król
Kashubian
Etymology
Inherited from Proto-Slavic *korľь.
Pronunciation
- IPA(key): /ˈkrol/
- Syllabification: król
Noun
król m pers (female equivalent królewô, augmentative królëszcze, related adjective królewsczi)
- king (male monarch; a man who heads a monarchy)
Declension
Derived terms
- królestwò
- królewicz
- królewión
- królewiónka
- królobójca
- królobójstwò
- królëk
- królowac impf
Related terms
- królewszczëzna
Further reading
- Stefan Ramułt (1893) “kròl”, in Słownik języka pomorskiego czyli kaszubskiego (in Kashubian), page 80
- Jan Trepczyk (1994) “król”, in Słownik polsko-kaszubski (in Kashubian), volumes 1–2
- Eùgeniusz Gòłąbk (2011) “król”, in Słownik Polsko-Kaszubski / Słowôrz Pòlskò-Kaszëbsczi
- “król”, in Internetowi Słowôrz Kaszëbsczégò Jãzëka [Internet Dictionary of the Kashubian Language], Fundacja Kaszuby, 2022
Masurian
Etymology
Inherited from Old Polish król.
Pronunciation
- IPA(key): [ˈkrol]
- Syllabification: król
Noun
król m pers (female equivalent królowá, related adjective królewski)
Old Polish
Etymology
Inherited from Proto-Slavic *korľь. First attested in c. 1300–1350.
Noun
król m animacy unattested (female equivalent królowa, diminutive królik, related adjective królewski or królowy)
- king (male monarch; a man who heads a monarchy)
- c. 1301-1350, Kazania świętokrzyskie, page ar 2:
- [Mowi krol pogań]sky do crola Ezehiasa, crola zidouskego
- [[Mówi król pogań]ski do króla Ezechyjasza, króla żydowskiego]
- (figuratively) God
- c. 1301-1350, Kazania świętokrzyskie, page ar 1:
- Slaua crola usemogøcego
- [Sława króla wszemogącego]
- substitute king
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa, page 757:
- I kazal krol Pylat vnydz mylemv Iesucristovy vtore
- [I kazał król Piłat wnić miłemu Jesukrystowi wtóre]
- leader
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa, page 114:
- Tez za Yordanem, rzeka, yeden Symon, yen byl sluga krolyesky *chy prze mąstwo yego zyvota od zboyecz vybran krolyem (a latronibus rex creatus est). Pastuschy na granyczach zyemye israelskey yednego począstnego pastucha vstavyly krolyem (regem sibi statuerant)
- [Też za Jordanem rzeką, jeden Szymon, jen był z sług[a] kroleskich[y] prze męstwo jego żywota od zbojec wybran królem (a latronibus rex creatus est). Pastuszy na granicach ziemie israelskiej jednego poczestnego pastucha ustawili królem (regem sibi statuerant)]
- rabbit (mammal of the family Leporidae, with long ears, long hind legs, and a short, fluffy tail)
Descendants
References
- Boryś, Wiesław (2005) “król”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Sławski, Franciszek (1958-1965) “król”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
- Mańczak, Witold (2017) “król”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- Bańkowski, Andrzej (2000) “król”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “król”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
Polish
Etymology
Inherited from Old Polish król. Sense 2, sense 3, and sense 4 and are an internationalism semantic loan; compare English king, French roi and German König. Doublet of Karol.
Pronunciation
Noun
król m pers (female equivalent królowa, diminutive (derogatory) królik, augmentative królisko, related adjective królewski)
- king (male monarch; a man who heads a monarchy)
- king (person that is the best within a given group)
- king (tycoon or magnate of a particular industry)
- Synonym: potentat
- (obsolete) a term of endearment for a romantic partner
- (obsolete) bridegroom
- Synonym: pan młody
- (Middle Polish) character of a comedy
- (Middle Polish) king; Further details are uncertain.
- 1564, S. Orzechowski, Quincunx, page O4v:
- Z tego to ſłowá Gréckiégo/ vrodźił ſye v Węgrów Kiral/ v Ruśi Korol/ v nas Láchów Król
- (Middle Polish) The meaning of this term is uncertain.
- (Middle Polish) king; Further details are uncertain.
- (Middle Polish, beekeeping) queen bee
- Synonym: królowa
- (Middle Polish) The meaning of this term is uncertain. Possibilities include:
Declension
Noun
król m animal
- king (thing that is the best within a given group)
- (chess) king (principal chess piece, that players seek to threaten with unavoidable capture to result in a victory by checkmate)
- (card games) king (playing card with the letter "K" and the image of a king on it, the thirteenth card in a given suit)
- król karo ― king of diamonds
- król kier ― king of hearts
- król pik ― king of spades
- król trefl ― king of clubs
- (bowling) king (central pin or skittle in bowling games)
- (colloquial) Augmentative of królik.
- (obsolete, building) main column of a tent or tower
- (obsolete, card games) a type of card game
- (obsolete, children's games) a type of children's ball game.
- (obsolete, engineering) bevel shaft in a smock mill
- Synonym: wałek królewski
Declension
Derived terms
- tam, gdzie król piechotą chodzi
- za króla Ćwieczka
- bezkrólewie
- czasy króla Ćwieczka
- Król
- król kurkowy
- król zwierząt
- król życia
- królestwo
- królewiacki
- królewiak
- królewiątko
- królewicz
- królewna
- królewski
- królewskość
- królewszczyzna
- króliczek
- królik
- królowa
- królować
- królowanie
- Trzech Króli
- Trzej Królowie
- między ślepymi jednooki królem
See also
Chess pieces in Polish · bierki szachowe (layout · text) | |||||
---|---|---|---|---|---|
król | hetman, królowa, królówka, dama | wieża | goniec, laufer, giermek | skoczek, koń, konik | pion, pionek |
Playing cards in Polish · karty do gry (layout · text) | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
as | dwójka | trójka | czwórka | piątka | szóstka | siódemka |
ósemka | dziewiątka | dziesiątka | walet, jopek | dama | król | dżoker |
Trivia
According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), król is one of the most used words in Polish, appearing 27 times in scientific texts, 8 times in news, 0 times in essays, 19 times in fiction, and 25 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 79 times, making it the 815th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]
References
- Ida Kurcz (1990) “król”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 202
Further reading
- król in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- król in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “król”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- “KRÓL”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 28.06.2016
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “król”, in Słownik języka polskiego
- Aleksander Zdanowicz (1861) “król”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1902), “król”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 2, Warsaw, page 566
Slovincian
Etymology
Inherited from Proto-Slavic *korľь.
Pronunciation
- IPA(key): /ˈkrol/
- Syllabification: król
Noun
król m pers
- king
- A type rare fish, with only one specimen having been caught. (Is there an English equivalent to this definition?)
References
- Lorentz, Friedrich (1908) “krȯ́u̯l”, in Slovinzisches Wörterbuch (in German), volume 1, Saint Petersburg: ОРЯС ИАН, page 493