< Reconstruction:Proto-Turkic
The template Template:trk-cmn-conj-v does not use the parameter(s):
Reconstruction:Proto-Turkic/böŋre-
Proto-Turkic
Etymology
Akin to Proto-Mongolic *büxüre-, *büŋsi- (“to howl”), Proto-Tungusic *būni- (“to howl”) (Can this(+) etymology be sourced?)
It is seen that the middle-ŋ sounds in Turkic, sometimes turn into middle-x sounds in Mongolic: Proto-Turkic *yaŋgak (“walnut”), Proto-Mongolic *jixag (“walnut”); Proto-Turkic *keŋe- (“to advise”), Proto-Mongolic *kexe- (“to speak, say”); Proto-Turkic *sïŋïr (“double shin bone”), Proto-Mongolic *sixira- (“double bone (of animals)”) ...
Conjugation
The template Template:trk-cmn-conj-v does not use the parameter(s): 3=ePlease see Module:checkparams for help with this warning.
Conjugation of *böŋre- (Common Turkic)
Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary *er- not shown.
Positive | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
infinitive | *böŋrmek | |||||||
participle | present | *böŋrgen, böŋrgme, böŋrr | ||||||
past | *böŋrdük, böŋrmiš | |||||||
future | *böŋrdeči, böŋrmekči, böŋrsik, böŋryeček | |||||||
verbal noun | *böŋrme, böŋrg, böŋrgü | |||||||
way of doing | *böŋrš | |||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
*ben | *sen | *ol | *biz | *siz | *olar | |||
indicative | aorist | *böŋrr ben | *böŋrr sen | *böŋrr | *böŋrr biz | *böŋrr siz | *böŋrr | |
past | simple | *böŋrdüm | *böŋrdüŋ | *böŋrdi | *böŋrdük, böŋrdümüz | *böŋrdüŋüz | *böŋrdi | |
inferential | *böŋrmiš ben | *böŋrmiš sen | *böŋrmiš | *böŋrmiš biz | *böŋrmiš siz | *böŋrmiš | ||
future | simple | *böŋrdeči ben, böŋrmekči ben, böŋryeček ben | *böŋrdeči sen, böŋrmekči sen, böŋryeček sen | *böŋrdeči, böŋrmekči, böŋryeček | *böŋrdeči biz, böŋrmekči biz, böŋryeček biz | *böŋrdeči siz, böŋrmekči siz, böŋryeček siz | *böŋrdeči, böŋrmekči, böŋryeček | |
predictive | *böŋrgey ben | *böŋrgey sen | *böŋrgey | *böŋrgey biz | *böŋrgey siz | *böŋrgey | ||
necessitive | *böŋrsüküm | *böŋrsüküŋ | *böŋrsük | *böŋrsükümüz | *böŋrsüküŋüz | *böŋrsük | ||
conditional | *böŋrsem, böŋrser ben | *böŋrseŋ, böŋrser sen | *böŋrse, böŋrser | *böŋrsek, böŋrsemiz, böŋrser biz | *böŋrseŋiz, böŋrser siz | *böŋrseler, böŋrser | ||
optative | *böŋrgey ben | *böŋrgey sen | *böŋrgey | *böŋrgey biz | *böŋrgey siz | *böŋrgey | ||
progressive | *böŋrmekde ben | *böŋrmekde sen | *böŋrmekde | *böŋrmekde biz | *böŋrmekde siz | *böŋrmekde | ||
necessitative | *böŋrmelig ben | *böŋrmelig sen | *böŋrmelig | *böŋrmelig biz | *böŋrmelig siz | *böŋrmelig | ||
imperative | *böŋryeyin | *böŋr, böŋrgil | *böŋrzün | *böŋryelim | *böŋryüŋ | *böŋrzün | ||
Negative | ||||||||
infinitive | *böŋrmemek | |||||||
participle | present | *böŋrmegen, böŋrmegme, böŋrmez | ||||||
past | *böŋrmedük, böŋrmemiš | |||||||
future | *böŋrmeči, böŋrmesik, böŋrmeyeček | |||||||
verbal noun | *böŋrmeme, böŋrmeg, böŋrmegü | |||||||
way of doing | *böŋrmeš | |||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
*ben | *sen | *ol | *biz | *siz | *olar | |||
indicative | aorist | *böŋrmez ben | *böŋrmez sen | *böŋrmez | *böŋrmez biz | *böŋrmez siz | *böŋrmez | |
past | simple | *böŋrmedüm | *böŋrmedüŋ | *böŋrmedi | *böŋrmedük, böŋrmedümüz | *böŋrmedüŋüz | *böŋrmedi | |
inferential | *böŋrmemiš ben | *böŋrmemiš sen | *böŋrmemiš | *böŋrmemiš biz | *böŋrmemiš siz | *böŋrmemiš | ||
future | simple | *böŋrmeči ben, böŋrmeyeček ben | *böŋrmeči sen, böŋrmeyeček sen | *böŋrmeči, böŋrmeyeček | *böŋrmeči biz, böŋrmeyeček biz | *böŋrmeči siz, böŋrmeyeček siz | *böŋrmeči, böŋrmeyeček | |
predictive | *böŋrmegey ben | *böŋrmegey sen | *böŋrmegey | *böŋrmegey biz | *böŋrmegey siz | *böŋrmegey | ||
necessitive | *böŋrmesüküm | *böŋrmesüküŋ | *böŋrmesük | *böŋrmesükümüz | *böŋrmesüküŋüz | *böŋrmesük | ||
conditional | *böŋrmesem, böŋrmeser ben | *böŋrmeseŋ, böŋrmeser sen | *böŋrmese, böŋrmeser | *böŋrmesek, böŋrmesemiz, böŋrmeser biz | *böŋrmeseŋiz, böŋrmeser siz | *böŋrmeseler, böŋrmeser | ||
optative | *böŋrmegey ben | *böŋrmegey sen | *böŋrmegey | *böŋrmegey biz | *böŋrmegey siz | *böŋrmegey | ||
progressive | *böŋrmemekde ben | *böŋrmemekde sen | *böŋrmemekde | *böŋrmemekde biz | *böŋrmemekde siz | *böŋrmemekde | ||
necessitative | *böŋrmemelig ben | *böŋrmemelig sen | *böŋrmemelig | *böŋrmemelig biz | *böŋrmemelig siz | *böŋrmemelig | ||
imperative | *böŋrmeyeyin | *böŋrme, böŋrmegil | *böŋrmezün | *böŋrmeyelim | *böŋrmeyiŋ | *böŋrmezün |
Descendants
- Oghuz:
- Old Anatolian Turkish:
- Ottoman Turkish: بوكورمك
- Turkish: böğürmek
- Ottoman Turkish: بوكورمك
- Turkmen: möňňürmek
- Old Anatolian Turkish:
- Karluk:
- Karakhanid: [script needed] (müŋre-)
- Uyghur: [script needed] (mörimek)
- Karakhanid: [script needed] (müŋre-)
- Kipchak:
- Siberian:
- Old Uyghur: [script needed] (müŋre-)
- North Siberian:
- Yakut: [script needed] (möŋürüö), маҥыраа (mañıraa, “to moo”)
- South Siberian:
- Sayan:
- Tuvan: мөөрээр (mööreer)
- Yenisei:
- Khakas: мӱӱрирге (müürirge)
- Sayan:
References
- Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*böŋre-”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.