पिञ्जर
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- পিঞ্জৰ (Assamese script)
- ᬧᬶᬜ᭄ᬚᬭ (Balinese script)
- পিঞ্জর (Bengali script)
- 𑰢𑰰𑰗𑰿𑰕𑰨 (Bhaiksuki script)
- 𑀧𑀺𑀜𑁆𑀚𑀭 (Brahmi script)
- ပိဉ္ဇရ (Burmese script)
- પિઞ્જર (Gujarati script)
- ਪਿਞ੍ਜਰ (Gurmukhi script)
- 𑌪𑌿𑌞𑍍𑌜𑌰 (Grantha script)
- ꦥꦶꦚ꧀ꦗꦫ (Javanese script)
- 𑂣𑂱𑂖𑂹𑂔𑂩 (Kaithi script)
- ಪಿಞ್ಜರ (Kannada script)
- បិញ្ជរ (Khmer script)
- ປິຎ຺ຊຣ (Lao script)
- പിഞ്ജര (Malayalam script)
- ᢒᡳᠨᡳᠶᡯᠠᡵᠠ (Manchu script)
- 𑘢𑘱𑘗𑘿𑘕𑘨 (Modi script)
- ᢒᠢᡛᠽᠠᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑧂𑧒𑦷𑧠𑦵𑧈 (Nandinagari script)
- 𑐥𑐶𑐘𑑂𑐖𑐬 (Newa script)
- ପିଞ୍ଜର (Odia script)
- ꢦꢶꢛ꣄ꢙꢬ (Saurashtra script)
- 𑆥𑆴𑆚𑇀𑆘𑆫 (Sharada script)
- 𑖢𑖰𑖗𑖿𑖕𑖨 (Siddham script)
- පිඤ්ජර (Sinhalese script)
- 𑩰𑩑𑩥 𑪙𑩣𑩼 (Soyombo script)
- 𑚞𑚮𑚓𑚶𑚑𑚤 (Takri script)
- பிஞ்ஜர (Tamil script)
- పిఞ్జర (Telugu script)
- ปิญฺชร (Thai script)
- པི་ཉྫ་ར (Tibetan script)
- 𑒣𑒱𑒘𑓂𑒖𑒩 (Tirhuta script)
- 𑨞𑨁𑨓𑩇𑨥𑨫 (Zanabazar Square script)
Etymology 1
From Proto-Indo-Aryan *pingalás ~ pinȷ́arás (“tawny, reddish”), from Proto-Indo-European *peyḱ- (“to mark, paint; spot, color”), whence Latin pingō (“to decorate; to paint”). Compare also the dialectal variant पिङ्गल (piṅgalá), as well as Hurrian 𒉿𒅔𒅗𒊏𒀭𒉡 (pi-in-ka-ra-an-nu /pinkara-nnu/), an ancient borrowing from Mitanni Indo-Aryan.
The attestation of this word appears relatively late, i.e., in the Mahabharata, but the word itself existed in Vedic Sanskrit as evidenced by the attestation of the term शष्पिञ्जर (śaṣpíñjara, “yellow like young grass”) in Vedic.
Alternative forms
- पिङ्गल (piṅgala)
Adjective
पिञ्जर • (piñjara) stem
Declension
| Masculine a-stem declension of पिञ्जर (piñjara) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | पिञ्जरः piñjaraḥ |
पिञ्जरौ / पिञ्जरा¹ piñjarau / piñjarā¹ |
पिञ्जराः / पिञ्जरासः¹ piñjarāḥ / piñjarāsaḥ¹ |
| Vocative | पिञ्जर piñjara |
पिञ्जरौ / पिञ्जरा¹ piñjarau / piñjarā¹ |
पिञ्जराः / पिञ्जरासः¹ piñjarāḥ / piñjarāsaḥ¹ |
| Accusative | पिञ्जरम् piñjaram |
पिञ्जरौ / पिञ्जरा¹ piñjarau / piñjarā¹ |
पिञ्जरान् piñjarān |
| Instrumental | पिञ्जरेण piñjareṇa |
पिञ्जराभ्याम् piñjarābhyām |
पिञ्जरैः / पिञ्जरेभिः¹ piñjaraiḥ / piñjarebhiḥ¹ |
| Dative | पिञ्जराय piñjarāya |
पिञ्जराभ्याम् piñjarābhyām |
पिञ्जरेभ्यः piñjarebhyaḥ |
| Ablative | पिञ्जरात् piñjarāt |
पिञ्जराभ्याम् piñjarābhyām |
पिञ्जरेभ्यः piñjarebhyaḥ |
| Genitive | पिञ्जरस्य piñjarasya |
पिञ्जरयोः piñjarayoḥ |
पिञ्जराणाम् piñjarāṇām |
| Locative | पिञ्जरे piñjare |
पिञ्जरयोः piñjarayoḥ |
पिञ्जरेषु piñjareṣu |
| Notes |
| ||
| Feminine ā-stem declension of पिञ्जरा (piñjarā) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | पिञ्जरा piñjarā |
पिञ्जरे piñjare |
पिञ्जराः piñjarāḥ |
| Vocative | पिञ्जरे piñjare |
पिञ्जरे piñjare |
पिञ्जराः piñjarāḥ |
| Accusative | पिञ्जराम् piñjarām |
पिञ्जरे piñjare |
पिञ्जराः piñjarāḥ |
| Instrumental | पिञ्जरया / पिञ्जरा¹ piñjarayā / piñjarā¹ |
पिञ्जराभ्याम् piñjarābhyām |
पिञ्जराभिः piñjarābhiḥ |
| Dative | पिञ्जरायै piñjarāyai |
पिञ्जराभ्याम् piñjarābhyām |
पिञ्जराभ्यः piñjarābhyaḥ |
| Ablative | पिञ्जरायाः / पिञ्जरायै² piñjarāyāḥ / piñjarāyai² |
पिञ्जराभ्याम् piñjarābhyām |
पिञ्जराभ्यः piñjarābhyaḥ |
| Genitive | पिञ्जरायाः / पिञ्जरायै² piñjarāyāḥ / piñjarāyai² |
पिञ्जरयोः piñjarayoḥ |
पिञ्जराणाम् piñjarāṇām |
| Locative | पिञ्जरायाम् piñjarāyām |
पिञ्जरयोः piñjarayoḥ |
पिञ्जरासु piñjarāsu |
| Notes |
| ||
| Neuter a-stem declension of पिञ्जर (piñjara) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | पिञ्जरम् piñjaram |
पिञ्जरे piñjare |
पिञ्जराणि / पिञ्जरा¹ piñjarāṇi / piñjarā¹ |
| Vocative | पिञ्जर piñjara |
पिञ्जरे piñjare |
पिञ्जराणि / पिञ्जरा¹ piñjarāṇi / piñjarā¹ |
| Accusative | पिञ्जरम् piñjaram |
पिञ्जरे piñjare |
पिञ्जराणि / पिञ्जरा¹ piñjarāṇi / piñjarā¹ |
| Instrumental | पिञ्जरेण piñjareṇa |
पिञ्जराभ्याम् piñjarābhyām |
पिञ्जरैः / पिञ्जरेभिः¹ piñjaraiḥ / piñjarebhiḥ¹ |
| Dative | पिञ्जराय piñjarāya |
पिञ्जराभ्याम् piñjarābhyām |
पिञ्जरेभ्यः piñjarebhyaḥ |
| Ablative | पिञ्जरात् piñjarāt |
पिञ्जराभ्याम् piñjarābhyām |
पिञ्जरेभ्यः piñjarebhyaḥ |
| Genitive | पिञ्जरस्य piñjarasya |
पिञ्जरयोः piñjarayoḥ |
पिञ्जराणाम् piñjarāṇām |
| Locative | पिञ्जरे piñjare |
पिञ्जरयोः piñjarayoḥ |
पिञ्जरेषु piñjareṣu |
| Notes |
| ||
Noun
पिञ्जर • (piñjara) stem, m
Declension
| Masculine a-stem declension of पिञ्जर (piñjara) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | पिञ्जरः piñjaraḥ |
पिञ्जरौ / पिञ्जरा¹ piñjarau / piñjarā¹ |
पिञ्जराः / पिञ्जरासः¹ piñjarāḥ / piñjarāsaḥ¹ |
| Vocative | पिञ्जर piñjara |
पिञ्जरौ / पिञ्जरा¹ piñjarau / piñjarā¹ |
पिञ्जराः / पिञ्जरासः¹ piñjarāḥ / piñjarāsaḥ¹ |
| Accusative | पिञ्जरम् piñjaram |
पिञ्जरौ / पिञ्जरा¹ piñjarau / piñjarā¹ |
पिञ्जरान् piñjarān |
| Instrumental | पिञ्जरेण piñjareṇa |
पिञ्जराभ्याम् piñjarābhyām |
पिञ्जरैः / पिञ्जरेभिः¹ piñjaraiḥ / piñjarebhiḥ¹ |
| Dative | पिञ्जराय piñjarāya |
पिञ्जराभ्याम् piñjarābhyām |
पिञ्जरेभ्यः piñjarebhyaḥ |
| Ablative | पिञ्जरात् piñjarāt |
पिञ्जराभ्याम् piñjarābhyām |
पिञ्जरेभ्यः piñjarebhyaḥ |
| Genitive | पिञ्जरस्य piñjarasya |
पिञ्जरयोः piñjarayoḥ |
पिञ्जराणाम् piñjarāṇām |
| Locative | पिञ्जरे piñjare |
पिञ्जरयोः piñjarayoḥ |
पिञ्जरेषु piñjareṣu |
| Notes |
| ||
Declension
| Neuter a-stem declension of पिञ्जर (piñjara) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | पिञ्जरम् piñjaram |
पिञ्जरे piñjare |
पिञ्जराणि / पिञ्जरा¹ piñjarāṇi / piñjarā¹ |
| Vocative | पिञ्जर piñjara |
पिञ्जरे piñjare |
पिञ्जराणि / पिञ्जरा¹ piñjarāṇi / piñjarā¹ |
| Accusative | पिञ्जरम् piñjaram |
पिञ्जरे piñjare |
पिञ्जराणि / पिञ्जरा¹ piñjarāṇi / piñjarā¹ |
| Instrumental | पिञ्जरेण piñjareṇa |
पिञ्जराभ्याम् piñjarābhyām |
पिञ्जरैः / पिञ्जरेभिः¹ piñjaraiḥ / piñjarebhiḥ¹ |
| Dative | पिञ्जराय piñjarāya |
पिञ्जराभ्याम् piñjarābhyām |
पिञ्जरेभ्यः piñjarebhyaḥ |
| Ablative | पिञ्जरात् piñjarāt |
पिञ्जराभ्याम् piñjarābhyām |
पिञ्जरेभ्यः piñjarebhyaḥ |
| Genitive | पिञ्जरस्य piñjarasya |
पिञ्जरयोः piñjarayoḥ |
पिञ्जराणाम् piñjarāṇām |
| Locative | पिञ्जरे piñjare |
पिञ्जरयोः piñjarayoḥ |
पिञ्जरेषु piñjareṣu |
| Notes |
| ||
Descendants
See also
| श्वेत (śveta) | श्याम (śyāma) | कृष्ण (kṛṣṇa), काल (kāla) |
| रोहित (rohita) | कद्रु (kadru), पिशङ्ग (piśaṅga), पिङ्गल (piṅgala) | पिङ्ग (piṅga); पाण्डु (pāṇḍu) |
| हरित् (harit) | श्याम (śyāma) | |
| नील (nīla) | ||
| नीललोहित (nīlalohita) |
Etymology 2
Misreading of पञ्जर (pañjara, “skeleton; cage”).
Declension
| Neuter a-stem declension of पिञ्जर (piñjara) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | पिञ्जरम् piñjaram |
पिञ्जरे piñjare |
पिञ्जराणि / पिञ्जरा¹ piñjarāṇi / piñjarā¹ |
| Vocative | पिञ्जर piñjara |
पिञ्जरे piñjare |
पिञ्जराणि / पिञ्जरा¹ piñjarāṇi / piñjarā¹ |
| Accusative | पिञ्जरम् piñjaram |
पिञ्जरे piñjare |
पिञ्जराणि / पिञ्जरा¹ piñjarāṇi / piñjarā¹ |
| Instrumental | पिञ्जरेण piñjareṇa |
पिञ्जराभ्याम् piñjarābhyām |
पिञ्जरैः / पिञ्जरेभिः¹ piñjaraiḥ / piñjarebhiḥ¹ |
| Dative | पिञ्जराय piñjarāya |
पिञ्जराभ्याम् piñjarābhyām |
पिञ्जरेभ्यः piñjarebhyaḥ |
| Ablative | पिञ्जरात् piñjarāt |
पिञ्जराभ्याम् piñjarābhyām |
पिञ्जरेभ्यः piñjarebhyaḥ |
| Genitive | पिञ्जरस्य piñjarasya |
पिञ्जरयोः piñjarayoḥ |
पिञ्जराणाम् piñjarāṇām |
| Locative | पिञ्जरे piñjare |
पिञ्जरयोः piñjarayoḥ |
पिञ्जरेषु piñjareṣu |
| Notes |
| ||
References
- Monier Williams (1899) “पिञ्जर”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 625/1.
- Mayrhofer, Manfred (2001) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan] (in German), volume 3, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 321
- Mayrhofer, Manfred (1996) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 126-7
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.