podać
Old Polish
Etymology
Inherited from Proto-Slavic *podàti. By surface analysis, po- + dać. First attested in the 14th century.
Verb
podać pf (imperfective podajać or podawać)
- to give (to transfer one's possession or holding of (something) to (someone))
- Synonym: dać
- 1885 [1421], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne, volume VIII, page 16:
- O to, o czosz ti na mø zalowal, to twoy oczecz trzimal s Staskem s Woyslawowiczem, a Sstassek me ne podal
- [O to, o coś ty na mię żałował, to twoj ociec trzymał z Staszkiem z Wojsławowicem, a Staszek mie nie podał]
- 1901 [1463-1465], Jan Rozwadowski, editor, De morte prologus [Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią], Mierzeniec, Płock, line 123:
- Podal yemv ryby sz morza, chczacz go szbavycz wszego gorza
- [Podał jemu ryby z morza, chcąc go zbawić wszego gorza]
- 1451-1455, Legenda o świętym Aleksym, line 179:
- Podal mv szapharza szwego, then mv czynyl wyele szlego
- [Podał mu szafarza swego, ten mu czynił wiele złego]
- 1887 [Fifteenth century], Wacław Ubogi z Brodni, edited by Lucjan Malinowski, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski, Krakow, Brodnia, page 79b:
- Mathka z Anny szwyathey obral szobye, w przyczynye ych nam nadzyeya podal
- [Matkę z Anny świętej obrał sobie, w przyczynie ich nam nadzieję podał]
- 1856-1870 [1457], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki, volume IX, number 547:
- Sub eodem iudicio veniens nobilis virgo domina Anna similiter podala, gl. comisit, opyeka domino *Dobeek
- [Sub eodem iudicio veniens nobilis virgo domina Anna similiter podała, gl. comisit, opiekę domino Dobek]
- to hand, to pass (to give, pass or transmit with the hand, literally or figuratively)
- 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 5, 2:
- Podalyszczye myecz (praebuistis ei gladium), abi nas zabyl
- [Podaliście [jemu] miecz (praebuistis ei gladium), aby nas zabił]
- 1956 [Middle of the 15th century], Jerzy Woronczak, editor, Teksty polskie w rękopisie nr 43 Biblioteki Kapitulnej we Wrocławiu z połowy XV wieku, Silesia, page 28r:
- Affer, poday, manum tuam et mitte in latus meum (Jo 20, 27)
- [Affer, podaj, manum tuam et mitte in latus meum (Jo 20, 27)]
- to show; to display; to present
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa, page 686:
- Vtore prze to, ktore myly Cristus myeny, yze smyernye odpovyedzyal temv, yen y vderzyl a nye podal yemv drugey czelyvsczy
- [Wtore prze to, ktore miły Krystus mieni, iże śmiernie odpowiedział temu, jen ji uderzył, a nie podał jemu drugiej czeluści]
- to give away
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa, page 780:
- By moye krolewsthwo bylo s tego svyatha, slugy moye... odyąlyby myą, yzbych nye podan Zydom (ut non traderer Iudaeis Jo 18, 36)
- [By moje krolewstwo było z tego świata, sługi moje... odjęliby mię, iżbych nie podan Żydom (ut non traderer Iudaeis Jo 18, 36)]
- 1967 [1415], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 529, Kościan:
- Jacom prze tho wszadzila thego czloweka w twerdzø, ysz rankom ne mal, a prawo my go bilo podalo
- [Jakom prze to wsadziła tego człowieka w twierdzę, iż ręko[j]m nie miał, a prawo mi go było podało]
- to subjugate
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa, page 189:
- Gest prav[d]a zmyara podacz szye vyaczschemv, przed bogyem odplata podacz szye mnyeyschemv
- [Jest praw[d]a śmiara podać sie więcszemu przed Bogiem, odpłata podać sie mniejszemu]
- 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 5:
- Myastho Kazymyrz myedzi rzeką Wyslą themv tho interdicthovi nye ma bycz podano (non debet subiacere)
- [Miasto Kazimirz miedzy rzeką Wisłą temu to interdyktowi nie ma być podano (non debet subiacere)]
- to condemn to [+ ku (dative)]/[+ na (accusative)]/[+ w (accusative) = to what]
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa, page 814:
- A mylego Iesucrista byczovacz podano (Mat 27, 26)
- [A miłego Jesukrysta biczować podano (Mat 27, 26)]
- 1930 [c. 1455], “II Par”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 32, 11:
- Zaly Ezechias sklamal was, abi was podal smyercy w glodze a w pragnyenyv (ut tradat morti in fame et siti)
- [Zali Ezechyjasz skłamał was, aby was podał śmierci w głodzie a w pragnieniu (ut tradat morti in fame et siti)]
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa, page 758:
- Kyedy yuz vzral Iudasch, yze myly Cristus podan kv smyerczy
- [Kiedy już uźrał Judasz, iże miły Krystus podan ku śmierci]
- 1853 [1408], Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Piśmiennictwo polskie od czasów najdawniejszych aż do roku 1830, volume 4, page 43:
- Ach, myloscz, czosz my vczinyla, eszesz me tak oslepila, eszesm sche ye na myloscz podal
- [Ach, miłość, coś mi uczyniła, eżeś mie tak oślepiła, eżeśm sie je na miłość podał]
- 1930 [c. 1455], “Judith”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 8, 19:
- Prze ktori to grzech podany søø... w poganbyenye (dati sunt... in confusionem) swim nyeprzyiacyelyom
- [Prze ktory to grzech podani są... w pogańbienie (dati sunt... in confusionem) swym nieprzyjacielom]
- 1911 [End of the 15th century], Ludwik Bernacki, editor, Karta z "Rozmyślania o życiu Pana Jezusa", page 473:
- Owa my sza *przyweydly tego czlowyeka prawego..., acz gy podam w gych wolą, ... przeczyw obyczayu rzymskemu... vczynyę
- [Owa mi są przywiedli tego człowieka prawego..., acz ji podam w jich wolą, ... przeciw obyczaju rzymskiemu... uczynię]
- to inform, to let know, to make known; to declare, to say
- 1959 [1399], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 411, Poznań:
- Iacoszm przi tem bili, kdzesz podal Maczeyewi et yego bratu Micolayewi Micolay Dambrowsky, kdzebi yala szwimi conmi y przislgla
- [Jakosm[y] przy tem byli, kdzież podał Maciejewi et jego bratu Mikołajewi Mikołaj Dąbrowski gdzieby jała [z] swymi końmi i przysięgła]
- (reflexive with się) to commit oneself, to obligate oneself
- 1967 [1393], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 59, Kościan:
- Iakom przi tim bil isze Przibislaf podal scodi placzicz Szidom sa Falkana
- [Jakom przy tym był, iż [si]e Przybysław podał szkody płacić Żydom za Falkana]
Related terms
nouns
- podawanie
- podawca
verbs
- podać się pod ciążą pf
- podać tył pf
- podać w ręce pf
- podać za rękę pf
- służbę podać pf
References
- Bańkowski, Andrzej (2000) “podać”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “podać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
Polish
Etymology
Inherited from Old Polish podać. By surface analysis, po- + dać.
Pronunciation
- IPA(key): /ˈpɔ.dat͡ɕ/
- (Middle Polish) IPA(key): /ˈpɔ.dat͡ɕ/
Audio 1, podać (file) Audio 2, podać się (file) - Rhymes: -ɔdat͡ɕ
- Syllabification: po‧dać
Verb
podać pf (imperfective podawać)
- (ditransitive) to hand, to pass (to give, pass or transmit with the hand) [+dative = to whom]
- Synonym: dać
- (ditransitive) to pass along (to give information) [+dative = to whom]
- (transitive, engineering) to deliver (to give a particular substance to something through mechanical means)
- (ditransitive) to give, to administer (to put some substance, i.e. medicine, into someone's body) [+dative = to whom]
- (ditransitive) to serve; to pass (to wait upon at a table; to set food and drink in front of, to help to food, meals etc.) [+dative = to whom]
- Synonym: zaserwować
- (ditransitive, basketball, field hockey or ice hockey, soccer) to pass (to send a ball or puck to someone) [+instrumental = with what], [+dative]/[+ do (genitive) = to whom]
- (transitive, tennis) to serve (to lead off with the first delivery over the net)
- (transitive) to send (to report a specific institution related to the justice system to deal with a given person or case) [+ do (genitive) = to what], [+ na (accusative) = for what]
- (transitive, obsolete) to put up (to nominate someone's candidacy for something)
- Synonym: wysunąć kandydaturę
- (transitive, obsolete) to subjugate
- Synonyms: poddać, podporządkować
- (transitive, obsolete) to expose to
- (transitive, obsolete) to commission
- Synonym: zalecić
- (transitive, obsolete) to bring up; to mention, to propose
- (transitive, obsolete) to dictate (to speak while someone records)
- Synonym: podyktować
- (transitive, obsolete) to take away (to change the course of; to cause to be in a far off place)
- (transitive, obsolete) to bring, to give rise to (to cause to be)
- (transitive, Middle Polish) to entrust someone to someone else
- Synonym: powierzyć
- (transitive, Middle Polish) to show, to reveal
- (transitive, Middle Polish) to give birth
- Synonym: urodzić
- (transitive, Middle Polish) to place (to cause something to be located somewhere)
- (reflexive with się) to pretend, to act (to present oneself as someone one is not) [+ za (accusative) = to be whom]
- (reflexive with się, literary, archaic) to lean forward
- Synonym: wychylić się
- (reflexive with się, obsolete) to announce oneself
- Synonym: ogłosić się
- (reflexive with się, obsolete) to be subjugated
- Synonyms: poddać się, podporządkować się
- (reflexive with się, obsolete) to expose oneself to
- Synonyms: narazić się, wystawić się
- (reflexive with się, obsolete) to trust something to someone
- Synonym: zawierzyć
- (reflexive with się, obsolete) to come someone's way
- Synonym: nadarzyć się
- (reflexive with się, obsolete) to unfold before someone's eyes
- (reflexive with się, obsolete) to say one's name and surname as someone else reads from a list
- (reflexive with się, obsolete) to request a demission
- (reflexive with się, Middle Polish) to dedicate oneself to; to give oneself to
- (reflexive with się, Middle Polish) to leave a road or path
- (reflexive with się, Middle Polish) to head (to go in a particular direction)
- Synonym: udać się
- (reflexive with się, Middle Polish) to accept or impose some conditions
- (reflexive with się, Middle Polish) to take an action
- Synonym: podjąć
- (reflexive with się, Middle Polish) to turn out
- Synonym: okazać się
- (reflexive with się, Middle Polish) to be passed along (to be told as information)
- (reflexive with się, Middle Polish) The meaning of this term is uncertain.
- Template:RQ:pl:398a
Conjugation
Conjugation of podać pf | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
person | singular | plural | |||||||||||||||||
masculine | feminine | neuter | virile | nonvirile | |||||||||||||||
infinitive | podać | ||||||||||||||||||
future tense | 1st | podam | podamy | ||||||||||||||||
2nd | podasz | podacie | |||||||||||||||||
3rd | poda | podadzą | |||||||||||||||||
impersonal | poda się | ||||||||||||||||||
past tense | 1st | podałem, -(e)m podał |
podałam, -(e)m podała |
podałom, -(e)m podało |
podaliśmy, -(e)śmy podali |
podałyśmy, -(e)śmy podały | |||||||||||||
2nd | podałeś, -(e)ś podał |
podałaś, -(e)ś podała |
podałoś, -(e)ś podało |
podaliście, -(e)ście podali |
podałyście, -(e)ście podały | ||||||||||||||
3rd | podał | podała | podało | podali | podały | ||||||||||||||
impersonal | podano | ||||||||||||||||||
conditional | 1st | podałbym, bym podał |
podałabym, bym podała |
podałobym, bym podało |
podalibyśmy, byśmy podali |
podałybyśmy, byśmy podały | |||||||||||||
2nd | podałbyś, byś podał |
podałabyś, byś podała |
podałobyś, byś podało |
podalibyście, byście podali |
podałybyście, byście podały | ||||||||||||||
3rd | podałby, by podał |
podałaby, by podała |
podałoby, by podało |
podaliby, by podali |
podałyby, by podały | ||||||||||||||
impersonal | podano by | ||||||||||||||||||
imperative | 1st | niech podam | podajmy | ||||||||||||||||
2nd | podaj | podajcie | |||||||||||||||||
3rd | niech poda | niech podadzą | |||||||||||||||||
passive adjectival participle | podany | podana | podane | podani | podane | ||||||||||||||
anterior adverbial participle | podawszy | ||||||||||||||||||
verbal noun | podanie |
Derived terms
nouns
verbs
- mieć podane na tacy impf
- podać do druku pf, podawać do druku impf
- podać do raportu pf, podawać do raportu impf
- podać do stołu pf, podawać do stołu impf
- podać do wiadomości pf, podawać do wiadomości impf
- podać na tacy pf, podawać na tacy impf
- podać ogień pf, podawać ogień impf
- podać płaszcz pf, podawać płaszcz impf
- podać pomocną dłoń pf, podawać pomocną dłoń impf
- podać ramię pf, podawać ramię impf
- podać rękę pf, podawać rękę impf
- podać się do dymisji pf, podawać się do dymisji impf
- podać sobie ręce pf, podawać sobie ręce impf
- podać tyły pf, podawać tyły impf
- podać w wątpliwość pf, podawać w wątpliwość impf
Trivia
According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), podać is one of the most used words in Polish, appearing 7 times in scientific texts, 35 times in news, 9 times in essays, 14 times in fiction, and 17 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 82 times, making it the 784th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]
References
- Ida Kurcz (1990) “podać”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 381
Further reading
- podać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- podać się in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- podać in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “podać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “podać się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- Paweł Kupiszewski (26.11.2019) “PODAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
- “PODAĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 11.10.2023
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “podać”, in Słownik języka polskiego
- Aleksander Zdanowicz (1861) “podać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
- A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1908), “podać”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 4, Warsaw, page 332
- podać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
Silesian
Etymology
Inherited from Old Polish podać. By surface analysis, po- + dać.
Pronunciation
- IPA(key): /ˈpɔdat͡ɕ/
- Rhymes: -ɔdat͡ɕ
- Syllabification: po‧dać
Verb
podać pf (imperfective podŏwać)
Conjugation
This verb needs an inflection-table template.
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.