mieszkać
Old Polish
Alternative forms
Etymology
Inherited from Proto-Slavic *mešьkati. The form mięszkać is from secondary nasalization from the m-. First attested in c. 1301, but in common usage only as of 1350.
Pronunciation
Verb
mieszkać impf (frequentative mieszkawać)
- to live, to reside (to stay somewhere permanently or temporarily)
- 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 105:
- Wdowa... w domu, w ktorem ten tho mansz yey bidlycz bil obykl, ... myaszkala bandzye (manebit) alysch do yey zivotha
- [Wdowa... w domu, w ktorem ten to mąż jej bydlyć był obykł, ... mięszkała będzie (manebit) aliż do jej żywota]
- to live under (to be subordinate to) [+ pod (instrumental) = under whom]
- 1895 [Fifteenth century], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich. Kodeks Działyńskich I, page 34:
- Vstawiamy, aby nye mogli wyączey smyecz zbyeszecz abo odydz, gedno geden abo dwa do gynszey dzedzyny, kromye woley tego pana, pod ktorym są abo myeszkayą (praeter domini illius villae, in qua degunt, voluntatem)
- [Ustawiamy, aby nie mogli więcej śmieć zbieżeć abo odyć, jedno jeden abo dwa do jinszej dziedziny kromie wolej tego pana, pod ktorym są abo mieszkają (praeter domini illius villae, in qua degunt, voluntatem)]
- to keep doing (to persist in something; to do something without interruption)
- 1892 [1484], Hieronim Łopaciński, editor, Reguła trzeciego zakonu św. Franciszka i drobniejsze zabytki języka polskiego z końca w. XV i początku XVI, Krakow, page 716:
- Gdyby syą przygodzylo w nyezgodzie myeszkacz (de pace vero inter fratres et sorores... in discordia positos facienda)
- [Gdyby się przygodziło w niezgodzie mieszkać (de pace vero inter fratres et sorores... in discordia positos facienda)]
- to delay, to linger
- c. 1301-1350, Kazania świętokrzyskie, page br 39:
- Suøta Katerina [k dobremu] ne meskacy iesc stala
- [Święta Katerzyna [k dobremu] nie mieszkaci jeść stała]
- 1930 [c. 1455], “Neh”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 6, 3:
- Dzalo vyelykye ia dzalam y nye mogø k vam snydz, abi syø dzalo nye myeszkalo (ne forte negligatur), gdisz bich szadl k vam
- [Działo wielikie ja działam i nie mogę k wam snić, aby się działo nie mieszkało (ne forte negligatur), gdyż bych szedł k wam]
- to neglect
- 1930 [c. 1455], chapter III, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), Reg 22, 3:
- Nasze gest Ramot Galaad, a myeszkami ge wszøcz (negligimus tollere eam) z røkv krolya syrskego
- [Nasze jest Ramot Galaad a mieszkamy je wziąć (negligimus tollere eam) z ręku krola syrskiego]
- to waste time
- 1908 [c. 1500], Bolesław Erzepki, editor, Przyczynki do średniowiecznego słownictwa polskiego. I. Glosy polskie wpisane do łacińsko-niemieckiego słownika drukowanego w roku 1490, Lubiń, page 45:
- Quid verborum circuitu moramur y czos tho vyele mova myąskamy
- [Quid verborum circuitu moramur i coż to wiele mową mieszkamy]
- to put off, to delay
- 1885 [Middle of the 15th century], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne, volume IV, page 594:
- Nye racz thego odmawyacz, ss czebyecz ma bicz bosza macz, myeschkasch dyvd zbawyenye, vczyn temv dokonanye
- [Nie racz tego odmawiać, z ciebieć ma być boża mać, mieszkasz ludu zbawienie, uczyń temu dokonanie]
- c. 1500, Wokabularz lubiński, inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 111r:
- Quid verborum circuitu immoramur y czos tho vyele mova myąskamy
- [Quid verborum circuitu immoramur i coć to wiele mowa mięszkamy]
- to live or act according to some rules
- 1892 [1484], Hieronim Łopaciński, editor, Reguła trzeciego zakonu św. Franciszka i drobniejsze zabytki języka polskiego z końca w. XV i początku XVI, Krakow, page 710:
- Ize braczya mayą vczlyvye myezkaczi, a tez mayą sye rozpusthnosczy y marnosczy vystrzegaczi y vyarovaczy
- [Iże bracia mają uczliwie mieszkać, a też mają sie rozpustności i marności wystrzegać i wiarować]
- The meaning of this term is uncertain.
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa, page 317:
- Spyevalysmy vam a vysczye myeskaly (cecinimus vobis et non saltastis Mat 11, 17), krzyczelysmy a vysczye nye plakaly
- [Śpiewalismy wam a wyście mieszkali (cecinimus vobis et non saltastis Mat 11, 17), krzyczelismy a wyście nie płakali]
Derived terms
nouns
verbs
- omieszkać pf, omieszkawać impf, omięszkiwać impf
- pomieszkać pf
- przemieszkać pf, przemieszkawać impf
- zamieszkać pf, zamieszkawać impf
Related terms
adjectives
- omieszkały
- przemieszkały
- zamięszkały
adverbs
- zamięszkale
nouns
- obmieszkanie
- omieszkanie
- omieszkawanie
- przemieszkanie
- przemieszkawanie
- zamieszkanie
- zamieszkałość
- zamieszkliwość
References
- Boryś, Wiesław (2005) “mieszkać”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Mańczak, Witold (2017) “mieszkać”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- Bańkowski, Andrzej (2000) “mieszkać”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “mieszkać (się), mięszkać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
- Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “mieszkać”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
Polish
Alternative forms
Etymology
Inherited from Old Polish mieszkać.
Pronunciation
- IPA(key): /ˈmjɛʂ.kat͡ɕ/
- (Middle Polish) IPA(key): /ˈmjɛʂ.kat͡ɕ/
Audio (file) - Rhymes: -ɛʂkat͡ɕ
- Syllabification: miesz‧kać
Verb
mieszkać impf
- (intransitive, of people) to live, to reside (to have permanent or long-term residence; to treat a place as one's long-term place of residence)
- (intransitive, of animals) to dwell, to live (to have one's habitat somewhere)
- (intransitive, of emotions, phenomena, etc.) to dwell, to reside (to be felt by most people; to be in the air)
- (intransitive, obsolete) to pay attention to; to spend time with
- (intransitive, obsolete, chifely negated) to linger
- (intransitive, Middle Polish) to rely, to depend
- Synonym: polegać
- (intransitive, Middle Polish) to live (to be alive)
- Synonym: żyć
- (intransitive, Middle Polish) to remain (to not disappear)
- Synonym: trwać
- (intransitive, Middle Polish) to remain (to not leave)
- Synonyms: pozostawać, zostawać
- (intransitive, Middle Polish) to live under certain conditions
- (intransitive, Middle Polish) to associate with (to be in someone's company)
- Synonym: obcować
- (intransitive, Middle Polish) to act according to some regulations, rules, etc.
- Hypernym: postępować
- (intransitive, Middle Polish) to be late
- Synonym: spóźniać się
Conjugation
Derived terms
adjectives
nouns
- mieszkanie
- mieszkaniec
- mieszkanka
verbs
- omieszkać pf
- pomieszkać pf, pomieszkiwać impf
- przemieszkać pf, przemieszkiwać impf
- zamieszkać pf, zamieszkiwać impf
verbs
- mieszka kątem impf
- mieszkać pod mostem impf, zamieszkać pod mostem pf
Descendants
- → Ukrainian: ме́шкати (méškaty)
Trivia
According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), mieszkać is one of the most used words in Polish, appearing 6 times in scientific texts, 5 times in news, 5 times in essays, 30 times in fiction, and 38 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 84 times, making it the 758th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]
References
- Ida Kurcz (1990) “mieszkać”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 244
Further reading
- mieszkać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- mieszkać in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “mieszkać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- “MIESZKAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 14.06.2023
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “mieszkać”, in Słownik języka polskiego
- Aleksander Zdanowicz (1861) “mieszkać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1902), “mieszkać”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 2, Warsaw, page 965
- mieszkać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.