अरित्र
Sanskrit
Alternative forms
Alternative scripts
- অৰিত্ৰ (Assamese script)
- ᬅᬭᬶᬢ᭄ᬭ (Balinese script)
- অরিত্র (Bengali script)
- 𑰀𑰨𑰰𑰝𑰿𑰨 (Bhaiksuki script)
- 𑀅𑀭𑀺𑀢𑁆𑀭 (Brahmi script)
- အရိတြ (Burmese script)
- અરિત્ર (Gujarati script)
- ਅਰਿਤ੍ਰ (Gurmukhi script)
- 𑌅𑌰𑌿𑌤𑍍𑌰 (Grantha script)
- ꦄꦫꦶꦠꦿ (Javanese script)
- 𑂃𑂩𑂱𑂞𑂹𑂩 (Kaithi script)
- ಅರಿತ್ರ (Kannada script)
- អរិត្រ (Khmer script)
- ອຣິຕ຺ຣ (Lao script)
- അരിത്ര (Malayalam script)
- ᠠᡵᡳᢠᡵᠠ (Manchu script)
- 𑘀𑘨𑘱𑘝𑘿𑘨 (Modi script)
- ᠠᠷᠢᢐᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑦠𑧈𑧒𑦽𑧠𑧈 (Nandinagari script)
- 𑐀𑐬𑐶𑐟𑑂𑐬 (Newa script)
- ଅରିତ୍ର (Odia script)
- ꢂꢬꢶꢡ꣄ꢬ (Saurashtra script)
- 𑆃𑆫𑆴𑆠𑇀𑆫 (Sharada script)
- 𑖀𑖨𑖰𑖝𑖿𑖨 (Siddham script)
- අරිත්ර (Sinhalese script)
- 𑩐𑩼𑩑𑩫 𑪙𑩼 (Soyombo script)
- 𑚀𑚤𑚮𑚙𑚶𑚤 (Takri script)
- அரித்ர (Tamil script)
- అరిత్ర (Telugu script)
- อริตฺร (Thai script)
- ཨ་རི་ཏྲ (Tibetan script)
- 𑒁𑒩𑒱𑒞𑓂𑒩 (Tirhuta script)
- 𑨀𑨫𑨁𑨙𑩇𑨫 (Zanabazar Square script)
Etymology
From Proto-Indo-Aryan *HárHtram, from Proto-Indo-Iranian *HárHtram, from Proto-Indo-European *h₁érh₁-tlo-m (“thing that propels; an oar”), from *h₁reh₁- (“to row”) with metathesis of /r/ in the root. Cognate with Ancient Greek ἐρετμόν (eretmón), Old Irish ráïd, Old English rōþor (whence English rudder). Compare also Russian Росси́я (Rossíja, “Russia”), ultimately a borrowing from Proto-Germanic *rōþrą (“rudder”).
Pronunciation
Declension
| Masculine a-stem declension of अरित्र | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | अरित्रः (aritraḥ) | ||
| Gen. sg. | अरित्रस्य (aritrasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | अरित्रः (aritraḥ) | अरित्रौ (aritrau) | अरित्राः (aritrāḥ) |
| Vocative | अरित्र (aritra) | अरित्रौ (aritrau) | अरित्राः (aritrāḥ) |
| Accusative | अरित्रम् (aritram) | अरित्रौ (aritrau) | अरित्रान् (aritrān) |
| Instrumental | अरित्रेण (aritreṇa) | अरित्राभ्याम् (aritrābhyām) | अरित्रैः (aritraiḥ) |
| Dative | अरित्राय (aritrāya) | अरित्राभ्याम् (aritrābhyām) | अरित्रेभ्यः (aritrebhyaḥ) |
| Ablative | अरित्रात् (aritrāt) | अरित्राभ्याम् (aritrābhyām) | अरित्रेभ्यः (aritrebhyaḥ) |
| Genitive | अरित्रस्य (aritrasya) | अरित्रयोः (aritrayoḥ) | अरित्राणाम् (aritrāṇām) |
| Locative | अरित्रे (aritre) | अरित्रयोः (aritrayoḥ) | अरित्रेषु (aritreṣu) |
| Feminine ā-stem declension of अरित्र | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | अरित्रा (aritrā) | ||
| Gen. sg. | अरित्रायाः (aritrāyāḥ) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | अरित्रा (aritrā) | अरित्रे (aritre) | अरित्राः (aritrāḥ) |
| Vocative | अरित्रे (aritre) | अरित्रे (aritre) | अरित्राः (aritrāḥ) |
| Accusative | अरित्राम् (aritrām) | अरित्रे (aritre) | अरित्राः (aritrāḥ) |
| Instrumental | अरित्रया (aritrayā) | अरित्राभ्याम् (aritrābhyām) | अरित्राभिः (aritrābhiḥ) |
| Dative | अरित्रायै (aritrāyai) | अरित्राभ्याम् (aritrābhyām) | अरित्राभ्यः (aritrābhyaḥ) |
| Ablative | अरित्रायाः (aritrāyāḥ) | अरित्राभ्याम् (aritrābhyām) | अरित्राभ्यः (aritrābhyaḥ) |
| Genitive | अरित्रायाः (aritrāyāḥ) | अरित्रयोः (aritrayoḥ) | अरित्राणाम् (aritrāṇām) |
| Locative | अरित्रायाम् (aritrāyām) | अरित्रयोः (aritrayoḥ) | अरित्रासु (aritrāsu) |
| Neuter a-stem declension of अरित्र | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | अरित्रम् (aritram) | ||
| Gen. sg. | अरित्रस्य (aritrasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | अरित्रम् (aritram) | अरित्रे (aritre) | अरित्राणि (aritrāṇi) |
| Vocative | अरित्र (aritra) | अरित्रे (aritre) | अरित्राणि (aritrāṇi) |
| Accusative | अरित्रम् (aritram) | अरित्रे (aritre) | अरित्राणि (aritrāṇi) |
| Instrumental | अरित्रेण (aritreṇa) | अरित्राभ्याम् (aritrābhyām) | अरित्रैः (aritraiḥ) |
| Dative | अरित्राय (aritrāya) | अरित्राभ्याम् (aritrābhyām) | अरित्रेभ्यः (aritrebhyaḥ) |
| Ablative | अरित्रात् (aritrāt) | अरित्राभ्याम् (aritrābhyām) | अरित्रेभ्यः (aritrebhyaḥ) |
| Genitive | अरित्रस्य (aritrasya) | अरित्रयोः (aritrayoḥ) | अरित्राणाम् (aritrāṇām) |
| Locative | अरित्रे (aritre) | अरित्रयोः (aritrayoḥ) | अरित्रेषु (aritreṣu) |
Declension
| Masculine a-stem declension of अरित्र (áritra) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | अरित्रः áritraḥ |
अरित्रौ / अरित्रा¹ áritrau / áritrā¹ |
अरित्राः / अरित्रासः¹ áritrāḥ / áritrāsaḥ¹ |
| Vocative | अरित्र áritra |
अरित्रौ / अरित्रा¹ áritrau / áritrā¹ |
अरित्राः / अरित्रासः¹ áritrāḥ / áritrāsaḥ¹ |
| Accusative | अरित्रम् áritram |
अरित्रौ / अरित्रा¹ áritrau / áritrā¹ |
अरित्रान् áritrān |
| Instrumental | अरित्रेण áritreṇa |
अरित्राभ्याम् áritrābhyām |
अरित्रैः / अरित्रेभिः¹ áritraiḥ / áritrebhiḥ¹ |
| Dative | अरित्राय áritrāya |
अरित्राभ्याम् áritrābhyām |
अरित्रेभ्यः áritrebhyaḥ |
| Ablative | अरित्रात् áritrāt |
अरित्राभ्याम् áritrābhyām |
अरित्रेभ्यः áritrebhyaḥ |
| Genitive | अरित्रस्य áritrasya |
अरित्रयोः áritrayoḥ |
अरित्राणाम् áritrāṇām |
| Locative | अरित्रे áritre |
अरित्रयोः áritrayoḥ |
अरित्रेषु áritreṣu |
| Notes |
| ||
| Masculine a-stem declension of अरित्र (arítra) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | अरित्रः arítraḥ |
अरित्रौ / अरित्रा¹ arítrau / arítrā¹ |
अरित्राः / अरित्रासः¹ arítrāḥ / arítrāsaḥ¹ |
| Vocative | अरित्र áritra |
अरित्रौ / अरित्रा¹ áritrau / áritrā¹ |
अरित्राः / अरित्रासः¹ áritrāḥ / áritrāsaḥ¹ |
| Accusative | अरित्रम् arítram |
अरित्रौ / अरित्रा¹ arítrau / arítrā¹ |
अरित्रान् arítrān |
| Instrumental | अरित्रेण arítreṇa |
अरित्राभ्याम् arítrābhyām |
अरित्रैः / अरित्रेभिः¹ arítraiḥ / arítrebhiḥ¹ |
| Dative | अरित्राय arítrāya |
अरित्राभ्याम् arítrābhyām |
अरित्रेभ्यः arítrebhyaḥ |
| Ablative | अरित्रात् arítrāt |
अरित्राभ्याम् arítrābhyām |
अरित्रेभ्यः arítrebhyaḥ |
| Genitive | अरित्रस्य arítrasya |
अरित्रयोः arítrayoḥ |
अरित्राणाम् arítrāṇām |
| Locative | अरित्रे arítre |
अरित्रयोः arítrayoḥ |
अरित्रेषु arítreṣu |
| Notes |
| ||
Declension
| Neuter a-stem declension of अरित्र (áritra) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | अरित्रम् áritram |
अरित्रे áritre |
अरित्राणि / अरित्रा¹ áritrāṇi / áritrā¹ |
| Vocative | अरित्र áritra |
अरित्रे áritre |
अरित्राणि / अरित्रा¹ áritrāṇi / áritrā¹ |
| Accusative | अरित्रम् áritram |
अरित्रे áritre |
अरित्राणि / अरित्रा¹ áritrāṇi / áritrā¹ |
| Instrumental | अरित्रेण áritreṇa |
अरित्राभ्याम् áritrābhyām |
अरित्रैः / अरित्रेभिः¹ áritraiḥ / áritrebhiḥ¹ |
| Dative | अरित्राय áritrāya |
अरित्राभ्याम् áritrābhyām |
अरित्रेभ्यः áritrebhyaḥ |
| Ablative | अरित्रात् áritrāt |
अरित्राभ्याम् áritrābhyām |
अरित्रेभ्यः áritrebhyaḥ |
| Genitive | अरित्रस्य áritrasya |
अरित्रयोः áritrayoḥ |
अरित्राणाम् áritrāṇām |
| Locative | अरित्रे áritre |
अरित्रयोः áritrayoḥ |
अरित्रेषु áritreṣu |
| Notes |
| ||
| Neuter a-stem declension of अरित्र (arítra) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | अरित्रम् arítram |
अरित्रे arítre |
अरित्राणि / अरित्रा¹ arítrāṇi / arítrā¹ |
| Vocative | अरित्र áritra |
अरित्रे áritre |
अरित्राणि / अरित्रा¹ áritrāṇi / áritrā¹ |
| Accusative | अरित्रम् arítram |
अरित्रे arítre |
अरित्राणि / अरित्रा¹ arítrāṇi / arítrā¹ |
| Instrumental | अरित्रेण arítreṇa |
अरित्राभ्याम् arítrābhyām |
अरित्रैः / अरित्रेभिः¹ arítraiḥ / arítrebhiḥ¹ |
| Dative | अरित्राय arítrāya |
अरित्राभ्याम् arítrābhyām |
अरित्रेभ्यः arítrebhyaḥ |
| Ablative | अरित्रात् arítrāt |
अरित्राभ्याम् arítrābhyām |
अरित्रेभ्यः arítrebhyaḥ |
| Genitive | अरित्रस्य arítrasya |
अरित्रयोः arítrayoḥ |
अरित्राणाम् arítrāṇām |
| Locative | अरित्रे arítre |
अरित्रयोः arítrayoḥ |
अरित्रेषु arítreṣu |
| Notes |
| ||
Descendants
- → Bengali: অরিত্র (ôritrô) (learned)
Further reading
- Monier Williams (1899) “अरित्र”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 0088.
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.