พยาน

Thai

Alternative forms

Etymology

Possibly from Old Khmer or Middle Khmer bejañāṇa, bœjñāṇa, bvejjañāṇa, etc, meaning “expert; expert witness”;[1] from Pali vijjañāṇa (“knowledge, science; proficiency, expertness, skill; etc”); ultimately from Sanskrit *विज्ञज्ञान (vijñajñāna).[2] Cognate with Modern Khmer ពេជ្ញញាណ (pɨcñɔɔñiən).

Pronunciation
Orthographicพยาน
b y ā n
Phonemic
พะ-ยาน
b a – y ā n
RomanizationPaiboonpá-yaan
Royal Institutepha-yan
(standard) IPA(key)/pʰa˦˥.jaːn˧/(R)
Homophonesพยาล

Noun

พยาน • (pá-yaan)

  1. evidence; testimony.
  2. (classifier ปาก or คน) witness.

Usage notes
  • The classifier ปาก (bpàak) is for persons giving evidence in court or before public authority.
  • The classifier คน (kon) is for persons giving evidence in any other cases.

Synonyms
evidence
witness

Derived terms
  • กลพยาน
  • คำพยาน
  • ซ้อมพยาน
  • ซักพยาน
  • ทิพญาณ
  • ทิพพญาณ
  • เบิกพยาน
  • พยานบอกเล่า
  • พยานบุคคล (pá-yaan-bùk-kon)
  • พยานรัก (pá-yaan-rák)
  • พยานวัตถุ
  • พยานแวดล้อม
  • พยานแวดล้อมกรณี
  • พยานหลักฐาน (pá-yaan-làk-tǎan)
  • พยานเอกสาร
  • ฟอกพยาน
  • โมกษะพยาน
  • วัตถุพยาน
  • สอบพยาน
  • สักขีพยาน (sàk-kǐi-pá-yaan)
  • สืบพยาน
  • หลักพยาน
  • อุดรพยาน
  • อุตริพยาน

Descendants
  • → Shan: ၽျၢၼ်း (phjáan)

References
  1. ราชบัณฑิตยสภา (2015) กฎหมายตราสามดวง: พระธรรมสาตร และหลักอินทภาษ ฉบับราชบัณฑิตยสภา (in Thai), Bangkok: ราชบัณฑิตยสภา, →ISBN, page 98:
    ผู้ญาณ พยาน (ตามพระไอยการลักษณะภญาณ). ดร.ใกล้รุ่ง อามระดิษ: ในภาษาเขมรสมัยกลาง พบคำว่า เพชฺญาณ, เพชฺญาญาณ หมายถึง พยานผู้รู้เห็นเหตุการณ์, สิ่งของซึ่งอ้างเป็นหลักฐาน มาจากภาษาบาลีว่า วิชชญาณ แต่ในภาษาเขมรโบราณใช้คำว่า สากฺษี หมายถึง พยาน และเขมรปัจจุบันใช้ว่า สากฺสี หมายถึง พยาน. พล.ต. ม.ร.ว.ศุภวัฒย์ เกษมศรี: ในจารึกคำปู่สบถ (พ.ศ. ๑๙๓๕) บรรทัดที่ ๑๒ ใช้ว่า พรญาณ. นายจุลทรรศน์ พยาฆรานนท์: ผู้ญาณ อาจมาจากคำเต็มว่า ผู้เป็นพยาน เป็นวิธีการพูดของคนไทยที่จะพูดอมความไว้ ผู้เป็นพยาน จึงเป็น ผู้ญาณ. ผศ. ดร.จิรพัฒน์ ประพันธ์วิทยา: ญาณ หมายถึง รู้เห็น พิชญาณ หมายถึง รู้กว้างขึ้น ส่วนสัพพัญญู หมายถึง รู้ทุกอย่าง. ศ.วิสุทธ์ บุษยกุล: สักขีพยาน หมายถึง ผู้รู้เห็นด้วยตาตนเอง.
  2. SEAlang Projects (2009) “bejñañāṇa”, in Dictionary of Old Khmer‎, retrieved 2019-07-13:
    bejñañāṇa ~ bejañāna ~ bejañāṇa ~ bejjañāṇa ~ bējañāna ~ becañāna ~ bēcañāṇa ~ bēcañāna ~ bœjñāṇa ~ bœjañāna ~ bvejjañāṇa ~ bicañāṇa /beɟñaːn/ MK2029 [Mod.Khmer ពេជ្ញញាណ bejñañāṇ /pɯcceəɲiːən/; Pāli *vijjañāṇa (cf. Sanskrit *vijñajñāna), < vijja `having wisdom', + ñāṇa `knowledge']. 1. v.st. To have wisdom and knowledge, be enlightened; to be proficient, expert, adept. 2. n. Expert, adept; expert witness.
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.