głowa

• gôłwa (archaising neologism)

Inherited from Proto-Slavic *golva.

• IPA^(key): /ˈɡwɔva/
• Hyphenation: gło‧wa

głowa f (diminutive głowina or główka, augmentative głowiszcze)

1. (anatomy) head (part of the body)
2. (figuratively) head (person who leads something)
3. (figuratively) head (ability to reason)
4. (sailing, geography) headland; cape

• Stefan Ramułt (1893) “głova”, in Słownik języka pomorskiego czyli kaszubskiego‎ (in Kashubian), page 41
• Eùgeniusz Gòłąbk (2011) “głowa”, in Słownik Polsko-Kaszubski / Słowôrz Pòlskò-Kaszëbsczi‎, volume 1, page 443
• “głowa”, in Internetowi Słowôrz Kaszëbsczégò Jãzëka [Internet Dictionary of the Kashubian Language], Fundacja Kaszuby, 2022

Inherited from Proto-Slavic *golva.

• IPA^(key): [ˈɡwowa]

głowa f inan (diminutive głowka)

1. head (part of the body)

• Muka, Arnošt (1921, 1928) “głowa”, in Słownik dolnoserbskeje rěcy a jeje narěcow (in German), St. Petersburg, Prague: ОРЯС РАН, ČAVU; Reprinted Bautzen: Domowina-Verlag, 2008
• Starosta, Manfred (1999) “głowa”, in Dolnoserbsko-nimski słownik / Niedersorbisch-deutsches Wörterbuch (in German), Bautzen: Domowina-Verlag

Inherited from Old Polish głowa.

• IPA^(key): [ˈɡwɔva]
• Syllabification: gło‧wa

głowa f (diminutive główkä)

1. (anatomy) head (part of the body)
2. head (ability to reason)
3. mind; memory
4. head (person leading a homestead)

• Zofia Stamirowska (1987-2024) “głowa”, in Anna Basara, editor, Słownik gwar Ostródzkiego, Warmii i Mazur‎, volume 2, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, →ISBN, pages 276-277

Inherited from Proto-Slavic *golva. First attested in the 13th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ɡɫɔva/
• IPA^(key): (15^th CE) /ɡɫɔva/

głowa f (diminutive główka, related adjective główny)

1. (anatomy) head (part of the body)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], page II Prol 5:

     Ia, wyiøw od nego iego mecz, vczøl iesm glowø iego (amputavi caput suum)

     [Ale ja wyjąw od niego jego miecz, uciął jeśm głowę jego (amputavi caput suum)]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 822:

     Od glovy az do pyąth nye bylo myescza czalego

     [Od głowy aż do pięt nie było mieśca całego]

2. life

   Synonym: życie

   • 1930 [Fifteenth century], Ortyle magdeburskie Vrtel 116-120, page 120:

     Wyszna-ly szye, tedy straczyl glową swą, a lezy na radczach, czo chczą sz nym vdzalacz

     [Wyznali sie, tedy stracił głowę swą, a leży na radcach, co chcą z nim udziałać]

3. head; person, individual

   Synonyms: człowiek, osoba

   • End of the 15th century, Ladislas of Gielniów, De nativitate Domini - Pieśń o narodzeniu Pańskim, Gielniów, line 4:

     Avgustus […] szwyath wszysthek popysacz kasal, a czynsz oth kasdey glovy bral

     [Augustus […] świat wszystek popisać kazał, a czynsz od każdej głowy brał]

4. murder victim
   • 1888 [1386], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV‎, Greater Poland, page 61:

     Czso Pauel glowø zabil, tø policzil na Grotha

     [Cso Paweł głowę zabił, tę policzył na Grota]

5. head (person leading)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 17, 47:

     Vstawisz me w glowø poganzkø (constitues me in caput gentium)

     [Ustawisz mie w głowę pogańską (constitues me in caput gentium)]

6. head (beginning of something, i.e. text; thing in the most important position)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 39, 11:

     W glowe ksøg (in capite libri) pisano iest o mne

     [W głowie ksiąg (in capite libri) pisano jest o mnie]

   • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 36, 36—8:

     Udzyalal […] cztyrzy slvpi s *dzrzewya sethym, ktorich gdi glowi pozloczyl (quas cum capitibus deauravit), ulawszy podstawky gich szrzebrne. I uczynyl […] slupow pyøcz s glowamy gich (et columnas quinque cum capitibus suis), ktore przykril zlotem

     [Udziałał […] cztyrzy słupy z drzewia setym, ktorych gdy głowy pozłocił (quas cum capitibus deauravit), ulawszy podstawki jich śrzebrne. I uczynił […] słupow pięć z głowami jich (et columnas quinque cum capitibus suis), ktore przykrył złotem]

   • 1930 [c. 1455], “Deut”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 28, 44:

     Przichodzen […] zwyssi syø nad czø […], on bødze na glowye a ty na ogonye (ipse erit in caput et tu eris in caudam)

     [Przychodzień […] zwyszszy się nad cię […], on będzie na głowie, a ty na ogonie (ipse erit in caput et tu eris in caudam)]

7. murder
   • 1888 [1407], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV‎, Greater Poland, page 87:

     Iaco czso yest Conarsky mesczanom warczskym dal wynø o glowø newesczø, ta swø szmerczø vmarla, ale ne zabitha

     [Jako cso jest Konarski mieszczanom warcskim dał winę o głowę niewieścią, ta swą śmiercią umarła, ale nie zabita]

8. (law) compensation for murder, usually with a fee to a feudal lord
   • 1888 [1398], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV‎, Greater Poland, page 72:

     Iaco me Nicolaus slal do Michala, obeczugø gemv pomocz thich glow placzicz

     [Jako mie Nicolaus słał do Michała, obiecuję jemu pomoc tych głow płacić]

9. head (part of bed where one places one's head)
   • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 47, 31:

     *Pomodlw sze bogv Israel a obroczyl sze w glowi loszyczka (conversus ad lectuli caput)

     [Pomodl[i]w sie Bogu Israel a obrocił sie w głowy łożyczka (conversus ad lectuli caput)]

• Masurian: głowa
• Polish: głowa
• Silesian: gowa, głowa
• → Old Ruthenian: кглова (glova), глова (hlova)

• Boryś, Wiesław (2005) “głowa”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “głowa”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Bańkowski, Andrzej (2000) “głowa”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “głowa”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Inherited from Old Polish głowa.

• IPA^(key): /ˈɡwɔ.va/
• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈɡɫɔ.va/

• Audio

  (file)

• Rhymes: -ɔva
• Syllabification: gło‧wa

głowa f (diminutive główka)

1. (anatomy) head (part of the body)

   Synonyms: arbuz, bania, baniak, baśka, głowina, łepetyna, łeb, pała, (literary) skroń, makówka

2. (colloquial) head (individual person in relation to a group)

   Synonym: łepetyna

3. head (person in intellectual terms)

   Synonyms: człowiek, łepetyna, osoba

4. head (ability to reason)

   Synonyms: łeb, łepetyna, makówka, rozum

5. head (person's abilities in a given field) [+ do (genitive) = for what]

   Synonyms: kiepeła, kiepełe, łeb, łepetyna

6. head (person leading or in highest position)
7. head; life

   Synonyms: łepetyna, życie

8. head; ball (anything round resembling a head)
9. head (upper round part as opposed to the base of something)
10. hair; hairstyle

    Synonyms: fryzura, uczesanie, włosy

11. (in the plural) head (part of an object, e.g. a bed, where a person would place their head)

    Coordinate term: nogi

12. (obsolete, law) blood money, wergeld

    Synonym: główszczyzna

13. (obsolete) cap, hat

    Synonyms: czapka, kapelusz

14. (obsolete) person with a big head

    Synonym: głowacz

15. (obsolete) headquarters; capital
16. (Middle Polish) murder

    Synonyms: morderstwo, zabójstwo

17. (Middle Polish) chapter of a written work

    Synonym: rozdział

18. (Middle Polish) The meaning of this term is uncertain.
    • 1528, J. Murmelius, Dictionarius‎, page 49:

      Caput. Hupt Głowá

    • 1551, S. Murzynowski, Testamentu Nowego część pierwsza‎, page 98v:

      ilé zaś żydowskiego [tekstu się dotycze] sktorego ſą mniéiſze słowa wźięté/ iako śię tego i zgrammatiki łatwie domyſliem nieściąga śię na głowę/ i nie tak pewnie na co inſzégo iako na kamień

    • 1593, J. Wujek, Nowy Testament‎, page 307 marg:

      Cephas po Syryisku kámien ábo skáłá, á po Graecku głowá.

19. (Middle Polish) head; Further details are uncertain.
    • 1549, M. Rej, Kupiec‎, page aa6:

      Iſczeby nawage prziſſło Snaczby barzo sgłowy wyſło [prawdopodobnie zam. z kloby]

    • 1564, Proteus abo odmieniec‎, page C2v:

      O to ſwego Márſzałká prożno maćie winić/ Podobno ma nieborak z głowámi [może: głosami] co czynić. Ziemię tłucze niewinną/ Kiy nie ieden w trzáſki/ Ogłuſzą go ná koniec ty zmieſzáne wrzaſki.

    • 1590, S. Grabowiecki, Setnik rymów‎, page Ev:

      Ták twa łáſká/ cżłowieká/ tu ná świećie zdobi/ A w niwecż gniew obraca/ y ná głowę robi.

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), głowa is one of the most used words in Polish, appearing 21 times in scientific texts, 7 times in news, 7 times in essays, 129 times in fiction, and 91 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 255 times, making it the 204th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

• głowa in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• głowa in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “głowa”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “GŁOWA”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 2023 April 3
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “głowa”, in Słownik języka polskiego‎
• Aleksander Zdanowicz (1861) “głowa”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “głowa”, in Słownik języka polskiego‎ (in Polish), volume 1, Warsaw, page 845

• IPA^(key): /ˈɡwɔva/
• Rhymes: -ɔva
• Syllabification: gło‧wa

głowa f

1. Alternative form of gowa

• głowa in silling.org