patrzeć
See also: patrzëc
Polish
Alternative forms
Etymology
Inherited from Old Polish patrzyć. The shift of -yć -> -eć is unclear, but this form was apparently popularized by Doroszewski's dictionary.[1]
Pronunciation
- IPA(key): /ˈpat.ʂɛt͡ɕ/
- (Middle Polish) IPA(key): /ˈpa.tʂɛt͡ɕ/, /ˈpa.tr̝ɛt͡ɕ/
Audio 1, patrzeć (file) Audio 2, patrzeć (file) Audio 3, patrzeć się (file) - Rhymes: -atʂɛt͡ɕ
- Syllabification: pat‧rzeć
Verb
patrzeć impf (frequentative (obsolete or regional) patrzać)
- (intransitive or reflexive with się) to look; to look at (to direct one's eyes upon) [+ na (accusative) = at whom/what], [+ w (accusative) = at what], [+ po (locative) = up and down whom/what], [+ przez (accusative) = through what]
- Mąż patrzy na swoją żonę. ― The husband looks at his wife. [+ na (accusative) = something/someone]
- (intransitive) to view, to regard, to look upon
- Synonyms: oceniać, spoglądać się
- Nadzorca nie patrzy na to przychylnie. ― The supervisor doesn't look upon this favorably.
- (intransitive) to look at, to notice, to turn one's attention to [+ na (accusative) = at whom/what]
- Synonym: zwracać uwagę
- (transitive, second person) used to direct someone's attention; look
- Synonym: popatrzeć
- (intransitive or reflexive with się) to be directed towards
- (intransitive, of emotions or character traits) to be seen, to be visible [+dative = on whom] [+ z (genitive) = from what part of the body]
- (intransitive, colloquial) to strive for, to try for [+genitive = for what]
- Synonym: pilnować
- (intransitive) to look at (to treat a certain way)
- Synonym: traktować
- (intransitive) to notice
- Synonyms: obserwować, zauważać
- (intransitive, colloquial) to bear in mind, to give heed [+ na (accusative) = what]
- Synonyms: mieć na uwadze, zważać
- (intransitive, obsolete) to look like, to resemble [+ na (accusative) = what]
- Synonyms: mieć pozór, przypominać, wyglądać
- (reflexive with się, colloquial, obsolete) to be expected, to ought to
- Synonym: należeć się
- (intransitive, colloquial, obsolete) to look for, to seek out [+genitive = what] [+ za (instrumental) = what]
- Synonyms: szukać, ubiegać się
- (intransitive, colloquial, obsolete) to keep an eye out for [+genitive = what]
- Synonyms: czekać, wypatrywać
- (intransitive, obsolete) to spy on
- Synonyms: podglądać, podpatrywać, szpiegować
Conjugation
Derived terms
adverb
- jak się patrzy
nouns
phrase
- tylko patrzeć
proverb
- darowanemu koniowi nie patrzy się w zęby
verbs
- patrzeć innymi oczyma impf, popatrzeć innymi oczyma pf
- patrzeć jak w obraz impf
- patrzeć krzywym okiem impf
- patrzeć na księżą oborę impf
- patrzeć przez palce impf
- patrzeć swego impf
- patrzeć trzy na ręce impf
- patrzeć w sufit impf
- patrzeć wilkiem impf
- patrzeć z boku impf, popatrzeć z boku pf
- patrzeć z góry impf
verbs
- dopatrzeć pf, dopatrzyć pf, dopatrywać impf
- napatrzeć pf, napatrzyć pf, napatrywać impf
- odpatrzyć pf
- opatrzeć pf, opatrzyć pf, opatrywać impf
- patrzeć jak cielę na malowane wrota impf
- podpatrzeć pf, podpatrzyć pf, podpatrywać impf
- popatrzeć pf, popatrzyć pf, popatrywać impf
- przepatrzyć pf, przepatrywać impf
- przypatrzyć pf, przypatrywać impf
- rozpatrzeć pf, rozpatrzyć pf, rozpatrywać impf
- spatrzyć pf
- upatrzeć pf, upatrzyć pf, upatrywać impf
- wpatrzeć pf, wpatrzyć pf, wpatrywać impf
- wypatrzyć pf, wypatrywać impf
- zapatrzyć pf, zapatrywać impf
Trivia
According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), patrzeć is one of the most used words in Polish, appearing 5 times in scientific texts, 27 times in news, 106 times in essays, 76 times in fiction, and 196 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling times, making it the 280th most common word in a corpus of 500,000 words.[2]
References
- Bańkowski, Andrzej (2000) “patrzeć”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- Ida Kurcz (1990) “patrzeć”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 360
Further reading
- patrzeć in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- patrzeć in Polish dictionaries at PWN
- Aleksander Zdanowicz (1861) “patrzeć”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
- A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1908), “patrzeć”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 4, Warsaw, page 90
- patrzeć in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
Silesian
Etymology
Inherited from Old Polish patrzyć.
Pronunciation
- IPA(key): /ˈpatʂɛt͡ɕ/
- Rhymes: -atʂɛt͡ɕ
- Syllabification: pa‧trzeć
Conjugation
Conjugation of patrzeć impf | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
person | singular | plural | |||||||||||||||||
masculine | feminine | neuter | virile | nonvirile | |||||||||||||||
infinitive | patrzeć | ||||||||||||||||||
present tense | 1st | patrzã | patrzymy | ||||||||||||||||
2nd | patrzysz | patrzycie | |||||||||||||||||
3rd | patrzy | patrzōm | |||||||||||||||||
past tense | 1st | patrzołch, patrzołech, patrzoł żech |
patrzałach patrzała żech |
patrzałoch1) patrzało żech1) |
patrzelimy, patrzelichmy |
patrzałymy, patrzałychmy | |||||||||||||
2nd | patrzołś, patrzołeś, patrzoł żeś |
patrzałaś patrzała żeś |
patrzałoś1) patrzało żeś1) |
patrzeliście, patrzeli żeście |
patrzałyście, patrzały żeście | ||||||||||||||
3rd | patrzoł | patrzała | patrzało | patrzeli | patrzały | ||||||||||||||
future tense | 1st | bydã patrzoł, bydã patrzeć |
bydã patrzała, bydã patrzeć |
bydã patrzało,1) bydã patrzeć |
bydymy patrzali, bydymy patrzeć |
bydymy patrzały, bydymy patrzeć | |||||||||||||
2nd | bydziesz patrzoł, bydziesz patrzeć |
bydziesz patrzała, bydziesz patrzeć |
bydziesz patrzało,1) bydziesz patrzeć |
bydziecie patrzali, bydziecie patrzeć |
bydziecie patrzały, bydziecie patrzeć | ||||||||||||||
3rd | bydzie patrzoł, bydzie patrzeć |
bydzie patrzała, bydzie patrzeć |
bydzie patrzało, bydzie patrzeć |
bydōm patrzali, bydōm patrzeć |
bydōm patrzały, bydōm patrzeć | ||||||||||||||
pluperfect tense2) |
1st | bōłch patrzoł, bōłech patrzoł, bōł żech patrzoł |
byłach patrzała była żech patrzała |
byłoch patrzało1) było żech patrzało1) |
byli my patrzeli, bylichmy patrzeli |
były my patrzały, byłychmy patrzały | |||||||||||||
2nd | bōłś patrzoł, bōłeś patrzoł, bōł żeś patrzoł |
byłaś patrzała była żeś patrzała |
byłoś patrzało1) było żeś patrzało1) |
byliście patrzeli, byli żeście patrzeli |
byłyście patrzały, były żeście patrzały | ||||||||||||||
3rd | bōł patrzoł | była patrzała | było patrzało1) |
były my patrzeli, byłychmy patrzeli |
były patrzały | ||||||||||||||
conditional | 1st | bych patrzoł | bych patrzała | byście patrzeli | by my patrzały, bychmy patrzały | ||||||||||||||
2nd | byś patrzoł | byś patrzała | byście patrzeli | byście patrzały | |||||||||||||||
3rd | by patrzoł | by patrzała | by patrzało | by patrzeli | by patrzały | ||||||||||||||
imperative | 1st | niych patrzã | patrzmy | ||||||||||||||||
2nd | patrz | patrzcie | |||||||||||||||||
3rd | niych patrzy | niych patrzōm | |||||||||||||||||
active adjectival participle | patrzōncy | patrzōncŏ | patrzōnce | patrzōncy | patrzōnce | ||||||||||||||
verbal noun | patrzynie | ||||||||||||||||||
1) Personal neuter forms might be considered nonstandard, protological, or nonce, appearing mostly in literature to refer to grammatically neuter nouns, however might also be used for people who prefer neuter forms. 2) The pluperfect is either archaic or obsolete and now used for conditional in the past. |
Derived terms
verbs
- napatrzeć pf
- popatrzeć pf
- rozpatrzić pf, rozpatrować impf
- zapatrzić pf, zapatrować impf
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.