tnúth

Irish

Etymology

From Middle Irish tnúth.[1]

Pronunciation

Noun

tnúth m (genitive singular tnútha)

  1. envy
  2. longing, desire, hopeful expectation
    • 1939, Peig Sayers, “Inghean an Cheannaidhe”, in Marie-Louise Sjoestedt, Description d’un parler irlandais de Kerry (Bibliothèque de l'École des Hautes Études; 270) (overall work in French), Paris: Librairie Honoré Champion, page 193:
      Ní raibh aon fhear óg uasal timpall ná go raibh ag tnúth le Máire Bhán a dh’fhagháil le pósadh, ach ni raibh aon mhaith d’aoinne bheith á lorg.
      There was no young gentleman around who wasn’t longing to get Máire Bhán in marriage, but it was no use to anyone to ask her.
  3. verbal noun of tnúth

Declension
Declension of tnúth

Third declension

Bare forms (no plural of this noun)

Case Singular
Nominative tnúth
Vocative a thnúth
Genitive tnútha
Dative tnúth

Forms with the definite article:

Case Singular
Nominative an tnúth
Genitive an tnútha
Dative leis an tnúth

don tnúth

Derived terms
  • tnúthach

Verb

tnúth (present analytic tnúthann, future analytic tnúthfaidh, verbal noun tnúth, past participle tnúite)

  1. to envy
  2. to long for, desire, expect hopefully

Conjugation
conjugation of tnúth (first conjugation – A)
singular plural relative autonomous
first second third first second third
indicative present tnúthaim tnúthann tú;
tnúthair†		 tnúthann sé, sí tnúthaimid tnúthann sibh tnúthann siad;
tnúthaid†		 a thnúthann; a thnúthas /
a dtnúthann*; a dtnúthas*		 tnútar
past thnúth mé; thnúthas thnúth tú; thnúthais thnúth sé, sí thnúthamar; thnúth muid thnúth sibh; thnúthabhair thnúth siad; thnúthadar a thnúth /
ar thnúth*		 tnúthadh
past habitual thnúthainn / dtnúthainn‡‡ thnútá / dtnútᇇ thnúthadh sé, sí / dtnúthadh sé, s퇇 thnúthaimis; thnúthadh muid / dtnúthaimis‡‡; dtnúthadh muid‡‡ thnúthadh sibh / dtnúthadh sibh‡‡ thnúthaidís; thnúthadh siad / dtnúthaidís‡‡; dtnúthadh siad‡‡ a thnúthadh /
a dtnúthadh*		 thnútaí / dtnúta퇇
future tnúthfaidh mé;
tnúthfad		 tnúthfaidh tú;
tnúthfair†		 tnúthfaidh sé, sí tnúthfaimid;
tnúthfaidh muid		 tnúthfaidh sibh tnúthfaidh siad;
tnúthfaid†		 a thnúthfaidh; a thnúthfas /
a dtnúthfaidh*; a dtnúthfas*		 tnúthfar
conditional thnúthfainn / dtnúthfainn‡‡ thnúthfá / dtnúthfᇇ thnúthfadh sé, sí / dtnúthfadh sé, s퇇 thnúthfaimis; thnúthfadh muid / dtnúthfaimis‡‡; dtnúthfadh muid‡‡ thnúthfadh sibh / dtnúthfadh sibh‡‡ thnúthfaidís; thnúthfadh siad / dtnúthfaidís‡‡; dtnúthfadh siad‡‡ a thnúthfadh /
a dtnúthfadh*		 thnúthfaí / dtnúthfa퇇
subjunctive present go dtnútha mé;
go dtnúthad†		 go dtnútha tú;
go dtnúthair†		 go dtnútha sé, sí go dtnúthaimid;
go dtnútha muid		 go dtnútha sibh go dtnútha siad;
go dtnúthaid†		 — go dtnútar
past dá dtnúthainn dá dtnútá dá dtnúthadh sé, sí dá dtnúthaimis;
dá dtnúthadh muid		 dá dtnúthadh sibh dá dtnúthaidís;
dá dtnúthadh siad		 — dá dtnútaí
imperative tnúthaim tnúth tnúthadh sé, sí tnúthaimis tnúthaigí;
tnúthaidh†		 tnúthaidís — tnútar
verbal noun tnúth
past participle tnúite

* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis

Mutation
Irish mutation
Radical Lenition Eclipsis
tnúth thnúth dtnúth
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs.

References
  1. G. Toner, M. Ní Mhaonaigh, S. Arbuthnot, D. Wodtko, M.-L. Theuerkauf, editors (2019), “tnúth, tnúd”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language

Further reading
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.