पूर्व

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit पूर्व (pūrva).

Pronunciation
  • (Delhi Hindi) IPA(key): /puːɾʋ/

Noun

पूर्व • (pūrv) m (Urdu spelling پورو)

  1. east

Declension
Declension of पूर्व (masc cons-stem)
singular plural
direct पूर्व
pūrv		 पूर्व
pūrv
oblique पूर्व
pūrv		 पूर्वों
pūrvõ
vocative पूर्व
pūrv		 पूर्वो
pūrvo

Coordinate terms
  • (compass points)
पश्चिमोत्तर (paścimottar) उत्तर (uttar) पूर्वोत्तर (pūrvottar)
पश्चिम (paścim) पूर्व (pūrv)
दक्षिण-पश्चिम (dakṣiṇ-paścim) दक्षिण (dakṣiṇ) दक्षिण-पूर्व (dakṣiṇ-pūrv)

Adjective

पूर्व • (pūrv) (indeclinable)

  1. preceding, previous

Adverb

पूर्व • (pūrv)

  1. before

Derived terms

References

Marathi
पूर्व दिशा

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit पूर्व (pūrva).

Pronunciation
  • IPA(key): /puɾ.ʋə/

Adjective

पूर्व • (pūrva)

  1. eastern
    Synonym: पौर्वात्य (paurvātya)

Noun

पूर्व • (pūrva) f

  1. east

See also
वायव्य (vāyavya) उत्तर (uttar) ईशान्य (īśānya)
पश्चिम (paścim) पूर्व (pūrva)
नैऋत्य (naiŕtya) दक्षिण (dakṣiṇ) आग्नेय (āgney)

Nepali

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit पूर्व (pūrva).

Pronunciation
  • IPA(key): [purbʌ]
  • Phonetic Devanagari: पुर्ब

Noun

पूर्व • (pūrva)

  1. east

Adverb

पूर्व • (pūrva)

  1. before

Coordinate terms
पश्चिमोत्तर (paścimottar) उत्तर (uttar) उत्तर-पूर्व (uttar-pūrva)
पश्चिम (paścim) पूर्व (pūrva)
दक्षिण-पश्चिम (dakṣiṇ-paścim) दक्षिण (dakṣiṇ) दक्षिण-पूर्व (dakṣiṇ-pūrva)

Further reading
  • “पूर्व”, in नेपाली बृहत् शब्दकोश (nepālī br̥hat śabdakoś) [Comprehensive Nepali Dictionary]‎, Kathmandu: Nepal Academy, 2018
  • Schmidt, Ruth L. (1993) “पूर्ब”, in A Practical Dictionary of Modern Nepali, Ratna Sagar

Sanskrit

Alternative scripts
Alternative scripts
  • পূৰ্ব (Assamese script)
  • ᬧᬹᬃᬯ (Balinese script)
  • পূর্ব (Bengali script)
  • 𑰢𑰳𑰨𑰿𑰪 (Bhaiksuki script)
  • 𑀧𑀽𑀭𑁆𑀯 (Brahmi script)
  • ပူရွ (Burmese script)
  • પૂર્વ (Gujarati script)
  • ਪੂਰ੍ਵ (Gurmukhi script)
  • 𑌪𑍂𑌰𑍍𑌵 (Grantha script)
  • ꦥꦹꦂꦮ (Javanese script)
  • 𑂣𑂴𑂩𑂹𑂫 (Kaithi script)
  • ಪೂರ್ವ (Kannada script)
  • បូវ៌ (Khmer script)
  • ປູຣ຺ວ (Lao script)
  • പൂര്വ (Malayalam script)
  • ᢒᡠᡠᡵᠣᠸᠠ (Manchu script)
  • 𑘢𑘴𑘨𑘿𑘪 (Modi script)
  • ᢒᠤᠤᠷᢦ (Mongolian script)
  • 𑧂𑧕𑧈𑧠𑧊 (Nandinagari script)
  • 𑐥𑐹𑐬𑑂𑐰 (Newa script)
  • ପୂର୍ଵ (Odia script)
  • ꢦꢹꢬ꣄ꢮ (Saurashtra script)
  • 𑆥𑆷𑆫𑇀𑆮 (Sharada script)
  • 𑖢𑖳𑖨𑖿𑖪 (Siddham script)
  • පූර්‍ව (Sinhalese script)
  • 𑩰𑩒𑩛𑩼 𑪙𑩾 (Soyombo script)
  • 𑚞𑚱𑚤𑚶𑚦 (Takri script)
  • பூர்வ (Tamil script)
  • పూర్వ (Telugu script)
  • ปูรฺว (Thai script)
  • པཱུ་རྭ (Tibetan script)
  • 𑒣𑒴𑒩𑓂𑒫 (Tirhuta script)
  • 𑨞𑨃𑨊𑨫𑩇𑨭 (Zanabazar Square script)

Etymology

From Proto-Indo-Aryan *pr̥Hwás, from Proto-Indo-Iranian *pr̥Hwás, from Proto-Indo-European *pr̥h₂-wó-s, from *preh₂- (“before, in front of”).

Cognate with Avestan 𐬞𐬀𐬎𐬭𐬎𐬎𐬀 (pauruua), Russian пе́рвый (pérvyj), English first and foremost.

Pronunciation

Preposition

पूर्व • (pū́rva)

  1. before, in front of

Adjective

पूर्व • (pū́rva)

  1. ancient, old
  2. eastern

Declension
Masculine a-stem declension of पूर्व (pū́rva)
Singular Dual Plural
Nominative पूर्वः
pū́rvaḥ		 पूर्वौ / पूर्वा¹
pū́rvau / pū́rvā¹		 पूर्वाः / पूर्वासः¹
pū́rvāḥ / pū́rvāsaḥ¹
Vocative पूर्व
pū́rva		 पूर्वौ / पूर्वा¹
pū́rvau / pū́rvā¹		 पूर्वाः / पूर्वासः¹
pū́rvāḥ / pū́rvāsaḥ¹
Accusative पूर्वम्
pū́rvam		 पूर्वौ / पूर्वा¹
pū́rvau / pū́rvā¹		 पूर्वान्
pū́rvān
Instrumental पूर्वेण
pū́rveṇa		 पूर्वाभ्याम्
pū́rvābhyām		 पूर्वैः / पूर्वेभिः¹
pū́rvaiḥ / pū́rvebhiḥ¹
Dative पूर्वाय
pū́rvāya		 पूर्वाभ्याम्
pū́rvābhyām		 पूर्वेभ्यः
pū́rvebhyaḥ
Ablative पूर्वात्
pū́rvāt		 पूर्वाभ्याम्
pū́rvābhyām		 पूर्वेभ्यः
pū́rvebhyaḥ
Genitive पूर्वस्य
pū́rvasya		 पूर्वयोः
pū́rvayoḥ		 पूर्वाणाम्
pū́rvāṇām
Locative पूर्वे
pū́rve		 पूर्वयोः
pū́rvayoḥ		 पूर्वेषु
pū́rveṣu
Notes
  • ¹Vedic
Feminine ā-stem declension of पूर्वा (pū́rvā)
Singular Dual Plural
Nominative पूर्वा
pū́rvā		 पूर्वे
pū́rve		 पूर्वाः
pū́rvāḥ
Vocative पूर्वे
pū́rve		 पूर्वे
pū́rve		 पूर्वाः
pū́rvāḥ
Accusative पूर्वाम्
pū́rvām		 पूर्वे
pū́rve		 पूर्वाः
pū́rvāḥ
Instrumental पूर्वया / पूर्वा¹
pū́rvayā / pū́rvā¹		 पूर्वाभ्याम्
pū́rvābhyām		 पूर्वाभिः
pū́rvābhiḥ
Dative पूर्वायै
pū́rvāyai		 पूर्वाभ्याम्
pū́rvābhyām		 पूर्वाभ्यः
pū́rvābhyaḥ
Ablative पूर्वायाः / पूर्वायै²
pū́rvāyāḥ / pū́rvāyai²		 पूर्वाभ्याम्
pū́rvābhyām		 पूर्वाभ्यः
pū́rvābhyaḥ
Genitive पूर्वायाः / पूर्वायै²
pū́rvāyāḥ / pū́rvāyai²		 पूर्वयोः
pū́rvayoḥ		 पूर्वाणाम्
pū́rvāṇām
Locative पूर्वायाम्
pū́rvāyām		 पूर्वयोः
pū́rvayoḥ		 पूर्वासु
pū́rvāsu
Notes
  • ¹Vedic
  • ²Brāhmaṇas
Neuter a-stem declension of पूर्व (pū́rva)
Singular Dual Plural
Nominative पूर्वम्
pū́rvam		 पूर्वे
pū́rve		 पूर्वाणि / पूर्वा¹
pū́rvāṇi / pū́rvā¹
Vocative पूर्व
pū́rva		 पूर्वे
pū́rve		 पूर्वाणि / पूर्वा¹
pū́rvāṇi / pū́rvā¹
Accusative पूर्वम्
pū́rvam		 पूर्वे
pū́rve		 पूर्वाणि / पूर्वा¹
pū́rvāṇi / pū́rvā¹
Instrumental पूर्वेण
pū́rveṇa		 पूर्वाभ्याम्
pū́rvābhyām		 पूर्वैः / पूर्वेभिः¹
pū́rvaiḥ / pū́rvebhiḥ¹
Dative पूर्वाय
pū́rvāya		 पूर्वाभ्याम्
pū́rvābhyām		 पूर्वेभ्यः
pū́rvebhyaḥ
Ablative पूर्वात्
pū́rvāt		 पूर्वाभ्याम्
pū́rvābhyām		 पूर्वेभ्यः
pū́rvebhyaḥ
Genitive पूर्वस्य
pū́rvasya		 पूर्वयोः
pū́rvayoḥ		 पूर्वाणाम्
pū́rvāṇām
Locative पूर्वे
pū́rve		 पूर्वयोः
pū́rvayoḥ		 पूर्वेषु
pū́rveṣu
Notes
  • ¹Vedic

Coordinate terms
  • (compass points)
पश्चिमोत्तर (paścimottara) उत्तर (uttara) ईशान (īśāna)
पश्चिम (paścima) पूर्व (pūrva)
दक्षिणपश्चिम (dakṣiṇapaścima) दक्षिण (dakṣiṇa) दक्षिणपूर्व (dakṣiṇapūrva)

Borrowed terms

Descendants
  • Dardic:
    • Kashmiri: پوٗر (pūr, “east”)
    • Northeast Pashayi: [script needed] (puruvāla, “first”)
    • Northwest Pashayi: [script needed] (puruvāla, “first”)
    • Southeast Pashayi: [script needed] (puruvāla, “first”)
    • Southwest Pashayi: [script needed] (puruvāla, “first”)
  • Helu Prakrit:
    • Sinhalese: පුව (puwa)
  • Magadhi Prakrit: 𑀧𑀼𑀯𑁆𑀯 (puvva), 𑀧𑀼𑀯𑁆𑀯𑀸 (puvvā, “east”)
    • Bengali: পুব (pbo)
    • Bihari: पुर्वे (purve, “second ploughing”)
      • Maithili: पूब (pūb, “east”), पूबा (pūbā, “easterner”)
  • Pali: pubba (in compounds)
  • Sauraseni Prakrit: 𑀧𑀼𑀯𑁆𑀯 (puvva), 𑀧𑀼𑀯𑁆𑀯𑀸 (puvvā, “east”)
    • Old Hindi: पुब (puba, “former”)

References
  • Monier Williams (1899) “पूर्व”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 643/1.
  • Mayrhofer, Manfred (1996) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎ (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 157
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.