qayırmaq

Azerbaijani

Etymology

From Common Turkic *kadïr- (“to bend, turn, twist”).

Unrelated to Turkish kayırmak (“to favor, to protect”), which is cognate with Turkish kaygı, Azerbaijani qayğı etc. instead (from Proto-Turkic *kadgu).

Pronunciation
  • IPA(key): [ɡɑjɯrˈmɑχ]
  • IPA(key): [ɣɑːrˈmɑχ] (colloquially or dialectically, as if spelled ğayırmaq, ğarmaq etc)
  • (Tabriz) IPA(key): [ɡejiɾmɑχ], [ɡeːɾmɑχ] (as if spelled qeyirmaq)
  • Hyphenation: qa‧yır‧maq
  • Audio (Baku)(file)

Verb

qayırmaq (transitive)

  1. to make, to produce, to manufacture
    Synonyms: istehsal etmək, düzəltmək
    milçəkdən fil qayırmaq
    to make a mountain out of a molehill
    (literally, “to make an elephant of a fly”)
    Usta güzgü qayırır ― The artisan is making a mirror
    • 1899, Nariman Narimanov, Türk-Azərbaycan diliniŋ müxtəsər sərf-nəhvi [Concise grammar of the Azerbaijani Turkic language] 21:
      آری بال قایریر.
      Arı bal qayırır.
      Bees make honey.
  2. (colloquial, dialectal) to do
    A kişi, nə qayırırsan? (said in indignation)
    What are you doing, man?
    IPA(key): [ɑ ki̥ˈʃi ‖ næ ˈɣɑːrsan]
    Gör indi qaqan nə qayıracaq[usage 1]
    Now watch what I'm gonna do
    (literally, “Now watch what your bro is gonna do.”)
    IPA(key): [ɡœr inˈdi ɡɑɡɑ̃n ˈnɑɣɑ(ː)rɑˈʒɑχ], as if spelled nağarajaq
    Bunlara bax, az, gör nə qayırırlar? (said as criticism or condemnation)
    Look at them, girl, look what they are doing.
    IPA(key): [buɫɑˈrɑ bɑx ‖ ɑz ‖ ɡœr ˈnɑɣɑrɯɫːɑr], as if spelled nağarırlar
    Nə qayırım?
    So what? What do I care? What do you want me to do about it?
    IPA(key): [ˈnɑɣɑː(j)ˈrɯm], [ˈnæɣɑː(j)ˈrɯm]
  3. (slang, vulgar) to fuck
    Synonym: (see there for more) sikmək

Usage notes
  1. Often said in a joking manner to indicate that the action that one is about to take may soon go wrong, fail or have a disastrous outcome.

Conjugation
Conjugation of qayırmaq
positive
subject non-past participle qayıran
subject past participle qayırmış
subject future definite participle qayıracaq
non-subject future participle (mənim +) qayıracağım (sənin +) qayıracağın (onun +) qayıracağı (bizim +) qayıracağımız (sizin +) qayıracağınız (onların +) qayıracağı or qayıracaqları
non-subject past participle (mənim +) qayırdığım (sənin +) qayırdığın (onun +) qayırdığı (bizim +) qayırdığımız (sizin +) qayırdığınız (onların +) qayırdığı or qayırdıqları
converb qayırıb
general temporal participle qayıranda
participle of intensification qayırdıqca
specific temporal participle qayırarkən
reduplicated participle qayıra-qayıra
modal participle qayıraraq
infinitive qayırmaq
verbal noun qayırma
singular plural
first second third first second third
indicative present simple qayırıram qayırırsan qayırır qayırırıq qayırırsınız qayırırlar
perfect 1 qayırmışam qayırmısan,
qayırmışsan*		 qayırmışdır qayırmışıq qayırmısınız,
qayırmışsınız*		 qayırmışlar
perfect 2 – qayırıbsan qayırıb(dır) – qayırıbsınız qayırıb(dır)lar
past simple qayırdım qayırdın qayırdı qayırdıq qayırdınız qayırdılar
continuous qayırırdım qayırırdın qayırırdı qayırırdıq qayırırdınız qayırırdılar
perfect qayırmışdım qayırmışdın qayırmışdı qayırmışdıq qayırmışdınız qayırmışdılar
future definite qayıracağam qayıracaqsan qayıracaq qayıracağıq qayıracaqsınız qayıracaqlar
indefinite qayıraram qayırarsan qayırar qayırarıq qayırarsınız qayırarlar
future-in-the-past definite qayıracaqdım qayıracaqdın qayıracaqdı qayıracaqdıq qayıracaqdınız qayıracaqdılar
indefinite qayırardım qayırardın qayırardı qayırardıq qayırardınız qayırardılar
conditional present qayırsam qayırsan qayırsa qayırsaq qayırsanız qayırsalar
past qayırsaydım qayırsaydın qayırsaydı qayırsaydıq qayırsaydınız qayırsaydılar
subjunctive qayıram qayırasan qayıra qayıraq qayırasınız qayıralar
hortative qayırasıyam qayırasısan qayırasıdır qayırasıyıq qayırasısınız qayırasıdırlar
obligational present qayırmalıyam qayırmalısan qayırmalıdır qayırmalıyıq qayırmalısınız qayırmalıdırlar
past qayırmalıydım qayırmalıydın qayırmalıydı qayırmalıydıq qayırmalıydınız qayırmalıydılar
evidential present qayırırmışam qayırırmışsan qayırırmış qayırırmışıq qayırırmışsınız qayırırmışlar
past qayırıbmışam qayırıbmışsan qayırıbmış qayırıbmışıq qayırıbmışsınız qayırıbmışlar
imperative qayırım qayır qayırsın qayıraq,
qayıralım*		 qayırın qayırsınlar
negative
subject non-past participle qayırmayan
subject past participle qayırmamış
subject future definite participle qayırmayacaq
non-subject future participle (mənim +) qayırmayacağım (sənin +) qayırmayacağın (onun +) qayırmayacağı (bizim +) qayırmayacağımız (sizin +) qayırmayacağınız (onların +) qayırmayacağı or qayırmayacaqları
non-subject participle (mənim +) qayırmadığım (sənin +) qayırmadığın (onun +) qayırmadığı (bizim +) qayırmadığımız (sizin +) qayırmadığınız (onların +) qayırmadığı or qayırmadıqları
negative converb -
caritive converb qayırmadan
general temporal participle qayırmayanda
participle of intensification qayırmadıqca
specific temporal participle qayırmayarkən
modal participle qayırmayaraq
infinitive qayırmamaq
singular plural
first second third first second third
indicative present simple qayırmıram qayırmırsan qayırmır qayırmırıq qayırmırsınız qayırmırlar
perfect 1 qayırmamışam qayırmamısan,
qayırmamışsan*		 qayırmamış qayırmamışıq qayırmamısınız,
qayırmamışsınız*		 qayırmamışlar
perfect 2 – qayırmayıbsan qayırmayıb(dır) – qayırmayıbsınız qayırmayıb(dır)lar
past simple qayırmadım qayırmadın qayırmadı qayırmadıq qayırmadınız qayırmadılar
continuous qayırmırdım qayırmırdın qayırmırdı qayırmırdıq qayırmırdınız qayırmırdılar
perfect qayırmamışdım qayırmamışdın qayırmamışdı qayırmamışdıq qayırmamışdınız qayırmamışdılar
future definite qayırmayacağam qayırmayacaqsan qayırmayacaq qayırmayacağıq qayırmayacaqsınız qayırmayacaqlar
indefinite qayırmaram qayırmarsan,
qayırmazsan		 qayırmaz qayırmarıq qayırmarsınız, qayırmazsınız qayırmazlar
future-in-the-past definite qayırmayacaqdım qayırmayacaqdın qayırmayacaqdı qayırmayacaqdıq qayırmayacaqdınız qayırmayacaqdılar
indefinite qayırmazdım qayırmazdın qayırmazdı qayırmazdıq qayırmazdınız qayırmazdılar
conditional present qayırmasam qayırmasan qayırmasa qayırmasaq qayırmasanız qayırmasalar
past qayırmasaydım qayırmasaydın qayırmasaydı qayırmasaydıq qayırmasaydınız qayırmasaydılar
subjunctive qayırmayam qayırmayasan qayırmaya qayırmayaq qayırmayasınız qayırmayalar
hortative qayırmayasıyam qayırmayasısan qayırmayası qayırmayasıyıq qayırmayasısınız qayırmayasılar
obligational present qayırmamalıyam qayırmamalısan qayırmamalı qayırmamalıyıq qayırmamalısınız qayırmamalılar
past qayırmamalıydım qayırmamalıydın qayırmamalıydı qayırmamalıydıq qayırmamalıydınız qayırmamalıydılar
evidential present qayırmayırmışam qayırmayırmışsan qayırmayırmış qayırmayırmışıq qayırmayırmışsınız qayırmayırmışlar
past qayırmayıbmışam qayırmayıbmışsan qayırmayıbmış qayırmayıbmışıq qayırmayıbmışsınız qayırmayıbmışlar
imperative qayırmayım qayırma qayırmasın qayırmayaq
qayırmayalım*		 qayırmayın qayırmasınlar
negative potential
subject non-past participle qayırammayan
subject future definite participle qayırammayacaq
non-subject participle (mənim +) qayırammadığım (sənin +) qayırammadığın (onun +) qayırammadığı (bizim +) qayırammadığımız (sizin +) qayırammadığınız (onların +) qayırammadığı or qayırammadıqları
converb -
caritive converb qayırammadan
general temporal participle qayırammayanda
participle of intensification qayırammadıqca
specific temporal participle qayırammayarkən
modal participle qayırammayaraq
infinitive qayırammamaq
singular plural
first second third first second third
indicative present simple qayırammıram qayırammırsan qayırammır qayırammırıq qayırammırsınız qayırammırlar
perfect 1 qayırammamışam qayırammamısan,
qayırammamışsan*		 qayırammamışdır qayırammamışıq qayırammamısınız,
qayırammamışsınız*		 qayırammaşmılar
perfect 2 – qayırammayıbsan qayırammayıb(dır) – qayırammayıbsınız qayırammayıb(dır)lar
past simple qayırammadım qayırammadın qayırammadı qayırammadıq qayırammadınız qayırammadılar
continuous qayırammırdım qayırammırdın qayırammırdı qayırammırdıq qayırammırdınız qayırammırdılır
perfect qayırammamışdım qayırammamışdın qayırammamışdı qayırammamışdıq qayırammamışdınız qayırammamışdılar
future definite qayırammayacağam qayırammayacaqsan qayırammayacaq qayırammayacağıq qayırammayacaqsınız qayırammayacaqlar
indefinite qayırammaram qayırammarsan,
qayırammazsan		 qayırammaz qayırammarıq qayırammarsınız,
qayırammazsınız		 qayırammazlar
future-in-the-past definite qayırammayacaqdım qayırammayacaqdın qayırammayacaqdı qayırammayacaqdıq qayırammayacaqdınız qayırammayacaqdılar
indefinite qayırammazdım qayırammazdın qayırammazdı qayırammazdıq qayırammazdınız qayırammazdılar
conditional present qayırammasam qayırammasan qayırammasa qayırammasaq qayırammasanız qayırammasalar
past qayırammasaydım qayırammasaydın qayırammasaydı qayırammasaydıq qayırammasaydınız qayırammasaydılar
subjunctive qayırammayam qayırammayasan qayırammaya qayırammayaq qayırammayasınız qayırammayalar
imperative qayırammayım qayıramma qayırammasın qayırammayaq qayırammayın qayırammasınlar
* dated or high-register

Further reading

Crimean Tatar

Etymology

From Common Turkic *kadïr- (to bend, turn, twist).

Verb

qayırmaq

  1. to bend

Conjugation
Conjugation of qayırmaq (Northern)
infinitive qayırmaq
gerund qayırma
repeated gerund1) qayıra
temporal gerund qayıryatırğanda
non-future participle qayırğan
future participle qayıracaq
way of doing qayırıp
singular plural
first second third first second third
indicative present simple qayırırman qayırırsıñ qayırır qayırırmız qayırırsız qayırırlar
continuous qayıram qayırasıñ qayıra qayıramız qayırasıñız qayıralar
perfect qayırğaman qayırğasıñ qayırğan qayırğamız qayırğasız qayırğanlar
past simple qayırdım qayırdıñ qayırdı qayırdıq qayırdıñız qayırdılar
continuous qayıradım qayıradıñ qayıradı qayıradıq qayıradıñız qayıradılar
future qayıracakman qayıracaksıñ qayıracak qayıracakmız qayıracaksıñız qayıracaklar
conditional qayırsam qayırsañ qayırsa qayırsaq qayırsañız qayırsalar
optative qayırayım qayırasıñ qayıra qayırayıq qayırasız qayıralar
imperative – qayır – – qayırın –
1)Only used for repeatings of a verb.
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.