χρόνος

Ancient Greek

Etymology

Of unknown origin. A derivation from a Proto-Indo-European *gʰr-ono-, from *ǵʰer- (“to seize, enclose”), has been suggested, with original connotation of "encompassing time-limit".[1] Other theories connect the word to κορμός (kormós) from Proto-Indo-European *(s)ker- (“to cut off”).

Pronunciation
 

Noun

χρόνος • (khrónos) m (genitive χρόνου); second declension

  1. time (in the abstract sense)
  2. specific time, period, term
  3. lifetime
  4. delay
  5. (grammar, Koine) tense

Declension
Second declension of ὁ χρόνος; τοῦ χρόνου (Attic)
Case / # Singular Dual Plural
Nominative ὁ χρόνος
ho khrónos		 τὼ χρόνω
tṑ khrónō		 οἱ χρόνοι
hoi khrónoi
Genitive τοῦ χρόνου
toû khrónou		 τοῖν χρόνοιν
toîn khrónoin		 τῶν χρόνων
tôn khrónōn
Dative τῷ χρόνῳ
tôi khrónōi		 τοῖν χρόνοιν
toîn khrónoin		 τοῖς χρόνοις
toîs khrónois
Accusative τὸν χρόνον
tòn khrónon		 τὼ χρόνω
tṑ khrónō		 τοὺς χρόνους
toùs khrónous
Vocative χρόνε
khróne		 χρόνω
khrónō		 χρόνοι
khrónoi
Notes:
  • This table gives Attic inflectional endings. For declension in other dialects, see Appendix:Ancient Greek dialectal declension.

Synonyms

Derived terms
  • ἀνισόχρονος (anisókhronos)
  • ἀνομοιόχρονος (anomoiókhronos)
  • αὐτόχρονος (autókhronos)
  • ἄχρονος (ákhronos)
  • βαιόχρονος (baiókhronos)
  • δίχρονος (díkhronos)
  • ἔγχρονος (énkhronos)
  • ἑξάχρονος (hexákhronos)
  • ἑπτάχρονος (heptákhronos)
  • ἑτερόχρονος (heterókhronos)
  • ἰσόχρονος (isókhronos)
  • μετάχρονος (metákhronos)
  • μονόχρονος (monókhronos)
  • ὀκτάχρονος (oktákhronos)
  • ὁλόχρονος (holókhronos)
  • ὁμοιόχρονος (homoiókhronos)
  • ὁμόχρονος (homókhronos)
  • πεντάχρονος (pentákhronos)
  • πολυχρονικός (polukhronikós)
  • πρόχρονος (prókhronos)
  • πρωτόχρονος (prōtókhronos)
  • σύγχρονος (súnkhronos)
  • τετράχρονος (tetrákhronos)
  • τρίχρονος (tríkhronos)
  • ὑπέρχρονος (hupérkhronos)
  • ὑπόχρονος (hupókhronos)
  • ὑστερόχρονος (husterókhronos)
  • χρόνιος (khrónios)

Descendants

References
  1. Beekes, Robert S. P. (2010) “χρόνος”, in Etymological Dictionary of Greek (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 10), with the assistance of Lucien van Beek, Leiden, Boston: Brill, →ISBN, pages 1651-2

Further reading

Greek

Alternative forms

Etymology

From Ancient Greek χρόνος (khrónos).

Pronunciation
  • IPA(key): /ˈxɾo.nos/
  • Hyphenation: χρό‧νος

Noun

χρόνος • (chrónos) m (plural χρόνοι) (and 2nd plural in neuter gender: χρόνια (chrónia))

  1. (abstract) time (with no plural)
    Ο χρόνος φεύγει και δεν ξαναγυρνά. ― O chrónos févgei kai den xanagyrná. ― Time passes and does not come back.
  2. year
    Χρόνια πολλά ― Chrónia pollá ― Many happy returns (literally, “many years”)
    Είμαι 20 χρονών. ― Eímai 20 chronón. ― I am 20 years old. (literally, “I am of 20 years”)
  3. (grammar) tense
  4. volume (issues of a periodical over a period of one year)

Declension
declension of χρόνος
case     \     number singular plural
nominative χρόνος • χρόνοι •
genitive χρόνου • χρόνων •
accusative χρόνο • χρόνους •
vocative χρόνε • χρόνοι •
Also colloquial plural genitive χρονών (and χρονώ), to determine age; 2nd plural in neuter gender: χρόνια (chrónia)

Synonyms

Derived terms
  • εκτός τόπου και χρόνου (ektós tópou kai chrónou)
  • εν ευθέτω χρόνω (en efthéto chróno, “at an appropriate time in the future”) (ἐν εὐθέτῳ χρόνῳ) (formal)
  • ευτυχισμένος ο καινούριος χρόνος (eftychisménos o kainoúrios chrónos, “Happy New Year”)
  • και του χρόνου (kai tou chrónou, “(wishes) for next year too!”)
  • κακό χρόνο να 'χεις (kakó chróno na 'cheis, “(cursing someone)”) (colloquial)
  • μας άφησε χρόνους (mas áfise chrónous, “he/she passed away”) (informal)
  • Μέσος χρόνος Γκρίνουιτς m (Mésos chrónos Gkrínouits, “Greenwich Mean Time”)
  • ο χρόνος είναι χρήμα (o chrónos eínai chríma, “time is money”)
  • πάει ένας χρόνος (páei énas chrónos, “one year ago”)
  • πάνω στο χρόνο (páno sto chróno, “at the year's conclusion”)
  • προϊόντος του χρόνου (proïóntos tou chrónou, “as time passes”) (προϊόντος τοῦ χρόνου)
  • συν τω χρόνω (syn to chróno, “in time, in the future”) (σὺν τῷ χρόνῳ) (formal)
  • του χρόνου (tou chrónou, “next year”)
  • χρόνια και ζαμάνια (chrónia kai zamánia, “for ages, been a while”)
  • χρόνια πολλά (chrónia pollá, “happy birthday”)
  • χρόνιος (chrónios, “permanent, chronic”)
  • χρόνου φείδου (chrónou feídou, “do not waste time”) (ancient saying)
  • αχρόνιαστος (achróniastos, “who has not completed one year”)
  • αχρονικός (achronikós, “without reference to time”)
  • αχρόνιστος (achrónistos, “who has not completed one year”)
  • άχρονος (áchronos, “without reference to time”)
  • χρονιά f (chroniá, “a year's time”)
  • χρονιάρης (chroniáris, “celebrating (of days); who has completed one year (of persons)”) (informal)
  • χρονιάρικος (chroniárikos, “who has one year completed”) (informal)
  • χρονιάτικος (chroniátikos, “of the whole year”) (informal)
  • χρονίζω (chronízo, “extend in one year; prolong”)
  • χρονικός (chronikós, “temporal”)
  • χρόνιος (chrónios, “chronic”)
  • χρονισμός (chronismós, “timing”) (neologism)

Compounds:

  • -χρονος (-chronos, “chronous”)
  • χρονο- (chrono-, “chrono-”)
  • αναχρονισμός m (anachronismós, “anachronism, chronological misplacing”)
  • αναχρονιστικός (anachronistikós, “anachronistic(al)”)
  • του αντίχρονου / αντιχρόνου (antichrónou, “the year after next”) (colloquial)
  • αρχιχρονιά f (archichroniá, “New Year's Day”) (colloquial)
  • ασυγχρόνιστος (asynchrónistos, “unsynchronized”)
  • ασύγχρονος (asýnchronos, “dated; asynchronous”)
  • αχρονολόγητος (achronológitos, “not dated, of unknown date”)
  • βραχυχρόνιος (vrachychrónios, “brief”)
  • βραχύχρονος (vrachýchronos, “(of vowels) short”) (grammar, phonetics)
  • δεκαεννιάχρονος (dekaenniáchronos, “of 19 years”)
  • δεκαεξάχρονος (dekaexáchronos, “of 16 years”) (see -χρονος)
  • δεκάχρονος (dekáchronos, “of 10 years”)
  • διαχρονία f (diachronía, “diachrony”) (linguistics)
  • διαχρονικός (diachronikós, “diachronic”)
  • διαχρονικότητα f (diachronikótita, “being diachronic”)
  • διχρονίτικος (dichronítikos, “of 2 years”) (colloquial)
  • δίχρονος (díchronos, “of 2 years; of 2 beats”) (see -χρονος)
  • εκατοχρονίτης m (ekatochronítis, “100 years old person”) (colloquial)
  • εκατοχρονίτικος (ekatochronítikos, “of 100 years old”)
  • εκσυγχρονίζω (eksynchronízo, “modernis(z)e”)
  • εκσυγχρονισμός m (eksynchronismós, “modernising”)
  • εκσυγχρονιστής m (eksynchronistís, “moderniser”)
  • εκσυγχρονιστικός (eksynchronistikós, “modernising”)
  • ετεροχρονίζω (eterochronízo, “defer”)
  • ετεροχρονισμένος (eterochronisménos, “deferred”, participle)
  • ετεροχρονισμός m (eterochronismós, “deferment”)
  • ετερόχρονος (eteróchronos, “deferring”)
  • ημίχρονο n (imíchrono, “one half of a game, half-time”)
  • ισόχρονος (isóchronos, “of equal time”)
  • κοψοχρονιά (kopsochroniá, “steal, at bargain price”, adverb)
  • μακροχρόνιος (makrochrónios, “long-term”)
  • μακρόχρονος (makróchronos, “(of vowels) long; long-term”) (grammar, phonetics)
  • μεσοχρονίς (mesochronís, “in the middle of the year”, adverb) (colloquial)
  • μεταχρονολόγηση f (metachronológisi, “postdating”)
  • μεταχρονολογώ (metachronologó, “postdate”)
  • μονόχρονος (monóchronos, “(in prosody) of one beat”) (rare)
  • ολιγόχρονος (oligóchronos, “brief”)
  • ολοχρονίς (olochronís, “the whole year; continuously”, adverb) (colloquial)
  • του παραχρόνου (parachrónou, “the year after next”) (idiomatic)
  • πολυχρονεμένος (polychroneménos, “(address) may you live long”) (dated colloquial)
  • πολυχρόνιο n (polychrónio, “invocation for longevity”) (dated)
  • πολύχρονος (polýchronos, “longevous, of many years”)
  • προτερόχρονος (proteróchronos, “earlier, prior”)
  • προχρονολόγηση f (prochronológisi, “antedating”)
  • προχρονολογώ (prochronologó, “backdate, antedate, predate”)
  • Πρωτοχρονιά f (Protochroniá, “New Year's Day”)
  • πρωτοχρονιάτικος (protochroniátikos, “of New Year's Day”)
  • συγχρονία f (synchronía, “synchrony”) (linguistics)
  • συγχρονίζω (synchronízo, “synchronize”)
  • συγχρονικός (synchronikós, “synchronic”) (linguistics, study of history)
  • συγχρονικότητα f (synchronikótita, “synchronicity”)
  • συγχρονισμός m (synchronismós, “synchronization”)
  • συγχρονιστικός (synchronistikós, “synchronous”)
  • σύγχρονος (sýnchronos, “modern; contemporary; synchronous”)
  • ταυτόχρονος (taftóchronos, “simultaneous”)
  • ταυτοχρόνως (taftochrónos, “simultaneously”, adverb)
  • υπερσύγχρονος (ypersýnchronos, “ultra modern”)
  • υστερόχρονος (ysteróchronos, “later, posterior”)
  • χιλιοχρονίτης m (chiliochronítis, “1,000 years old person”) (colloquial)
  • χιλιοχρονίτικος (chiliochronítikos, “who is 1,000 years old”)
  • χιλιόχρονος (chilióchronos, “of 1,000 years age, duration”)
  • χρονοβόρος (chronovóros, “time-consuming”)
  • χρονικογράφος m (chronikográfos, “chronicler”)
  • χρονικοϋποθετικός (chronikoÿpothetikós, “temporal-condictional”) (grammar)
  • χρονογράφημα n (chronográfima, “humorous column, opinion piece of newspaper, periodical”)
  • χρονογραφία f (chronografía, “composing chronicles, annals”)
  • χρονογραφικός (chronografikós, “of chronicles”)
  • χρονογράφος m (chronográfos, “chronicler; columnist”)
  • χρονογραφώ (chronografó, “chronicle; write humorous opinion pieces”)
  • χρονοδιάγραμμα n (chronodiágramma, “timetable”)
  • χρονοδιακόπτης m (chronodiakóptis, “time switch”)
  • χρονοεπίδομα n (chronoepídoma, “premium based on years of previous service”)
  • χρονολόγηση f (chronológisi, “dating, chronologizing”)
  • χρονολογία f (chronología, “year date, chronology”)
  • χρονολογικός (chronologikós, “chronological”)
  • χρονολόγιο n (chronológio, “log, timetable (also of astronomy)”)
  • χρονολογώ (chronologó, “chronologize, date”)
  • χρονομεριστικός (chronomeristikós, “time-sharing”)
  • χρονομέτρης m (chronométris, “timekeeper (in sports)”)
  • χρονομέτρηση f (chronométrisi, “the timekeeping”)
  • χρονομετρικός (chronometrikós, “chronometric”)
  • χρονομετρώ (chronometró, “I time”)
  • χρονόμετρο n (chronómetro, “chronometer; metronome”)
  • χρονοντούλαπο n (chronontoúlapo, “dustbin of time, history: consigned to the historical archives”)
  • χρονοτριβή f (chronotriví, “loitering, procrastination”)
  • χρονοτριβώ (chronotrivó, “loiter, procrastinate”)
  • χρονοχρέωση f (chronochréosi, “time-based charges”)
  • χωρόχρονος m/χωροχρόνος (chorochrónos, “spacetime”)
  • χωροχρονικός (chorochronikós, “temporospatial”)

Further reading
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.