tabhair

Irish

Etymology

From Old Irish ·tabair, prototonic form of do·beir.[1]

Pronunciation
  • (Munster) IPA(key): /ˈt̪ˠuːɾʲ/
  • (Connacht, Ulster) IPA(key): /ˈt̪ˠoːɾʲ/
  • Note: The phrase tabhair dhom (“give me, gimme”) is pronounced /ˈt̪ˠɔɾˠəmˠ/ in rapid speech.

Verb

tabhair (present analytic tugann, future analytic tabharfaidh, verbal noun tabhairt, past participle tugtha) (transitive, intransitive)

  1. give
  2. bring

Conjugation
conjugation of tabhair (irregular)
singular plural relative autonomous
first second third first second third
indicative present tugaim tugann tú; tugair† tugann sé, sí tugaimid;
tugann muid		 tugann sibh tugann siad;
tugaid†		 a thugann; a thugas /
a dtugann*; a dtugas*		 tugtar
past thug mé;
thugas		 thug tú;
thugais		 thug sé, sí thugamar;
thug muid		 thug sibh;
thugabhair		 thug siad;
thugadar		 a thug /
ar thug*		 tugadh
past habitual thugainn / dtugainn‡‡ thugtá / dtugtᇇ thugadh sé, sí / dtugadh sé, s퇇 thugaimis;
thugadh muid / dtugaimis‡‡; dtugadh muid‡‡		 thugadh sibh / dtugadh sibh‡‡ thugaidís;
thugadh siad / dtugaidís‡‡; dtugadh siad‡‡		 a thugadh /
a dtugadh*		 thugtaí / dtugta퇇
future tabharfaidh mé;
tabharfad		 tabharfaidh tú;
tabharfair†		 tabharfaidh sé, sí tabharfaimid;
tabharfaidh muid		 tabharfaidh sibh tabharfaidh siad;
tabharfaid†		 a thabharfaidh; a thabharfas /
a dtabharfaidh*; a dtabharfas*		 tabharfar
conditional thabharfainn / dtabharfainn‡‡ thabharfá / dtabharfᇇ thabharfadh sé, sí / dtabharfadh sé, s퇇 thabharfaimis;
thabharfadh muid / dtabharfaimis‡‡; dtabharfadh muid‡‡		 thabharfadh sibh / dtabharfadh sibh‡‡ thabharfaidís;
thabharfadh siad / dtabharfaidís‡‡; dtabharfadh siad‡‡		 a thabharfadh /
a dtabharfadh*		 thabharfaí / dtabharfa퇇
subjunctive present go dtuga mé;
go dtugad†		 go dtuga tú;
go dtugair†		 go dtuga sé, sí go dtugaimid;
go dtuga muid		 go dtuga sibh go dtuga siad;
go dtugaid†		 — go dtugtar
past dá dtugainn dá dtugtá dá dtugadh sé, sí dá dtugaimis;
dá dtugadh muid		 dá dtugadh sibh dá dtugaidís;
dá dtugadh siad		 — dá dtugtaí
imperative tugaim tabhair tugadh sé, sí tugaimis tugaigí;
tugaidh†		 tugaidís — tugtar
verbal noun tabhairt
past participle tugtha

* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis

in older literary language, and sometimes in spoken language, additional forms built on the stems bheir- and tabhr- are found:

singular plural relative autonomous
first second third first second third
indicative present independent bheirim bheir tú;
bheirir		 bheir sé, sí bheirimid;
bheir muid		 bheir sibh bheir siad;
bheirid		 a bheir;
a bheireas		 bheirtear
present dependent tabhraim tabhrann tú;
tabhrair		 tabhrann sé, sí tabhraimid;
tabhrann muid		 tabhrann sibh tabhrann siad;
tabhraid		 a dtabhrann*;
a dtabhras*		 tabhartar
past habitual independent bheirinn bheirteá bheireadh sé, sí bheirimis;
bheireadh muid		 bheireadh sibh bheiridís;
bheireadh siad		 a bheireadh bheirtí
past habitual dependent tabhrainn tabhartá tabhradh sé, sí tabhraimis;
tabhradh muid		 tabhradh sibh tabhraidís;
tabhradh siad		 a dtabhradh* tabhartaí
future independent bhéarfaidh mé;
bhéarfad		 bhéarfaidh tú;
bhéarfair		 bhéarfaidh sé, sí bhéarfaimid;
bhéarfaidh muid		 bhéarfaidh sibh bhéarfaidh siad;
bhéarfaid		 a bhéarfaidh;
a bhéarfas		 bhéarfar
future dependent tiubhraidh mé;
tiubhrad		 tiubhraidh tú;
tiubhrair		 tiubhraidh sé, sí tiubhraimid;
tiubhraidh muid		 tiubhraidh sibh tiubhraidh siad;
tiubhraid		 a dtiubhraidh*;
a dtiubhras*		 tiubhrar
conditional independent bhéarfainn bhéarfá bhéarfadh sé, sí bhéarfaimis;
bhéarfadh muid		 bhéarfadh sibh bhéarfaidís;
bhéarfadh siad		 a bhéarfadh bhéarfaí
conditional dependent tiubhrainn tiubhrá tiubhradh sé, sí tiubhraimis;
tiubhradh muid		 tiubhradh sibh tiubhraidís;
tiubhradh siad		 a dtiubhradh* tiubhraí
imperative tabhraim tabhair tabhradh sé, sí tabhraimis tabhraigí;
tabhraidh		 tabhraidís — tabhartar

Derived terms
  • tabhair aird (“pay attention, heed”)
  • tabhair ar (“give in exchange for; call, name”)
  • tabhair as (“take, bring, out of”)
  • tabhair chuig (“take to; bring to”)
  • tabhair chun (“take to; bring to”)
  • tabhair do (“give to; yield, concede, to”)
  • tabhair faoi (“attempt, undertake; attack”)
  • tabhair i (“take, bring, into”)
  • tabhair isteach (“introduce; retrieve”)
  • tabhair le (“grasp mentally, infer; turn towards”)
  • tabhair ó (“bring from; make, attempt”)
  • tabhair suas (“give up”)
  • tabhartha (“illegitimate”)
  • tabharthach (“dative”)

Mutation
Irish mutation
Radical Lenition Eclipsis
tabhair thabhair dtabhair
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs.

References
  1. G. Toner, M. Ní Mhaonaigh, S. Arbuthnot, D. Wodtko, M.-L. Theuerkauf, editors (2019), “do·beir”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language

Further reading
  • Ó Dónaill, Niall (1977) “tabhair”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN
  • Dinneen, Patrick S. (1904) “do-ḃeirim”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla, 1st edition, Dublin: Irish Texts Society, page 249
  • Dinneen, Patrick S. (1904) “tugaim”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla, 1st edition, Dublin: Irish Texts Society, page 763
  • Entries containing “tabhair” in New English-Irish Dictionary by Foras na Gaeilge.

Scottish Gaelic

Etymology

From Old Irish ·tabair, prototonic form of do·beir.[1]

Verb

tabhair (past thug, future bheir, verbal noun toirt, past participle tugta)

  1. give, bestow, grant

Usage notes

Mutation
Scottish Gaelic mutation
Radical Lenition
tabhairthabhair
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs.

References
  1. G. Toner, M. Ní Mhaonaigh, S. Arbuthnot, D. Wodtko, M.-L. Theuerkauf, editors (2019), “do·beir”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language

Further reading
  • Edward Dwelly (1911) “tabhair”, in Faclair Gàidhlig gu Beurla le Dealbhan [The Illustrated Gaelic–English Dictionary]‎, 10th edition, Edinburgh: Birlinn Limited, →ISBN
  • MacLennan, Malcolm (1925) A Pronouncing and Etymological Dictionary of the Gaelic Language, Edinburgh: J. Grant, →OCLC
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.