przyjąć
Old Polish
Etymology
From przy- + jąć. First attested in the 14th century. Compare Old Czech přijieti and Old Slovak prijať.
Verb
przyjąć pf (imperfective przyjmować or przyjmać)
- to get, to receive, to accept
- 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 32:
- Gdiby rzeczy zastawyone... pozyczcza... yakoby za przerzeczoną svmmą *peynyądzy doszycz czynyącze przyąl (si receperit)
- [Gdyby rzeczy zastawione... pożyczca... jakoby za przerzeczoną summę pieniędzy dosyć czyniące, przyjął (si receperit)]
- to take; to grab
- 1959 [-], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 27, Poznań:
- Iz pani Helska Vøczenczovim ludzem czinila zaplaczene podlug vgednana, ani go ne chczeli przyøcz
- [Iż pani Helżka Więceńcowym ludziem czyniła zapłacenie podług ujednania, ani go nie chcieli przyjąć]
- to use
- 1930 [c. 1455], “Num”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 24, 20:
- Gdisz vsrzal Amalecha, przyyøw przislowye (assumens parabolam) rzecze
- [Gdyż uźrzał Amalecha, przyjąw przysłowie (assumens parabolam) rzecze]
- to accept; to agree; to recognize (to not reject)
- 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 14, 2:
- Czokoly starzy raczcze wysznawayą, ysz szyą przed nymy stalo, to nowy maya przyąncz
- [Cokoli starzy radźce wyznawają, iż się przed nimi stało, to nowi mają przyjąć]
- to agree to a particular date
- 1967 [1425], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 1113, Kościan:
- Jaco... sdalem mv rok do Bucowcza s tym czlowyekem rathayem o dluk prawa, a on ten rok przyyąl
- [Jako... zdałem mu rok do Bukowca s tym człowiekiem ratajem o dług prawa, a on ten rok przyjął]
- to consider; to make (to ascribe certain traits to someone) [+ za (accusative) = (as) whom/what]
- 1415, Przecław Słota, O zachowaniu się przy stole, Łęczyca, Poznań, line 106:
- Ktocoly czczy szenskø twarz, mathko bosza, gy tim odarz, przymi gy za slugø swego
- [Ktokoli czci żeńską twarz, Matko Boża, ji tym odarz, przymi ji za sługę swego]
- to put property or a piece of land to use
- 1920 [1425], Marceli Handelsman, Antoni Rybarski, Kazimierz Tymieniecki, editors, Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, volume II, number 1775:
- Iako v mne Ian prziyøl ogroth na dan, a vczeckl prawa my ne zaplacziw
- [Jako u mnie Jan przyjął ogrod na dań a uciekł prawa mi nie zapłaciw]
- to let in, to give access, to allow the use of certain rights
- 1887 [Fifteenth century], Wacław Ubogi z Brodni, edited by Lucjan Malinowski, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski, Krakow, Brodnia, page 56a:
- Abiszmi bili w towarzistwo wasze prziienczi
- [Abysmy byli w towarzystwo wasze przyjęci]
- 1892 [1484], Hieronim Łopaciński, editor, Reguła trzeciego zakonu św. Franciszka i drobniejsze zabytki języka polskiego z końca w. XV i początku XVI, Krakow, page 706:
- Thaczy tho mogą byczi przypusczeny albo przyączi w then tho zakon
- [Tacy to mogą być przypuszczeni albo przyjęci w ten to zakon]
- 1959 [1400], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 450, Poznań:
- Isz Potrasz stawal sø na ten rok, iaco mal, ano go ne chczano *prziayncz
- [Iż Piotrasz stawiał się na ten rok, jako miał, ano go nie chciano przyjąć]
- to accept a peasant at a settlement or farm
- 1920 [1406], Marceli Handelsman, Antoni Rybarski, Kazimierz Tymieniecki, editors, Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, volume I, number 673:
- Yacom ya ne przyøl Olbrzikowa parobka
- [Jakom ja nie przyjął Ołbrzykowa parobka]
- to host, to take in, to welcome, to give hospitality
- Spowiedź powszechna - Confessio generalis, page 4:
- Dawam sche *tysche vynna, y[s]chem... pyelgrzyma w dom szwoy nye przyala
- [Dawam sie teże winna, iżem... pielgrzyma w dom swoj nie przyjęła]
- to defend; to help
- 1887 [Fifteenth century], Wacław Ubogi z Brodni, edited by Lucjan Malinowski, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski, Krakow, Brodnia, page 101b:
- Nyewyastho, w parszonye Jana, szyna thwego, przymy w obrona czlowyeka grzesznego
- [Niewiasto, w parsonie Jana, syna twego, przymi w obronę człowieka grzesznego]
- to take responsibility [+ za (accusative) = for what]
- 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski, Greater Poland, page 3 arg:
- Yze Xps za nas szmyertny sen przyøl y wstal z martvych
- [Iże Krystus za nas śmiertny sen przyjął i wstał z martwych]
- to surrender to, to submit to
- 1892 [-], Hieronim Łopaciński, editor, Reguła trzeciego zakonu św. Franciszka i drobniejsze zabytki języka polskiego z końca w. XV i początku XVI, Krakow, page 724:
- Ale ssą povynny, aby przyąly pokuthą (poenitentiam... recipiat) z pokorą
- [Ale są powinni, aby przyjęli pokutę (poenitentiam... recipiat) z pokorą]
- to bear, to take (to suffer or endure something)
- 1915 [1474], Jan Łoś, editor, Przegląd językowych zabytków staropolskich do r. 1543, page 541:
- Volalby... smercz ymecz y *podyocz, nisly taka slova sprosna... od przerzeczonego Iana czirpecz et *przyyocz chczecz od nego
- [Wolałby... śmierć imieć i podjąć, niżli taka słowa sprosna... od przerzeczonego Jana cirpieć et przyjąć chcieć od niego]
- (Roman Catholicism) to take communion
- 1902 [1404], “Wybór zapisek sądowych grodzkich i ziemskich wielkopolskich z XV wieku”, in Franciszek Piekosiński, editor, Studia, rozprawy i materiały z dziedziny historii polskiej i prawa polskiego, volume 6, Greater Poland, page 231:
- Iacom Potra spowadal w ponedzalek y s mu ranku przyal *posze czalo
- [Jakom Piotra spowiadał w poniedziałek i s mu ręku przyjął Boże Ciało]
- to take up a position or office
- 1887, 1889 [1398], Józef Lekszycki, editor, Die ältesten großpolnischen Grodbücher, volume II, number 1139, Greater Poland:
- Czso [Woj]tha zabral Janowi cone, to zabral, nisz [kr]ol przyøl crolewstwo
- [Cso [Woj]ta zabrał Janowi konie, to zabrał, niż [kr]ol przyjął krolewstwo]
- to hear out
- 1415, Przecław Słota, O zachowaniu się przy stole, Łęczyca, Poznań, line 109:
- Przymicze tho powedane przed waszø czescz, panni, pane
- [Przymicie to powiedanie prze[d] waszę cześć, panny, panie]
- (sometimes reflexive with się) to take root
- 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 49:
- Ysz gdyby kthore sczepi wsczepyone a yvsze przyąthe vykopany (si... plantationes... radicatae... ex, stirpentur, Dział 41: aczby... sczepye byloby yvsz wsczepyone y wsadzone)
- [Iż gdyby ktore szczepy wszczepione a juże przyjęte wykopany (si... plantationes... radicatae... ex, stirpentur, Dział 41: aczby... szczepie byłoby już wszczepione i wsadzone)]
Derived terms
adjectives
nouns
- przyjemca
- przyjęcie
verbs
- duch przyjąć pf
- na opiekę przyjąć pf
- przyjaźń przyjąć pf
- przyjąć ciało pf
- przyjąć krest pf
- przyjąć na miłość pf
- przyjąć pomstę pf
- przyjąć w jednanie pf
- płód przyjąć pf
- znajomość przyjąć pf
References
- Boryś, Wiesław (2005) “jąć”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Mańczak, Witold (2017) “przyjąć”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- Bańkowski, Andrzej (2000) “przyjąć”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “przyjąć”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
Polish
Etymology
Inherited from Old Polish przyjąć. By surface analysis, przy- + jąć. Compare Czech přijmout, Kashubian przëjic, and Russian при(н)я́ть (pri(n)játʹ).
Pronunciation
- IPA(key): /ˈpʂɨ.jɔɲt͡ɕ/
Audio 1, przyjąć (file) Audio 2, przyjąć (file) Audio 3, przyjąć się (file) - Rhymes: -ɨjɔɲt͡ɕ
- Syllabification: przy‧jąć
Verb
przyjąć pf (imperfective przyjmować)
- (transitive) to receive, to accept (to take that what someone gives) [+ od (genitive) = from whom]
- (transitive) to receive, to accept (to agree to; to consider or deem good)
- (transitive) to receive, to accept (to be the recepient of some words and react to them positively) [+ od (genitive) = from whom]
- (transitive) to receive, to take (to be the object or participant of someone else's actions, i.e. a hit)
- (transitive, sports, colloquial) to receive (to react to passing the ball or puck in a manner appropriate to the rules and purpose of a given game)
- (transitive) to take on (to agree to allow someone to work somewhere)
- (transitive) to receive, to take in (to accept as a guest) [+instrumental = with what]
- (transitive) to receive, to take (i.e. of a doctor etc., to agree to see and converse with)
- (transitive) to receive, to take in (i.e. of a hospital, to agree to give services to)
- (transitive) to receive, to take in (to allow temporary or permanent stay to i.e. refugees)
- (transitive) to absorb, to take in, to soak up
- Synonym: wchłonąć
- (transitive, medicine) to take in (to give one's body some medicinal agent)
- (transitive) to take (to react to something in a particular way)
- (transitive) to receive, to accept (to accept something by voting or in another formally established way)
- (transitive) to take; to accept (to accept a particular view as true (even though it is not confirmed) and proceed as if it were true)
- (transitive) to take (to consider; to ascribe certain characteristics, to regard) [+ za (accusative) = ] or [+ jako (accusative) = as what]
- (transitive) to take on (to assume i.e. responsibility)
- (transitive, proscribed) to take on (to begin to have the certain qualities)
- (transitive, Middle Polish) mistranslation of Latin suscipient
- 1561, J. Leopolita, Biblija, page Eccli 21/2:
- Iáko od wężá ták vćiekay od grzechu/ á ieſli/ przyſtąpiſz knim/ prziymą ćie [suscipient te].
- (Middle Polish) to admit; to allow; Further details are uncertain.
- 1532, Bartłomiej z Bydgoszczy, Słownik łacińsko-polski, page 209b:
- Admittere, dopuscicz, przyyąncz
- 1551, S. Murzynowski, Ortografija polska, page B2v:
- Bo [litery „yi”] inſzą rzecz znaczą niſz przyidźi przyimi/ iako gdy mowięm/ przeidźie przéstę rzekę/ przéimi moie konie rć.
- (reflexive with się) to catch on (to become popular, widely used, or widely recognized)
- (reflexive with się, of plants) to take root
- Synonym: zakorzenić się
- (reflexive with się, of organs) to be accepted (to become one with an organism after transplanting)
- (reflexive with się, of medicine) to be taken; to take, to take hold (to make someone's body resistant to something)
- (reflexive with się) to be hired, to be taken on [+ do (genitive) = to what place]
- Synonyms: zaangażować się, zatrudnić się
- Synonym: zwolnić się
- (reflexive with się) to catch on, to be received (to be accepted in a new environment)
Conjugation
Conjugation of przyjąć pf | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
person | singular | plural | |||||||||||||||||
masculine | feminine | neuter | virile | nonvirile | |||||||||||||||
infinitive | przyjąć | ||||||||||||||||||
future tense | 1st | przyjmę | przyjmiemy | ||||||||||||||||
2nd | przyjmiesz | przyjmiecie | |||||||||||||||||
3rd | przyjmie | przyjmą | |||||||||||||||||
impersonal | przyjmie się | ||||||||||||||||||
past tense | 1st | przyjąłem, -(e)m przyjął |
przyjęłam, -(e)m przyjęła |
przyjęłom, -(e)m przyjęło |
przyjęliśmy, -(e)śmy przyjęli |
przyjęłyśmy, -(e)śmy przyjęły | |||||||||||||
2nd | przyjąłeś, -(e)ś przyjął |
przyjęłaś, -(e)ś przyjęła |
przyjęłoś, -(e)ś przyjęło |
przyjęliście, -(e)ście przyjęli |
przyjęłyście, -(e)ście przyjęły | ||||||||||||||
3rd | przyjął | przyjęła | przyjęło | przyjęli | przyjęły | ||||||||||||||
impersonal | przyjęto | ||||||||||||||||||
conditional | 1st | przyjąłbym, bym przyjął |
przyjęłabym, bym przyjęła |
przyjęłobym, bym przyjęło |
przyjęlibyśmy, byśmy przyjęli |
przyjęłybyśmy, byśmy przyjęły | |||||||||||||
2nd | przyjąłbyś, byś przyjął |
przyjęłabyś, byś przyjęła |
przyjęłobyś, byś przyjęło |
przyjęlibyście, byście przyjęli |
przyjęłybyście, byście przyjęły | ||||||||||||||
3rd | przyjąłby, by przyjął |
przyjęłaby, by przyjęła |
przyjęłoby, by przyjęło |
przyjęliby, by przyjęli |
przyjęłyby, by przyjęły | ||||||||||||||
impersonal | przyjęto by | ||||||||||||||||||
imperative | 1st | niech przyjmę | przyjmijmy | ||||||||||||||||
2nd | przyjmij | przyjmijcie | |||||||||||||||||
3rd | niech przyjmie | niech przyjmą | |||||||||||||||||
passive adjectival participle | przyjęty | przyjęta | przyjęte | przyjęci | przyjęte | ||||||||||||||
anterior adverbial participle | przyjąwszy | ||||||||||||||||||
verbal noun | przyjęcie |
Derived terms
adjectives
nouns
verbs
- przyjąć do wiadomości pf, przyjmować do wiadomości impf
- przyjąć na wiarę pf, przyjmować na wiarę impf
Trivia
According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), przyjąć is one of the most used words in Polish, appearing 20 times in scientific texts, 35 times in news, 29 times in essays, 11 times in fiction, and 16 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 111 times, making it the 555th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]
References
- Ida Kurcz (1990) “przyjąć”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 467
Further reading
- przyjąć in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- przyjąć in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “przyjąć”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “przyjąć się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- Paweł Kupiszewski (27.10.2020) “PRZYJĄĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
- Paweł Kupiszewski (27.10.2020) “PRZYJĄĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “przyjąć”, in Słownik języka polskiego
- Aleksander Zdanowicz (1861) “przyjąć”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1912), “przyjąć”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 5, Warsaw, page 296
- przyjąć in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.