znać
See also: znac
Old Polish
Etymology
Inherited from Proto-Slavic *znati. First attested in the 14th century.
Verb
znać impf (frequentative znawać)
- (transitive or reflexive with się) to know (to have knowledge of) [+infinitive = to do what]
- 1981-2001 [1435], Elżbieta Belcarzowa, editor, Glosy polskie w łacińskich kazaniach średniowiecznych, volume II, page 51:
- Ex parte enim cognoscimus, bo snagemy, et ex parte prophetamus (I Cor 13, 9)
- [Ex parte enim cognoscimus, bo znajemy, et ex parte prophetamus (I Cor 13, 9)]
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 1, 7:
- Bo znaie (novit) gospodzin drogą prawich
- [Bo znaje (novit) Gospodzin drogę prawych]
- 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 36:
- Tha tho nyewyasta od wszego prawa dzedzini they thesz szą [ma] sznacz a wyedzecz bicz odpadlą (quod... se cognoscat cecidisse)
- [Ta to niewiasta od wszego prawa dziedziny tej też się [ma] znać a wiedzieć być odpadłą (quod... se cognoscat cecidisse)]
- 1930 [c. 1455], “Deut”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 29, 16:
- Bo wy znacze (vos... nostis), kakosmi przebiwali w zemi egipskey
- [Bo wy znacie (vos... nostis), kakosmy przebywali w ziemi ejipskiej]
- 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 19:
- Przes szescz swyathkow tho maa wczynycz rowney dostoynosczy, czczi y staadla, kthorego sznaan yest bicz sandzą (cuius noscitur fore iudex)
- [Przez sześć świadkow to ma uczynić rownej dostojności, czci i stadła, ktorego znan jest być sędzia (cuius noscitur fore iudex)]
- to know (of a language; to be able to speak)
- 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski, Greater Poland, pages 80, 5:
- Yęzyk, yegosz nye znal (non noverat)
- [Język, jegoż nie znał (non noverat)]
- to admit, to confess
- 1930 [c. 1455], “Jos”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 2, 4:
- Znam (fateor), zesta byla przisla kv mnye, ale nye wyedzalaczem, odkøødsta
- [Znam (fateor), żesta była przyszła ku mnie, ale nie wiedziałaciem, odkądsta]
- to confirm an accusation, to admit to something, to acknowledge someone's claim
- 1959 [1399], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 367, Poznań:
- Krziwosanth taliter respondit: Snayø, eszem wszøl, a czsom vczinil, tom na swem vczinil
- [Krzywosąd taliter respondit: Znaję, eżem wziął, a czsom uczynił, tom na swem uczynił]
- to testify, to submit testimony
- 1967 [1420], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 784, Kościan:
- Ja snam, yzem vydzal, kyedy Mylesza dal przysąd na Pudliszcowicze, tedy Janusz... v sząda bil
- [Ja znam, iżem widział, kiedy Milesza dał przysąd na Pudliszkowice, tedy Janusz... u sąda był]
- to confirm
- 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 33:
- Rzeczely sze ktho bycz slachcziczem... a gynszym slachczyczom tego mv nye sznayączim (hoc negantibus) rzecze szą bicz rownym
- [Rzeczeli sie kto być ślachcicem... a jinszym ślachcicom tego mu nie znającym (hoc negantibus) rzecze się być rownym]
- to recognize (to recognize or realize who someone is)
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 137, 7:
- Bo wysoky pan a smerna ogløda, a wysoka od daleka znage (cognoscit)
- [Bo wysoki Pan a śmierna ogląda, a wysoka od daleka znaje (cognoscit)]
- (impersonal) it can be seen
- 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXII, page 234:
- Eze tho wschitko bilo blogo obludne..., bo wyodlo y wyedzye ku wyekugey nądzi, yako snacz na onim *bogaczczu, gen po tem blodze, gesch myal..., potim krople wodi ządal v zebraka, a nye mogl myecz
- [Eże to wszytko było błogo obłudne..., bo wiodło i wiedzie ku wiekujej nędzy, jako znać na onym bogaćcu, jen po tem błodze, jeż miał..., potym krople wody żądał u żebraka, a nie mogł mieć]
- 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXII, page 238:
- Gisch schą w zeli grzechow dopusczonich, bądą vczescheni otpusczenim gich, a to znacz y zna ten, gen zaluge, eze nye ma grizyenya na sąmnyenyv
- [Jiż są w żeli grzechow dopuszczonych, będą ucieszeni otpuszczenim jich, a to znać i zna ten, jen żałuje, eże nie ma gryzienia na sąmnieniu]
- to recognize something as the one and only just or true
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], page Ath 28:
- Gest przeto wara prawa, bychom werzely y znaly (ut... confiteamur), ysz pan nasz Gezus Krystus bozy syn, bog y czlowek gest
- [Jest przeto wiara prawa, bychom wierzeli i znali (ut... confiteamur), iż Pan nasz Jezus Krystus Boży Syn, Bog i człowiek jest]
- corruption of szonować
- 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 33, 4:
- Gdyby... then czlowyek nye sznayącz (nec... reverans) kxązaczyą any panow... wyrzekl[y]by nyekthore... szromothne szlowa
- [Gdyby... ten człowiek nie znając (nec... reverans) książęcia ani panow... wyrzekł[y]by niektore... sromotne słowa]
Derived terms
adjectives
adverb
nouns
- znanie
- znaniec
verbs
- dać znać pf
- męża znać impf
- znać z oblicza w oblicze impf
verbs
Related terms
adjectives
- niepoznany
- nieuznany
- nieznany
- przeznany
- uznany
- wyznany
- znamieniaty
- znamienisty
- znamienity
- znamienny
- znany
adverbs
- znamienicie
- znamienito
nouns
- nieuznanie
- poznanie
- przeznanie
- przyznanie
- rozeznanie
- uznanie
- uznawanie
- uznawca
- wyznanie
- wyznawacz
- wyznawanie
- wyznawca
- zeznanie
- znajmość
- znak
- znamek
- znamionanie
- znamionowanie
- znamiączko
- znamię
- znamość
verbs
- znamionać pf, znamionować pf, znamionawać impf
References
- Boryś, Wiesław (2005) “znać”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Mańczak, Witold (2017) “znać”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “1. znać (się)”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
Polish
Etymology
Inherited from Old Polish znać.
Pronunciation
- IPA(key): /znat͡ɕ/
- (Middle Polish) IPA(key): /ˈznat͡ɕ/
Audio (file) - Rhymes: -at͡ɕ
- Syllabification: znać
Verb
znać impf (frequentative (obsolete) znawać)
- (transitive) to know (to have knowledge of)
- Nie znam go. ― I don't know him.
- Znasz ją? ― Do you know her?
- (transitive) to know (to have contact with a person)
- (transitive) to know (having learned, to be able to apply, e.g. a language)
- Jakie znasz języki? ― What languages do you know?
- Nie znałem wcześniej tego zaklęcia. ― I didn't know this spell before.
- (transitive) to know somebody/something (to know that something exists)
- (transitive, obsolete) to consider as, to take for [+instrumental] or [+ za (accusative) = as what/whom]
- Synonym: uważać
- (transitive, obsolete, literary) to realize (to become aware of)
- Synonym: zdawać sobie sprawę
- (intransitive, obsolete) to know (to have knowledge of)
- Synonym: wiedzieć
- (reflexive with się) to know each other, to know one another (to have knowledge of one another) [+ z (instrumental) = whom]
- (reflexive with się) to know one's way around something (to know something very well) [+ na (locative) = around what]
- Synonyms: być za pan brat, mieć w małym palcu, wyznawać się
- (reflexive with się) to know one's way around someone (to be able to intuit someone's thoughts and intentions well) [+ na (locative) = around whom]
- Synonym: być za pan brat
- (reflexive with się, obsolete) to consider oneself as, to take oneself for [+instrumental] or [+ za (accusative) = as what/whom]
- Synonym: uważać się
- (reflexive with się, obsolete) to have sex
- Synonyms: see Thesaurus:uprawiać seks
- (reflexive with się, obsolete) to consider as one's own [+ do (genitive)], [+ ku (dative)], or [+ w (locative) = what/whom]
Conjugation
Conjugation of znać impf | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
person | singular | plural | |||||||||||||||||
masculine | feminine | neuter | virile | nonvirile | |||||||||||||||
infinitive | znać | ||||||||||||||||||
present tense | 1st | znam | znamy | ||||||||||||||||
2nd | znasz | znacie | |||||||||||||||||
3rd | zna | znają | |||||||||||||||||
impersonal | zna się | ||||||||||||||||||
past tense | 1st | znałem, -(e)m znał |
znałam, -(e)m znała |
znałom, -(e)m znało |
znaliśmy, -(e)śmy znali |
znałyśmy, -(e)śmy znały | |||||||||||||
2nd | znałeś, -(e)ś znał |
znałaś, -(e)ś znała |
znałoś, -(e)ś znało |
znaliście, -(e)ście znali |
znałyście, -(e)ście znały | ||||||||||||||
3rd | znał | znała | znało | znali | znały | ||||||||||||||
impersonal | znano | ||||||||||||||||||
future tense | 1st | będę znał, będę znać |
będę znała, będę znać |
będę znało, będę znać |
będziemy znali, będziemy znać |
będziemy znały, będziemy znać | |||||||||||||
2nd | będziesz znał, będziesz znać |
będziesz znała, będziesz znać |
będziesz znało, będziesz znać |
będziecie znali, będziecie znać |
będziecie znały, będziecie znać | ||||||||||||||
3rd | będzie znał, będzie znać |
będzie znała, będzie znać |
będzie znało, będzie znać |
będą znali, będą znać |
będą znały, będą znać | ||||||||||||||
impersonal | będzie znać się | ||||||||||||||||||
conditional | 1st | znałbym, bym znał |
znałabym, bym znała |
znałobym, bym znało |
znalibyśmy, byśmy znali |
znałybyśmy, byśmy znały | |||||||||||||
2nd | znałbyś, byś znał |
znałabyś, byś znała |
znałobyś, byś znało |
znalibyście, byście znali |
znałybyście, byście znały | ||||||||||||||
3rd | znałby, by znał |
znałaby, by znała |
znałoby, by znało |
znaliby, by znali |
znałyby, by znały | ||||||||||||||
impersonal | znano by | ||||||||||||||||||
imperative | 1st | niech znam | znajmy | ||||||||||||||||
2nd | znaj | znajcie | |||||||||||||||||
3rd | niech zna | niech znają | |||||||||||||||||
active adjectival participle | znający | znająca | znające | znający | znające | ||||||||||||||
passive adjectival participle | znany | znana | znane | znani | znane | ||||||||||||||
contemporary adverbial participle | znając | ||||||||||||||||||
verbal noun | znanie |
Verb
znać impf
Conjugation
Conjugation of znać | |
---|---|
infinitive | znać |
present indicative | znać |
past indicative | było znać |
future indicative | będzie znać będzie [[było znać]] |
conditional | było znaćby by [[było znać]] |
imperative | niech znać |
Derived terms
adjectives
nouns
proverb
- cudze chwalicie, swego nie znacie, sami nie wiecie, co posiadacie
verbs
verbs
- dać znać pf, dawać znać impf
- nie chcieć znać impf
- nie znać dnia ani godziny impf
- nie znać się na żartach impf
- znać jak zły szeląg impf
- znać się jak kura na pieprzu impf
- znać się jak łyse konie impf
- znać się na rzeczy impf
- znać się z widzenia impf
- znać swoje miejsce impf
- znać ten ból impf
- znać umiar impf
- znać z widzenia impf
- znać ze słyszenia impf
Trivia
According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), znać is one of the most used words in Polish, appearing 16 times in scientific texts, 2 times in news, 17 times in essays, 55 times in fiction, and 91 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 181 times, making it the 317th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]
References
- Ida Kurcz (1990) “znać”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 2, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 780
Further reading
- znać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- znać in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “1. znać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “2. znać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “znać się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- “ZNAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 15.02.2015
- “ZNAĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 22.09.2009
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “znać”, in Słownik języka polskiego
- Aleksander Zdanowicz (1861) “znać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1927), “znać”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 8, Warsaw, page 574
- znać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
Silesian
Etymology
Inherited from Old Polish znać.
Pronunciation
- IPA(key): /ˈznat͡ɕ/
- Rhymes: -at͡ɕ
- Syllabification: znać
Verb
znać impf
- (transitive) to know (to have knowledge of)
- (reflexive with sie) to know one's way around something (to know something very well)
- (reflexive with sie) to know each other, to know one another
Conjugation
Conjugation of znać impf | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
person | singular | plural | |||||||||||||||||
masculine | feminine | neuter | virile | nonvirile | |||||||||||||||
infinitive | znać | ||||||||||||||||||
present tense | 1st | znōm | znōmy | ||||||||||||||||
2nd | znŏsz | znŏcie | |||||||||||||||||
3rd | znŏ | znajōm | |||||||||||||||||
past tense | 1st | znołch, znołech, znoł żech |
znałach znała żech |
znałoch1) znało żech1) |
znalimy, znalichmy |
znałymy, znałychmy | |||||||||||||
2nd | znołś, znołeś, znoł żeś |
znałaś znała żeś |
znałoś1) znało żeś1) |
znaliście, znali żeście |
znałyście, znały żeście | ||||||||||||||
3rd | znoł | znała | znało | znali | znały | ||||||||||||||
future tense | 1st | bydã znoł, bydã znać |
bydã znała, bydã znać |
bydã znało,1) bydã znać |
bydymy znali, bydymy znać |
bydymy znały, bydymy znać | |||||||||||||
2nd | bydziesz znoł, bydziesz znać |
bydziesz znała, bydziesz znać |
bydziesz znało,1) bydziesz znać |
bydziecie znali, bydziecie znać |
bydziecie znały, bydziecie znać | ||||||||||||||
3rd | bydzie znoł, bydzie znać |
bydzie znała, bydzie znać |
bydzie znało, bydzie znać |
bydōm znali, bydōm znać |
bydōm znały, bydōm znać | ||||||||||||||
pluperfect tense2) |
1st | bōłch znoł, bōłech znoł, bōł żech znoł |
byłach znała była żech znała |
byłoch znało1) było żech znało1) |
byli my znali, bylichmy znali |
były my znały, byłychmy znały | |||||||||||||
2nd | bōłś znoł, bōłeś znoł, bōł żeś znoł |
byłaś znała była żeś znała |
byłoś znało1) było żeś znało1) |
byliście znali, byli żeście znali |
byłyście znały, były żeście znały | ||||||||||||||
3rd | bōł znoł | była znała | było znało1) |
były my znali, byłychmy znali |
były znały | ||||||||||||||
conditional | 1st | bych znoł | bych znała | byście znali | by my znały, bychmy znały | ||||||||||||||
2nd | byś znoł | byś znała | byście znali | byście znały | |||||||||||||||
3rd | by znoł | by znała | by znało | by znali | by znały | ||||||||||||||
imperative | 1st | niych znōm | znejmy | ||||||||||||||||
2nd | znej | znejcie | |||||||||||||||||
3rd | niych znŏ | niych znajōm | |||||||||||||||||
active adjectival participle | znajōncy | znajōncŏ | znajōnce | znajōncy | znajōnce | ||||||||||||||
passive adjectival participle | znany | znanŏ | znane | znani | znane | ||||||||||||||
verbal noun | znanie | ||||||||||||||||||
1) Personal neuter forms might be considered nonstandard, protological, or nonce, appearing mostly in literature to refer to grammatically neuter nouns, however might also be used for people who prefer neuter forms. 2) The pluperfect is either archaic or obsolete and now used for conditional in the past. |
Derived terms
verbs
Upper Sorbian
Etymology
Inherited from Proto-Slavic *znati.
Conjugation
Conjugation of znać (imperfective)
person | singular | dual | plural | ||
---|---|---|---|---|---|
virile | nonvirile | ||||
infinitive | znać | ||||
transgressive | znajo | ||||
present tense | 1st | znaju | znajemoj | znajemy | |
2nd | znaješ | znajetaj | znajetej | znajeće | |
3rd | znaje | znajetaj | znajetej | znaja | |
past tense | 1st | znajach | znajachmoj | znajachmy | |
2nd | znaješe | znaještaj | znaještej | znaješće | |
3rd | znaješe | znaještaj | znaještej | znajachu | |
imperative | 1st | — | znajmoj | znajmy | |
2nd | znaj | znajtaj | znajtej | znajće | |
3rd | znaj | — | |||
past active participle | znajacy | ||||
past passive participle | znaty | ||||
ł-form | znał | ||||
verbal noun | znaće |
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.