กลาย

Cognate with Lao ກາຍ (kāi), Lü ᦂᦻ (k̇aay), Tai Nüa ᥐᥣᥭᥰ (käay), Shan ၵၢႆ (kǎai). Compare Khmer ក្លាយ (klaay), Mon ကၠဲာ, Vietnamese trái.

กลาย • (glaai) (abstract noun การกลาย)

1. (transitive) to change; to transform; to turn.
   • 2010 October 8, กนกวรรณ ทองตะโก, “กากี”, in คลังความรู้‎, กรุงเทพฯ: สำนักงานราชบัณฑิตยสภา, retrieved 2022-08-17:

     ครุฑจึงอุ้มนางบินกลับไปวิมานฉิมพลีกลายเพศเป็นเทพบุตร

     krút jʉng ûm naang bin glàp bpai wí-maan chǐm-pá-lii glaai pêet bpen têep-pá-bùt

     The garuda, carrying her [in his arms], then flew back to [his] cotton castle, [where he] transformed [his own] appearance into a deity.

2. (intransitive) to change, transform, turn, or grow (into, to be, etc); to become.
   • 1902, จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ, “พระราชกระแสพระบาทสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงสอบเรื่องราวตำราพระเมรุกรมหลวงโยธาเทพกับพระราชพงศาวดาร”, in ประชุมจดหมายเหตุ สมัยอยุธยา, volume 1, พระนคร: โรงพิมพ์สำนักทำเนียบนายกรัฐมนตรี, published 1967, page 106:

     ผู้ดีกลายเปนไพร่ ๆ กลายเปนผู้ดีถึง ๗ ครั้งใน ๙๐ ปีนั้น

     pûu-dii glaai bpen prâi prâi glaai bpen pûu-dii tʉ̌ng · jèt · kráng nai · gâao sìp · bpii nán

     Gentry turned into peasantry [and] peasantry turned into gentry on as many as seven occasions during those ninety years.

   • 1916, พจนสุนทร (เรือง อติเปรมานนท์), พระยา, “คำแปล”, in พงษาวดารกรุงศรีอยุทธยา ภาษามคธ แลคำแปล, พระนคร: โรงพิมพ์ไทย, page 24:

     ฤดูหนาวก็กลายเปนฤดูร้อน ฤดูร้อนก็กลายเปนฤดูหนาว

     rʉ́-duu nǎao gɔ̂ glaai bpen rʉ́-duu rɔ́ɔn · rʉ́-duu rɔ́ɔn gɔ̂ glaai bpen rʉ́-duu nǎao

     So the cold season turns to be a hot season [and] the hot season then turns to be a cold season.

   • 1939, ธรรมนูญวุฒิกร (ประวัติ ปัตตพงศ์), หลวง, “หมวด ๑๑ อาวัล”, in กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ว่าด้วยตั๋วเงิน, พระนคร: มหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง, page 118:

     ถ้าลงในด้านหลัง จะกลายเป็นสลักหลัง

     tâa long nai dâan lǎng · jà glaai bpen sà-làk-lǎng

     If [the signature] is affixed to the rear side [of the bill, it] would turn to be an endorsement.

3. (intransitive) to turn out (that, to be, etc).
   • 2021 July 27, ทักษิณ ชินวัตร, “ทักษิณเล่านาทีรัฐประหาร 49 รับยอมจบเพราะคิดว่า ปฏิวัติแล้วจะทำอะไรฉลาด ๆ”, in มติชนออนไลน์‎, กรุงเทพฯ: มติชน, archived from the original on 27 July 2021:

     นึกว่า ปฏิวัติแล้วจะทำอะไรที่ฉลาด ๆ แต่กลายเป็นว่า ก็โง่จนถึงทุกวันนี้

     nʉ́k wâa · bpà-dtì-wát lɛ́ɛo jà tam à-rai tîi chà-làat chà-làat dtɛ̀ɛ glaai bpen wâa · gɔ̂ ngôo jon tʉ̌ng túk-wan-níi

     [I] thought that [they] would do anything wise[r after they] had carried out the coup, but [it] turns out to be that [they] remain stupid up to these days.

From Proto-Tai *klaːjᴬ (“last (year)”). Cognate with Lao ກາຍ (kāi), Shan ၵၢႆ (kǎai).

กลาย • (glaai)

1. (of a year) last; past; previous.