nastawać

From na- +‎ stawać.

• IPA^(key): /naˈsta.vat͡ɕ/

• Audio

  (file)

• Rhymes: -avat͡ɕ
• Syllabification: na‧sta‧wać

nastawać impf (perfective nastać)

1. (intransitive) to come, to arrive, to begin, to set in (start and continue in some period)
2. (intransitive) to take over (e.g. a post, a position), to start
   • 2022, Wojciech Jagielski, Druga strona świata‎, Znak, page 19:

     Prezydent Szawkat Mirzijojew, który nastał w 2016 roku po śmierci pierwszego prezydenta Islama Karimowa, dwukrotnie rozmował o Ukrainie przez telefon z Putinem, drugiego dnia wojny i 21 marca.

     President Szavkat Mirziyoyev, who took office in 2016 after the death of the first president Islam Karimov, talked about Ukraine by phone with Putin twice, on the second day of the war and March 21.

nastawać impf (imperfective only)

1. (intransitive) to demand, to call for [+ na (accusative) = something]
   • 1886, Henryk Sienkiewicz, Potop, book IV, chapter VII:

     Cnota i uczciwość jest w tej pannie taka, że mi wstyd było wobec niej dawniejszych uczynków. Ona też do grzechu wrodzoną abominacyą mając, poczęła nastawać, abym dawny żywot porzucił, hałasy uciszył, krzywdy nagrodził i poczciwie żyć począł…

     This lady's virtue and honesty is such that for her sake I was ashamed of my earlier actions. She, also having an inborn abhorrence of sin, started to insist that I give up my old way of life, quiet my noise, return reward for injury, and start to live morally...

   • 2020 April 12, “Koronawirus: Szefowa KE o planowaniu urlopów i voucherach dla konsumentów”, in Rzeczpospolita‎, archived from the original on 2023-01-27:

     - W tym kryzysie od wszystkich oczekiwana jest solidarność. Jeżeli to możliwe, nie powinno się nastawać na zwrot kosztów usługi, tylko biorąc bon, pomóc branży turystycznej w przetrwaniu tych trudnych tygodni - apeluje von der Leyen.

     "In this crisis, solidarity is expected from everyone. If it's possible, you shouldn't demand the return of the costs of the service, but rather, by accepting a voucher, help the tourism industry survive these difficult weeks," Von der Leyen appeals.

2. (intransitive, literary or archaic) to threaten, to endanger [+ na (accusative) = someone, or something abstract]

   nastawać na czyjąś zgubę ― to threaten someone's destruction, to try to destroy someone

   nastawać na czyjąś szyję ― to threaten someone's life (literally 'someone's neck')

   • 1876, Nikołaj Gogol, translated by Zygmunt Kierdej, Martwe dusze‎, Poznań: Redakcya Kuryera Poznańskiego (distribution), Ludwik Merzbach (printing), archived from the original on 2023-01-27, page 321:

     [...] późniéj powiadał, że miał wiele nieprzyjaciół, którzy nastawali na jego życie[...]

     [...] later he said that he had many enemies, who threatened his life [...]

   • 1886, Eliza Orzeszkowa, Mirtala, chapter V:

     Dopóki sprawiedliwość nie zapanuje nad światem, dopóki człowiek nastawać na człowieka i silniejszy deptać słabszego będzie, [...]

     While justice does not prevail over the world, while man will threaten man and the stronger trample over the weaker, [...]

   • 2010 September 6, “Polska Tolerancja: Tolerancja i poszanowanie”, in Rzeczpospolita‎:

     Kultura liberalna jest właśnie kulturą łagodności i pokory – dopuszcza przemoc jedynie wobec tych, którzy nie zadowalając się własną wolnością, chcieliby nastawać na wolność i bezpieczeństwo innych.

     A liberal culture is, after all, a culture of mildness and humility – it allows violence only towards those who, not satisfied with their own freedom, would like to threaten the freedom and safety of others.

   • 2022 October 24, Michał Szułdrzyński, “Prezes PiS już wie, że przegrał z Brukselą”, in Rzeczpospolita‎, archived from the original on 2023-01-27:

     Przecież jeszcze niedawno Bruksela była tylko maską, jaką zakładał drapieżny rząd w Berlinie, by nastawać na Polskę.

     But not long ago, Brussels was just a mask that the predatory government in Berlin put on to threaten Poland.

3. (intransitive, archaic) to condemn [+ na (accusative) = something or someone] (to declare that something or someone is wrong or bad)
4. (intransitive, archaic, militarily) to attack in battle

Archaic alternate conjugation:

• nastawać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• nastawać in Polish dictionaries at PWN