добръ
Old Church Slavonic
Alternative forms
- ⰴⱁⰱⱃⱏ (dobrŭ) — Glagolitic
Etymology
Inherited from Proto-Slavic *dobrъ, from Proto-Indo-European *dʰh₂ebʰ-ro-s, from Proto-Indo-European *dʰh₂ebʰ- (“to match, to fit”).
Adjective
добръ • (dobrŭ) (comparative добрѣи or лоучии or соулѣи or соул҄ии or оун҄ии)
- good
- Antonym: зълъ (zŭlŭ)
- добръ чловѣкъ ― dobrŭ člověkŭ ― a good man
- добра волꙗ ― dobra volja ― goodwill
- добра землꙗ ― dobra zemlja ― fertile soil
- 11th century, Codex Marianus (in Glagolitic), Gospel of Matthew 12:35:
- Добры чл҃вкъ отъ добраго съкровишта износитъ добраѣ ꙇ зълыч҃лвкъ отъ зълааго съкровишта износитъ зъла῾а ·
- Dobry čl:vkŭ otŭ dobrago sŭkrovišta iznositŭ dobraě i zŭlyč:lvkŭ otŭ zŭlaago sŭkrovišta iznositŭ zŭla῾a ·
- A good man brings good things out of the good stored up in him, and an evil man brings evil things out of the evil stored up in him
- 11th century, Codex Marianus (in Glagolitic), Gospel of Luke 8:15:
- а еже на добрѣ земи сии сѫть ·· ꙇже добромь сръдьцемъ и благомь ·слышавъше слово дръжѧтъ · ꙇ плодъ творѧтъ въ тръпѣнии · ·· ··
- a eže na dobrě zemi sii sǫtĭ ·· iže dobromĭ srŭdĭcemŭ i blagomĭ ·slyšavŭše slovo drŭžętŭ · i plodŭ tvorętŭ vŭ trŭpěnii · ·· ··
- But the seed on good soil stands for those with a noble and good heart, who hear the word, retain it, and by persevering produce a crop
- beautiful
- 11th century, Codex Marianus (in Glagolitic), Gospel of Luke 21:5:
- ῾ꙇ единѣмъ гл҃ѭштемь о цр҃кви · ѣко камениемь добромь и съсѫдыоукрашена естъ · рече ·
- ῾i ediněmŭ gl:jǫštemĭ o cr:kvi · ěko kameniemĭ dobromĭ i sŭsǫdyukrašena estŭ · reče ·
- Some of his disciples were remarking about how the temple was adorned with beautiful stones and with gifts dedicated to God. But Jesus said
- 11th century, Retko, Codex Suprasliensis (in Old Cyrillic), page 57, line 18:
- доидошꙙ и новосвѣтълꙑѧ благовѣрию подвижьникꙑ· ѥже доухомь господьн҄емь ꙁлатꙑ строуѧ· добрꙑѧ цвѣтьцꙙ крьстиꙗномъ·
- doidošę i novosvětŭlyę blagověriju podvižĭniky· ježe duxomĭ gospodĭnʹemĭ zlaty struę· dobryę cvětĭcę krĭstijanomŭ·
- (please add an English translation of this quotation)
Declension
Short declension of добръ (hard o/a stem)
singular | dual | plural | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
masculine | neuter | feminine | masculine | neuter | feminine | masculine | neuter | feminine | |
nominative | добръ dobrŭ |
добро dobro |
добра dobra |
добра dobra |
добрѣ dobrě |
добри dobri |
добра dobra |
добрꙑ dobry | |
genitive | добра dobra |
добрꙑ dobry |
доброу dobru |
доброу dobru |
добръ dobrŭ |
добръ dobrŭ | |||
dative | доброу dobru |
добрѣ dobrě |
доброма dobroma |
добрама dobrama |
добромъ dobromŭ |
добрамъ dobramŭ | |||
accusative | добръ dobrŭ |
добро dobro |
добрѫ dobrǫ |
добра dobra |
добрѣ dobrě |
добрꙑ dobry |
добра dobra |
добрꙑ dobry | |
instrumental | добромь dobromĭ |
добрѭ dobrjǫ |
доброма dobroma |
добрама dobrama |
добрꙑ dobry |
добрами dobrami | |||
locative | добрѣ dobrě |
добрѣ dobrě |
доброу dobru |
доброу dobru |
добрѣхъ dobrěxŭ |
добрахъ dobraxŭ | |||
vocative | добръ dobrŭ |
добро dobro |
добра dobra |
добра dobra |
добрѣ dobrě |
добри dobri |
добра dobra |
добрꙑ dobry |
Long declension of добръ (hard o/a stem)
singular | dual | plural | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
masculine | neuter | feminine | masculine | neuter | feminine | masculine | neuter | feminine | |
nominative | добрꙑи dobryi |
доброѥ dobroje |
добраꙗ dobraja |
добраꙗ dobraja |
добрѣи dobrěi |
добрии dobrii |
добраꙗ dobraja |
добрꙑѩ dobryję | |
genitive | добраѥго dobrajego |
добрꙑѩ dobryję |
доброую dobruju |
доброую dobruju |
добрꙑихъ dobryixŭ |
добрꙑихъ dobryixŭ | |||
dative | доброуѥмоу dobrujemu |
добрѣи dobrěi |
добрꙑима dobryima |
добрꙑима dobryima |
добрꙑимъ dobryimŭ |
добрꙑимъ dobryimŭ | |||
accusative | добрꙑи dobryi |
доброѥ dobroje |
добрѫѭ dobrǫjǫ |
добраꙗ dobraja |
добрѣи dobrěi |
добрꙑѩ dobryję |
добраꙗ dobraja |
добрꙑѩ dobryję | |
instrumental | добрꙑимь dobryimĭ |
добрѭ dobrjǫ |
добрꙑима dobryima |
добрꙑима dobryima |
добрꙑими dobryimi |
добрꙑими dobryimi | |||
locative | добрѣѥмь dobrějemĭ |
добрѣи dobrěi |
доброую dobruju |
доброую dobruju |
добрꙑихъ dobryixŭ |
добрꙑихъ dobryixŭ | |||
vocative | добрꙑи dobryi |
доброѥ dobroje |
добраꙗ dobraja |
добраꙗ dobraja |
добрѣи dobrěi |
добрии dobrii |
добраꙗ dobraja |
добрꙑѩ dobryję |
Derived terms
nouns
adjectives
- доброличьнъ (dobroličĭnŭ)
- доброобразьнъ (dobroobrazĭnŭ)
- добропотрѣбьнъ (dobropotrěbĭnŭ)
- доброразоумивъ (dobrorazumivŭ)
- доброродьнъ (dobrorodĭnŭ)
- доброчьстивъ (dobročĭstivŭ)
verbs
- добродѣꙗти impf (dobrodějati)
- доброприимати impf (dobropriimati)
References
- “добръ”, in GORAZD (overall work in Czech, English, and Russian), http://gorazd.org, 2016—2024
- Havlová, Eva, editor (1992), “dobrъ”, in Etymologický slovník jazyka staroslověnského [Etymological Dictionary of the Old Church Slavonic Language] (in Czech), numbers 3 (dělo – gospodь), Prague: Academia, →ISBN, page 137
Old East Slavic
Etymology
Inherited from Proto-Slavic *dobrъ.
Pronunciation
Adjective
добръ (dobrŭ)
- good
- 1076, Sviatoslav's izbornik, page 1:
- Добро есть, братиѥ, почѥтаньѥ книжьноѥ։ паче вьсѧкомоу хрьстьꙗноу·
- Dobro estĭ, bratije, počjetanĭje knižĭnoje։ pače vĭsękomu xrĭstĭjanu·
- The reading of books is good, brothers: more so for any Christian.
Declension
Short declension of добръ (hard o/a stem)
Singular | Dual | Plural | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Masculine | Neuter | Feminine | Masculine | Neuter | Feminine | Masculine | Neuter | Feminine | |
Nominative | добръ dobrŭ |
добро dobro |
добра dobra |
добра dobra |
добрѣ dobrě |
добри dobri |
добра dobra |
добрꙑ dobry | |
Genitive | добра dobra |
добрꙑ dobry |
добру dobru |
добру dobru |
добръ dobrŭ |
добръ dobrŭ | |||
Dative | добру dobru |
добрѣ dobrě |
доброма dobroma |
добрама dobrama |
добромъ dobromŭ |
добрамъ dobramŭ | |||
Accusative | добръ dobrŭ |
добро dobro |
добрѫ dobrǫ |
добра dobra |
добрѣ dobrě |
добри dobri |
добра dobra |
добрꙑ dobry | |
Instrumental | добръмь dobrŭmĭ |
доброѭ dobrojǫ |
доброма dobroma |
добрама dobrama |
добрꙑ dobry |
добрами dobrami | |||
Locative | добрѣ dobrě |
добрѣ dobrě |
добру dobru |
добру dobru |
добрѣхъ dobrěxŭ |
добрахъ dobraxŭ |
Long declension of добръ (hard o/a stem)
Singular | Dual | Plural | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Masculine | Neuter | Feminine | Masculine | Neuter | Feminine | Masculine | Neuter | Feminine | |
Nominative | добрꙑи dobryi |
доброе dobroe |
добраꙗ dobraja |
добраꙗ dobraja |
добрѣи dobrěi |
добрии dobrii |
добраꙗ dobraja |
добрꙑѣ dobryě | |
Genitive | доброго dobrogo |
добрꙑѣ dobryě |
добрую dobruju |
добрую dobruju |
добрꙑихъ dobryixŭ |
добрꙑихъ dobryixŭ | |||
Dative | доброму dobromu |
доброи dobroi |
добрꙑима dobryima |
добрꙑима dobryima |
добрꙑимъ dobryimŭ |
добрꙑимъ dobryimŭ | |||
Accusative | добрꙑи dobryi |
доброе dobroe |
добрѫѭ dobrǫjǫ |
добраꙗ dobraja |
добрѣи dobrěi |
добрꙑѣ dobryě |
добраꙗ dobraja |
добрꙑѣ dobryě | |
Instrumental | добрꙑимь dobryimĭ |
доброѭ dobrojǫ |
добрꙑима dobryima |
добрꙑима dobryima |
добрꙑими dobryimi |
добрꙑими dobryimi | |||
Locative | добромь dobromĭ |
доброи dobroi |
добрую dobruju |
добрую dobruju |
добрꙑихъ dobryixŭ |
добрꙑихъ dobryixŭ |
Descendants
References
- Sreznevsky, Izmail I. (1893) “добръ”, in Матеріалы для Словаря древне-русскаго языка по письменнымъ памятникамъ [Materials for the Dictionary of the Old East Slavic Language Based on Written Monuments] (in Russian), volumes 1 (А – К), Saint Petersburg: Department of Russian Language and Literature of the Imperial Academy of Sciences, column 681
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.