сан
Budukh
Bulgarian
Etymology
From Old Church Slavonic санъ (sanŭ) (u-stem), probably of Oghur origin. Cognate with Turkish san (“reputation”), Turkmen san (“account”), Kazakh санау (sanau, “count”), Tatar san (“number”) and akin to dialectal Turkish sаnаmаk (“to take into account”), Uzbek sanamoq (“to count”) from Proto-Turkic *sā(j)- (“to count, to determine”). Through another suffix is perhaps Bulgarian самчия (samčija, “(old-time) governor”).
Declension
References
- “сан”, in Речник на българския език [Dictionary of the Bulgarian Language] (in Bulgarian), Sofia: Bulgarian Academy of Sciences, 2014
- Racheva, M., Todorov, T. A., editors (2002), “сан”, in Български етимологичен речник [Bulgarian Etymological Dictionary] (in Bulgarian), volumes 6 (пỳскам – словàр²), Sofia: Prof. Marin Drinov Pubg. House, →ISBN, page 457
Anagrams
- нас (nas)
Buryat
Etymology
Borrowed from Classical Mongolian ᠰᠠᠩ (saŋ, “granary”), from Mandarin 倉/仓 (cāng, “granary”).
Pronunciation
- IPA(key): /säɴ/, [sʰä̟ɴ̟]
- Hyphenation: сан
- Rhymes: -an
Declension
This noun needs an inflection-table template.
Alternative forms
- һан (han)
Chechen
Dungan
Etymology
From Proto-Sino-Tibetan *g-sum, cognate to Standard Mandarin 三 (sān).
Pronunciation
- IPA(key): /sæ̃²⁴/
Erzya
Etymology
From Proto-Mordvinic *san, from Proto-Uralic *sëne.[1][2] Compare Finnish suoni, Estonian soon, Kildin Sami сӯнн (sūnn), Eastern Mari шӱн (šün), Udmurt сӧн (sön), Hungarian ín.
Pronunciation
- IPA(key): /sɑn/
Noun
сан • (san)
- (anatomy) vein
- верень сан ― veŕeń san ― blood vessel
- (anatomy) tendon, sinew
- (dialectal, anatomy) penis
- Heikki Paasonen, Mordwinisches Wörterbuch
- koda lomań v́ijse͔nᴣe͔, ḱeḿe sonᴣo sanozo — Wenn der Mann (‘Mensch’) bei Kräften ist, ist sein Glied stark.
- [literal translation from Erzya] when a man is in his strength, firm his penis is — [German translation]
- Heikki Paasonen, Mordwinisches Wörterbuch
Declension
singular | plural | |
---|---|---|
nominative | сан (san) | сант (sant) |
genitive | санонь (sanoń) | — |
dative | саннэнь (sanneń) | — |
ablative | сандо (sando) | — |
inessive | сансо (sanso) | — |
elative | сансто (sansto) | — |
illative | санс (sans) | — |
prolative | санга (sanga) | — |
translative | санкс (sanks) | — |
comparative | саншка (sanška) | — |
abessive | сантомо (santomo) | — |
Derived terms
- Саназей (Sanaźej, “a spirit/deity that rules over the penis”)
References
- сан (san) in Álgu-tietokanta, Kotimaisten kielten keskus
- Keresztes, László (1986) Geschichte der mordwinischen Konsonantismus II. Etymologisches Belegmaterial, Szeged: Studia Uralo-Altaica 26.
Kazakh
Alternative scripts | |
---|---|
Arabic | سان |
Cyrillic | сан |
Latin | san |
Declension
singular (жекеше) | plural (көпше) | |
---|---|---|
nominative (атау септік) | сан (san) | сандар (sandar) |
genitive (ілік септік) | санның (sannyñ) | сандардың (sandardyñ) |
dative (барыс септік) | санға (sanğa) | сандарға (sandarğa) |
accusative (табыс септік) | санды (sandy) | сандарды (sandardy) |
locative (жатыс септік) | санда (sanda) | сандарда (sandarda) |
ablative (шығыс септік) | саннан (sannan) | сандардан (sandardan) |
instrumental (көмектес септік) | санмен (sanmen) | сандармен (sandarmen) |
Khakas
Komi-Zyrian
.jpg.webp)
Etymology
Unknown.
Pronunciation
- IPA(key): /ˈsan/, [ˈsän]
- Hyphenation: сан
Declension
Declension of сан (stem: сан-) | |||
---|---|---|---|
singular | plural | ||
nominative | сан (san) | санъяс (sanjas) | |
accusative | I* | сан (san) | санъяс (sanjas) |
II* | санӧс (sanös) | санъясӧс (sanjasös) | |
instrumental | санӧн (sanön) | санъясӧн (sanjasön) | |
comitative | санкӧд (sanköd) | санъяскӧд (sanjasköd) | |
caritive | сантӧг (santög) | санъястӧг (sanjastög) | |
consecutive | санла (sanla) | санъясла (sanjasla) | |
genitive | санлӧн (sanlön) | санъяслӧн (sanjaslön) | |
ablative | санлысь (sanlyś) | санъяслысь (sanjaslyś) | |
dative | санлы (sanly) | санъяслы (sanjasly) | |
inessive | санын (sanyn) | санъясын (sanjasyn) | |
elative | санысь (sanyś) | санъясысь (sanjasyś) | |
illative | санӧ (sanö) | санъясӧ (sanjasö) | |
egressive | сансянь (sanśań) | санъяссянь (sanjasśań) | |
approximative | санлань (sanlań) | санъяслань (sanjaslań) | |
terminative | санӧдз (sanödź) | санъясӧдз (sanjasödź) | |
prolative | I | санӧд (sanöd) | санъясӧд (sanjasöd) |
II | санті (santi) | санъясті (sanjasti) | |
*) Animate nouns almost exclusively take the type II accusative ending, whereas inanimate nouns can be used with either ending, but are more often found with type I. |
Possessive declension of сан | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Synonyms
- латшӧг (lačög)
References
- Anu-Reet Hauzenberg (1972) Названия животных в коми языке [Names of animals in the Komi language], Tallinn: Estonian Academy of Sciences, page 38
- L. M. Beznosikova, E. A. Ajbabina, R. I. Kosnyreva (2000) Коми-русский словарь [Komi-Russian dictionary], →ISBN, page 573
Kumyk
Declension
Singular | Plural | |
---|---|---|
nominative | сан (san) | санлар (sanlar) |
accusative | санны (sannı) | санланы (sanlanı) |
dative | сангъа (sanğa) | санлагъа (sanlağa) |
locative | санда (sanda) | санларда (sanlarda) |
ablative | сандан (sandan) | санлардан (sanlardan) |
genitive | санны (sannı) | санланы (sanlanı) |
1sg | Singular | Plural |
---|---|---|
nominative | саным (sanım) | санларым (sanlarım) |
accusative | санымны (sanımnı) | санларымны (sanlarımnı) |
dative | санымгъа (sanımğa) | санларыма (sanlarıma) |
locative | санымда (sanımda) | санларымда (sanlarımda) |
ablative | санымдан (sanımdan) | санларымдан (sanlarımdan) |
genitive | санымны (sanımnı) | санларымны (sanlarımnı) |
1pl | Singular | Plural |
nominative | саныбыз (sanıbız) | санларыбыз (sanlarıbız) |
accusative | саныбызны (sanıbıznı) | санларыбызны (sanlarıbıznı) |
dative | саныбызгъа (sanıbızğa) | санларыбызгъа (sanlarıbızğa) |
locative | саныбызда (sanıbızda) | санларыбызда (sanlarıbızda) |
ablative | саныбыздан (sanıbızdan) | санларыбыздан (sanlarıbızdan) |
genitive | саныбызны (sanıbıznı) | санларыбызны (sanlarıbıznı) |
2sg | Singular | Plural |
nominative | санынгъ (sanınğ) | санларынгъ (sanlarınğ) |
accusative | санынгъны (sanınğnı) | санларынгъны (sanlarınğnı) |
dative | санынгъа (sanınğa) | санларынгъа (sanlarınğa) |
locative | санынгъда (sanınğda) | санларынгъда (sanlarınğda) |
ablative | санынгъдан (sanınğdan) | санларынгъдан (sanlarınğdan) |
genitive | санынгъны (sanınğnı) | санларынгъны (sanlarınğnı) |
2pl | Singular | Plural |
nominative | саныгъыз (sanığız) | санларыгъыз (sanlarığız) |
accusative | саныгъызны (sanığıznı) | санларыгъызны (sanlarığıznı) |
dative | саныгъызгъа (sanığızğa) | санларыгъызгъа (sanlarığızğa) |
locative | саныгъызда (sanığızda) | санларыгъызда (sanlarığızda) |
ablative | саныгъыздан (sanığızdan) | санларыбыздан (sanlarıbızdan) |
genitive | саныгъызны (sanığıznı) | санларыгъызны (sanlarığıznı) |
3 | Singular | Plural |
nominative | саны (sanı) | санлары (sanları) |
accusative | санын (sanın) | санларын (sanların) |
dative | санына (sanına) | санларына (sanlarına) |
locative | санында (sanında) | санларында (sanlarında) |
ablative | санындан (sanından) | санларындан (sanlarından) |
genitive | саныны (sanını) | санларыны (sanlarını) |
Further reading
- Бамматов Б.Г., editor (2013), “сан”, in Кумыкско-русский словарь [Kumyk–Russian dictionary], Makhachkala: ИЯЛИ ДНЦ РАН
Kyrgyz
Etymology
From Proto-Turkic *sā-n (“number”), from Proto-Turkic *sā- (“to count”). Compare to Kazakh сан (san), Shor сан, etc.
Pronunciation
- IPA(key): /sɑn/
- Hyphenation: сан (one syllable)
Declension
singular (жекелик) |
plural (көптөгөн) | |
---|---|---|
nominative (атооч) | сан san |
сандар sandar |
genitive (илик) | сандын sandın |
сандардын sandardın |
dative (барыш) | санга sanga |
сандарга sandarga |
accusative (табыш) | санды sandı |
сандарды sandardı |
locative (жатыш) | санда sanda |
сандарда sandarda |
ablative (чыгыш) | сандан sandan |
сандардан sandardan |
possessive forms | ||
first-person singular (менин) | ||
nominative | саным sanım |
сандарым sandarım |
genitive | санымдын sanımdın |
сандарымдын sandarımdın |
dative | саныма sanıma |
сандарыма sandarıma |
accusative | санымды sanımdı |
сандарымды sandarımdı |
locative | санымда sanımda |
сандарымда sandarımda |
ablative | санымдан sanımdan |
сандарымдан sandarımdan |
second-person singular informal (сенин) | ||
nominative | саның sanıŋ |
сандарың sandarıŋ |
genitive | саныңдын sanıŋdın |
сандарыңдын sandarıŋdın |
dative | саныңа sanıŋa |
сандарыңа sandarıŋa |
accusative | саныңды sanıŋdı |
сандарыңды sandarıŋdı |
locative | саныңда sanıŋda |
сандарыңда sandarıŋda |
ablative | саныңдан sanıŋdan |
сандарыңдан sandarıŋdan |
second-person singular formal (сиздин) | ||
nominative | саныңыз sanıŋız |
сандарыңыз sandarıŋız |
genitive | саныңыздын sanıŋızdın |
сандарыңыздын sandarıŋızdın |
dative | саныңызга sanıŋızga |
сандарыңызга sandarıŋızga |
accusative | саныңызды sanıŋızdı |
сандарыңызды sandarıŋızdı |
locative | саныңызда sanıŋızda |
сандарыңызда sandarıŋızda |
ablative | саныңыздан sanıŋızdan |
сандарыңыздан sandarıŋızdan |
Derived terms
- санарип (sanarip)
See also
- саноо (sanoo)
Moksha
Etymology
From Proto-Mordvinic *sān from Proto-Uralic *sëne.[1] Compare Finnish suoni.
References
- сан (san) in Álgu-tietokanta, Kotimaisten kielten keskus
Mongolian
Pronunciation
- IPA(key): /saŋ/
Etymology 1
Usually taken to be an old loan from Chinese 倉/仓 (cāng, “granary”).
Found already in Middle Mongol, but not reconstructable for Proto-Mongolic.
Noun
сан • (san) (Mongolian spelling ᠰᠠᠩ (saŋ)); (hidden-g declension)
Derived terms
- номын сан (nomyn san)
- үгсийн сан (ügsiin san)
- эмийн сан (emiin san)
Etymology 2
From Tibetan བསངས་ (bsangs).
Noun
сан • (san) (Mongolian spelling ᠰᠠᠩ (saŋ)); (hidden-g declension)
See also
- хүж (xüž, “incense”)
- арц (arc, “juniper”)
Northern Altai
Etymology
From Proto-Turkic *sā-n (“number”), from Proto-Turkic *sā- (“to count”).
References
* Кумандинско-Русский Словарь
Russian
Etymology
From Old Church Slavonic санъ (sanŭ) (u-stem), probably of Oghur origin. Cognate with Turkish san (“reputation”), Turkmen san (“account”), Kazakh санау (sanau, “count”), Tatar san (“number”) and akin to dial. Turkish sаnаmаk (“to take into account”), Uzbek sanamoq (“to count”) from Proto-Turkic *sā(j)- (“to count, to determine”).
Pronunciation
- IPA(key): [san]
- Rhymes: -an
Noun
сан • (san) m inan (genitive са́на, nominative plural саны́, genitive plural сано́в)
Declension
Serbo-Croatian
Etymology
Inherited from Proto-Slavic *sъ̀nъ, from Proto-Balto-Slavic *súpnas, from Proto-Indo-European *supnós.
Pronunciation
- IPA(key): /sân/
Noun
са̏н m (Latin spelling sȁn)
- sleep
- dream
- Шта си видела у том сну? ― What did you see in that dream?
- 1993, Бајага и Инструктори (lyrics and music), “Ово је Балкан”, in Бајага и Инструктори (lyrics), Музика на струју, performed by Бајага и Инструктори, Продукција Стиг:
- Ово је овде Балкан,
Земља из сна,
Између моћних сила
Добра и зла.- This here is the Balkans
A land from dreams
Between powerful forces
Good and evil.
- This here is the Balkans
Declension
References
- “сан” in Hrvatski jezični portal
Shor
Etymology
From Proto-Turkic *sā-n (“number”), from Proto-Turkic *sā- (“to count”).
Southern Altai
Etymology 1
From Proto-Turkic *sān. Cognate with Kazakh сан (san), Kyrgyz сан (san), Crimean Tatar san, Kumyk сан (san, “limp”), Tatar сан (san, “limp”), etc.
Etymology 2
From Proto-Turkic *sā-n. Cognate to Kyrgyz сан (san), Kazakh сан (san), Kumyk сан (san), etc.
Synonyms
- сагыш (sagïš)
References
- Radloff, Friedrich Wilhelm (1893–1911) Опыт словаря тюркских наречий – Versuch eines Wörterbuches der Türk-Dialecte [Attempt at a Lexicon of the Turkic Dialects] (overall work in German and Russian), Saint Petersburg: Imperial Academy of Sciences, column 297