odpowiadać

• odpowiedać, otpowiadać, otpowiedać

From od- +‎ powiadać. First attested in 1387.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ɔtpɔvjadat͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /ɔtpɔvjadat͡ɕ/

odpowiadać impf (perfective odpowiedzieć)

1. to answer, to reply (to give a verbal response) [+ k (dative) = to whom] [+ na (accusative) = to what] [+ przeciw (dative) = against what]
   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎, Krakow, page 177b:

     A na tocz tutha tobe tako odpoueda

     [A na toć tuta tobie tako odpowieda]

   • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, section 19,19:

     Moyszesz mowyl a pan otpowyedal (respondebat) gemu

     [Mojżesz mowił, a Pan otpowiedał (respondebat) jemu]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 635:

     K temv tez odpovyeda Crizostomus

     [K temu też 'odpowieda Kryzostomus]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 771:

     Nye odpovyedasch (non respondes Marc 15, 4) nycz przeczyv themv?

     [Nie odpowiedasz (non respondes Marc 15, 4) nic przeciw temu?]

2. (law) to defend (to stand before court as the defendant)
   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 9:

     Pozwani ho wczynek grzeschni *przes krolyewską wyelmosznosczą ma odpowyadacz (respondebit)

     [Pozwany ho uczynek grzeszny przed krolewską wielmożnością ma odpowiadać (respondebit)]

3. to make threats; to get back, to get revenge
   • 1959 [1387], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 16, Poznań:

     Przes to Miroslaw zabil Jana, ysz mu otpouadal y *krad gy

     [Przez to Mirosław zabił Jana, iż mu otpowiadał i krad[ł] ji]

4. to speak; to announce; to tell about
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 771:

     O, movy svyąthy Augustyn, odpovyedayczye thu zlych duchov zbavyeny[e], trądovaczy oczysczeny

     [O, mowi święty Augustyn, odpowiedajcie tu złych duchow zbawieni[e], [niemocni uzdrowieni], trędowaci oczyszczeni]

5. to suit (to be appropriate or apt for)
   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎, Krakow, page gl. 42b:

     Huic purgacioni respondet, otpouada, purgacio spiritualis

     [Huic purgacioni respondet, otpowiada, purgacio spiritualis]

• Masurian: ôdpoziedacz
• Polish: odpowiadać
• Silesian: ôdpowiadać

• Bańkowski, Andrzej (2000) “odpowiadać”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “odpowiadać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

• odpowiedać (Middle Polish)

Inherited from Old Polish odpowiadać. By surface analysis, od- +‎ powiadać.

• IPA^(key): /ɔt.pɔˈvja.dat͡ɕ/
• (Middle Polish) IPA^(key): /ɔt.pɔˈvja.dat͡ɕ/

• Audio

  (file)

• Rhymes: -adat͡ɕ
• Syllabification: od‧po‧wia‧dać

odpowiadać impf (perfective odpowiedzieć)

1. (transitive, intransitive) to answer; to reply; to respond (to respond, either verbally or in written text) [+dative = to someone] [+ na (accusative) = to what (that person said)]

   Synonyms: odpierać, odrzekać, replikować

2. (intransitive) to respond (to react to an action) [+ na (accusative) = to what]

   Synonym: reagować

3. (intransitive) to answer; to reply; to respond (to give an answer in class to a teacher) [+ z (genitive) = what question/subject]
4. (intransitive) to answer; to reply; to respond (to react to someone's action doing the same thing)

   Synonym: odwzajemniać

5. (intransitive) to answer for; to answer to (to be responsible for something; to face the negative consequences of something; to be accountable before someone) [+ przed (instrumental) = to whom], [+ za (accusative) = for what]
6. (intransitive) to suit (to be proper or suitable) [+dative = someone]

   Przedstawione warunki umowy mi nie odpowiadają. ― The presented terms of the agreement do not suit me.

7. (intransitive) to cause, to explain, to be the reason for [+ za (accusative) = for what]
8. (intransitive) to agree with, to match, to correspond [+dative = what]
9. (transitive, obsolete) to repeat, to say again

   Synonym: powtarzać

10. (transitive, obsolete) to reject, to deny

    Synonym: odmawiać

11. (intransitive, Middle Polish, law) to defend (to stand before court as the defendant)
12. (intransitive, Middle Polish) to threaten, to make threats; to get back, to get revenge
13. (intransitive, Middle Polish) to charge of, to accuse

    Synonym: oskarżać

14. (intransitive, Middle Polish) to speak up (to begin speaking)

    Synonym: odzywać się

15. (intransitive, Middle Polish) to express loyalty or subservience
16. (transitive, Middle Polish) to explain

    Synonyms: tłumaczyć, wyjaśniać

17. (intransitive, Middle Polish) to declare war

    Synonym: wypowiadać wojnę

18. (intransitive, Middle Polish) to strike back, to resist (to push back against an attack or assault)

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), odpowiadać is one of the most used words in Polish, appearing 28 times in scientific texts, 13 times in news, 24 times in essays, 19 times in fiction, and 5 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 89 times, making it the 713th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

• odpowiadać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• odpowiadać in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “odpowiedać, odpowiadać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “ODPOWIEDAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 03.02.2009
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “odpowiadać”, in Słownik języka polskiego‎
• Aleksander Zdanowicz (1861) “odpowiadać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1904), “odpowiadać”, in Słownik języka polskiego‎ (in Polish), volume 3, Warsaw, page 640
• odpowiadać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego