czytać
Old Polish
Etymology
Inherited from Proto-Slavic *čitati. By surface analysis, czyść + -ać. First attested in 1453.
Verb
czytać impf
Related terms
nouns
- rozczytacz
References
- Boryś, Wiesław (2005) “czytać”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Mańczak, Witold (2017) “czytać”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- Bańkowski, Andrzej (2000) “czytać”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- Sławski, Franciszek (1958-1965) “czytać”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “czytać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
Polish
Etymology
Inherited from Old Polish czytać. By surface analysis, czyść + -ać.
Pronunciation
- IPA(key): /ˈt͡ʂɨ.tat͡ɕ/
- (Middle Polish) IPA(key): /ˈt͡ʂɨ.tat͡ɕ/
Audio (file) - Rhymes: -ɨtat͡ɕ
- Syllabification: czy‧tać
Verb
czytać impf (determinate, frequentative czytywać)
- (transitive) to read (to look at and interpret letters and symbols that are written) [+dative = to whom] [+ o (locative) = about whom/what]
- Tomek czyta nam interesującą książkę. ― Tomek is reading an interesting book to us.
- (transitive) to read (to look at other information and interpret that is written or drawn)
- (transitive) to read (to interpret, or infer a meaning, significance, thought, intention, etc., from) [+ z (genitive) = from what] [+ w (locative) = in what] [+ na (locative) = on what]
- Synonym: odczytywać
- (transitive) to read (to recognize the proper meaning of something)
- (transitive, computing) to read (to fetch data from (a storage medium, etc.))
- Synonym: odczytywać
- (transitive) to read (to speak aloud words or other information that is written)
- (transitive, obsolete) to teach (to cause to learn)
- Synonym: uczyć
- (transitive) to count, to reckon
- (transitive, Middle Polish) to read (to interpret written text)
- Synonym: interpretować
- (transitive, Middle Polish, of biblical texts) to read (to contain some message)
- (transitive, Middle Polish) to study
- Synonym: studiować
- (transitive, Middle Polish) to read (to divine the future based on heavenly bodies)
- Hypernym: wróżyć
- (transitive, Middle Polish) to pronounce (to say foreign words and phrases a particular way)
- Synonym: wymawiać
- (reflexive with się, obsolete) to consider oneself
- Synonyms: mieć się, uważać się
Conjugation
Derived terms
adjectives
nouns
verbs
- doczytać pf, doczytywać impf
- naczytać pf
- (dated) obczytać pf, obczytywać impf
- oczytać pf, oczytywać impf
- odczytać pf, odczytywać impf
- poczytać pf, poczytywać impf
- podczytywać impf
- przeczytać pf, przeczytywać impf
- rozczytać pf, rozczytywać impf
- sczytać pf, sczytywać impf
- (rare) uczytać pf
- wczytać pf, wczytywać impf
- wyczytać pf, wyczytywać impf
- zaczytać pf, zaczytywać impf
verbs
- czytać jak w otwartej księdze impf
- czytać między wierszami impf
- czytać w myślach impf
Related terms
adjectives
- czcionkowy
- czytelniany
- czytelniczy
nouns
Trivia
According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), czytać is one of the most used words in Polish, appearing 6 times in scientific texts, 4 times in news, 12 times in essays, 19 times in fiction, and 24 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 65 times, making it the 1005th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]
References
- Ida Kurcz (1990) “czytać”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 66
Further reading
- czytać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- czytać in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “czytać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- “CZYTAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 01.02.2024
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “czytać”, in Słownik języka polskiego
- Aleksander Zdanowicz (1861) “czytać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “czytać”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 414
- czytać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
Silesian
Etymology
Inherited from Old Polish czytać.
Pronunciation
- IPA(key): /ˈt͡ʂɨtat͡ɕ/
- Rhymes: -ɨtat͡ɕ
- Syllabification: czy‧tać
Conjugation
Conjugation of czytać impf | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
person | singular | plural | |||||||||||||||||
masculine | feminine | neuter | virile | nonvirile | |||||||||||||||
infinitive | czytać | ||||||||||||||||||
present tense | 1st | czytōm | czytōmy | ||||||||||||||||
2nd | czytŏsz | czytŏcie | |||||||||||||||||
3rd | czytŏ | czytajōm | |||||||||||||||||
past tense | 1st | czytołch, czytołech, czytoł żech |
czytałach czytała żech |
czytałoch1) czytało żech1) |
czytalimy, czytalichmy |
czytałymy, czytałychmy | |||||||||||||
2nd | czytołś, czytołeś, czytoł żeś |
czytałaś czytała żeś |
czytałoś1) czytało żeś1) |
czytaliście, czytali żeście |
czytałyście, czytały żeście | ||||||||||||||
3rd | czytoł | czytała | czytało | czytali | czytały | ||||||||||||||
future tense | 1st | bydã czytoł, bydã czytać |
bydã czytała, bydã czytać |
bydã czytało,1) bydã czytać |
bydymy czytali, bydymy czytać |
bydymy czytały, bydymy czytać | |||||||||||||
2nd | bydziesz czytoł, bydziesz czytać |
bydziesz czytała, bydziesz czytać |
bydziesz czytało,1) bydziesz czytać |
bydziecie czytali, bydziecie czytać |
bydziecie czytały, bydziecie czytać | ||||||||||||||
3rd | bydzie czytoł, bydzie czytać |
bydzie czytała, bydzie czytać |
bydzie czytało, bydzie czytać |
bydōm czytali, bydōm czytać |
bydōm czytały, bydōm czytać | ||||||||||||||
pluperfect tense2) |
1st | bōłch czytoł, bōłech czytoł, bōł żech czytoł |
byłach czytała była żech czytała |
byłoch czytało1) było żech czytało1) |
byli my czytali, bylichmy czytali |
były my czytały, byłychmy czytały | |||||||||||||
2nd | bōłś czytoł, bōłeś czytoł, bōł żeś czytoł |
byłaś czytała była żeś czytała |
byłoś czytało1) było żeś czytało1) |
byliście czytali, byli żeście czytali |
byłyście czytały, były żeście czytały | ||||||||||||||
3rd | bōł czytoł | była czytała | było czytało1) |
były my czytali, byłychmy czytali |
były czytały | ||||||||||||||
conditional | 1st | bych czytoł | bych czytała | byście czytali | by my czytały, bychmy czytały | ||||||||||||||
2nd | byś czytoł | byś czytała | byście czytali | byście czytały | |||||||||||||||
3rd | by czytoł | by czytała | by czytało | by czytali | by czytały | ||||||||||||||
imperative | 1st | niych czytōm | czytejmy | ||||||||||||||||
2nd | czytej | czytejcie | |||||||||||||||||
3rd | niych czytŏ | niych czytajōm | |||||||||||||||||
active adjectival participle | czytajōncy | czytajōncŏ | czytajōnce | czytajōncy | czytajōnce | ||||||||||||||
passive adjectival participle | czytany | czytanŏ | czytane | czytani | czytane | ||||||||||||||
verbal noun | czytanie | ||||||||||||||||||
1) Personal neuter forms might be considered nonstandard, protological, or nonce, appearing mostly in literature to refer to grammatically neuter nouns, however might also be used for people who prefer neuter forms. 2) The pluperfect is either archaic or obsolete and now used for conditional in the past. |
Derived terms
nouns
verbs
- doczytać pf
- naczytać pf
- poczytać pf, poczytować impf
- przeczytać pf
- wyczytać pf
- ôdczytać pf, ôdczytować impf
Further reading
- czytac in dykcjonorz.eu
- czytać in silling.org
- Henryk Jaroszewicz (2022) “czytać”, in Zasady pisowni języka śląskiego (in Polish), Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, page 70
- Aleksandra Wencel (2023) “cytać”, in Dykcjůnôrz ślų̊sko-polski, page 140
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.