what], [+ w (locative) = in what issue]

• wypowiedzieć in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• wypowiedzieć in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “wypowiedzieć”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “wypowiedzieć się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “WYPOWIEDZIEĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 2010 April 7
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “wypowiedzieć”, in Słownik języka polskiego‎
• Aleksander Zdanowicz (1861) “wypowiedzieć”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “wypowiedzieć”, in Słownik języka polskiego‎ (in Polish), volume 7, Warsaw, page 981
• wypowiedzieć in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego