dowiedzieć
Old Polish
Verb
dowiedzieć pf
- (reflexive with się) to find out, to learn, to discover (to gain awareness or knowledge of)
- c. 1463, Dawid z Mirzyńca, Skarga umierającego, Płock, line 2:
- Ach, moy szmathku, ma szalosczy, nye moga sza dovyedzeczy, gdze mam pirvy noczlek myeczy
- [Ach moj smętku, ma żałości, nie mogę się dowiedzieci, gdzie mam pirwy nocleg mieci]
- c. 1500, Wokabularz lubiński, inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 39r:
- Desciscitari erfarn dovyedzyecz szya
- [Desciscitari erfarn dowiedzieć się]
- (reflexive with się) to ask around, to do reconnaissance, to suss out
- 1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, Poniec, page Strofugyely ktho orthel w sządzye, tho ma woyth... popysacz y poszlacz, y ortela thego szye dowyedzyecz w wyszem prawye podlug prawa:
- Strofujeli kto ortel w sądzie, to ma wojt... popisać i posłać, i ortela tego sie dowiedzieć w wyszem prawie podług prawa66
- [-]
- (please add an English translation of this quotation)
Descendants
- Masurian: doziedżiécz
- Polish: dowiedzieć
- Silesian: dowiedzieć
References
- Bańkowski, Andrzej (2000) “dowiedzieć”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “dowiedzieć się”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
- Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “dowiedzieć się”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
Polish
Etymology
Inherited from Old Polish dowiedzieć. By surface analysis, do- + wiedzieć. Compare Kashubian dowiedzec and Slovincian dôwjêdzec.
Pronunciation
- IPA(key): /dɔˈvjɛ.d͡ʑɛt͡ɕ/
- (Middle Polish) IPA(key): /dɔˈvjɛ.d͡ʑɛt͡ɕ/, /dɔˈvje.d͡ʑɛt͡ɕ/, /dɔˈvje.d͡ʑet͡ɕ/
Audio 1, dowiedzieć (file) Audio 2, dowiedzieć się (file) - Rhymes: -ɛd͡ʑɛt͡ɕ
- Syllabification: do‧wie‧dzieć
Verb
dowiedzieć pf (imperfective dowiadywać)
Conjugation
Conjugation of dowiedzieć pf | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
person | singular | plural | |||||||||||||||||
masculine | feminine | neuter | virile | nonvirile | |||||||||||||||
infinitive | dowiedzieć | ||||||||||||||||||
future tense | 1st | dowiem | dowiemy | ||||||||||||||||
2nd | dowiesz | dowiecie | |||||||||||||||||
3rd | dowie | dowiedzą | |||||||||||||||||
impersonal | dowie się | ||||||||||||||||||
past tense | 1st | dowiedziałem, -(e)m dowiedział |
dowiedziałam, -(e)m dowiedziała |
dowiedziałom, -(e)m dowiedziało |
dowiedzieliśmy, -(e)śmy dowiedzieli |
dowiedziałyśmy, -(e)śmy dowiedziały | |||||||||||||
2nd | dowiedziałeś, -(e)ś dowiedział |
dowiedziałaś, -(e)ś dowiedziała |
dowiedziałoś, -(e)ś dowiedziało |
dowiedzieliście, -(e)ście dowiedzieli |
dowiedziałyście, -(e)ście dowiedziały | ||||||||||||||
3rd | dowiedział | dowiedziała | dowiedziało | dowiedzieli | dowiedziały | ||||||||||||||
impersonal | dowiedziano | ||||||||||||||||||
conditional | 1st | dowiedziałbym, bym dowiedział |
dowiedziałabym, bym dowiedziała |
dowiedziałobym, bym dowiedziało |
dowiedzielibyśmy, byśmy dowiedzieli |
dowiedziałybyśmy, byśmy dowiedziały | |||||||||||||
2nd | dowiedziałbyś, byś dowiedział |
dowiedziałabyś, byś dowiedziała |
dowiedziałobyś, byś dowiedziało |
dowiedzielibyście, byście dowiedzieli |
dowiedziałybyście, byście dowiedziały | ||||||||||||||
3rd | dowiedziałby, by dowiedział |
dowiedziałaby, by dowiedziała |
dowiedziałoby, by dowiedziało |
dowiedzieliby, by dowiedzieli |
dowiedziałyby, by dowiedziały | ||||||||||||||
impersonal | dowiedziano by | ||||||||||||||||||
imperative | 1st | niech dowiem | dowiedzmy | ||||||||||||||||
2nd | dowiedz | dowiedzcie | |||||||||||||||||
3rd | niech dowie | niech dowiedzą | |||||||||||||||||
anterior adverbial participle | dowiedziawszy | ||||||||||||||||||
verbal noun | dowiedzenie |
Trivia
According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), dowiedzieć is one of the most used words in Polish, appearing 5 times in scientific texts, 3 times in news, 8 times in essays, 23 times in fiction, and 33 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 72 times, making it the 893rd most common word in a corpus of 500,000 words.[1]
References
- Ida Kurcz (1990) “dowiedzieć”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 89
Further reading
- dowiedzieć in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- dowiedzieć in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “dowiedzieć się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- “DOWIEDZIEĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 26.02.2015
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “dowiedzieć”, in Słownik języka polskiego
- Aleksander Zdanowicz (1861) “dowiedzieć”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “dowiedzieć”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 541
- dowiedzieć się in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
Silesian
Etymology
Inherited from Old Polish dowiedzieć. By surface analysis, do- + wiedzieć.
Pronunciation
- IPA(key): /dɔˈvjɛd͡ʑɛt͡ɕ/
- Rhymes: -ɛd͡ʑɛt͡ɕ
- Syllabification: do‧wie‧dzieć
Verb
dowiedzieć pf (imperfective dowiadować)
Conjugation
This verb needs an inflection-table template.
Further reading
- dowiedziec-sie in dykcjonorz.eu
- dowiedzieć_sie in silling.org
- Henryk Jaroszewicz (2022) “dowiedzieć się”, in Zasady pisowni języka śląskiego (in Polish), Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, page 73
- Aleksandra Wencel (2023) “dowjedźeć śe”, in Dykcjůnôrz ślų̊sko-polski, page 176
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.