वर्धापयति

Sanskrit

Alternative scripts

ৱৰ্ধাপয়তি (Assamese script)
ᬯᬃᬥᬵᬧᬬᬢᬶ (Balinese script)
বর্ধাপয়তি (Bengali script)
𑰪𑰨𑰿𑰠𑰯𑰢𑰧𑰝𑰰 (Bhaiksuki script)
𑀯𑀭𑁆𑀥𑀸𑀧𑀬𑀢𑀺 (Brahmi script)
ဝရ်္ဓာပယတိ (Burmese script)
વર્ધાપયતિ (Gujarati script)
ਵਰ੍ਧਾਪਯਤਿ (Gurmukhi script)
𑌵𑌰𑍍𑌧𑌾𑌪𑌯𑌤𑌿 (Grantha script)
ꦮꦂꦣꦴꦥꦪꦠꦶ (Javanese script)
𑂫𑂩𑂹𑂡𑂰𑂣𑂨𑂞𑂱 (Kaithi script)
ವರ್ಧಾಪಯತಿ (Kannada script)
វធ៌ាបយតិ (Khmer script)
ວຣ຺ຘາປຍຕິ (Lao script)
വര്ധാപയതി (Malayalam script)
ᠸᠠᡵᢡᠠ᠎᠊ᠠᢒᠠᠶᠠᢠᡳ (Manchu script)
𑘪𑘨𑘿𑘠𑘰𑘢𑘧𑘝𑘱 (Modi script)
ᠸᠠᠷᢑᠾᠠᢗᢒᠠᠶ᠋ᠠᢐᠢ (Mongolian script)
𑧊𑧈𑧠𑧀𑧑𑧂𑧇𑦽𑧒 (Nandinagari script)
𑐰𑐬𑑂𑐢𑐵𑐥𑐫𑐟𑐶 (Newa script)
ଵର୍ଧାପଯତି (Odia script)
ꢮꢬ꣄ꢤꢵꢦꢫꢡꢶ (Saurashtra script)
𑆮𑆫𑇀𑆣𑆳𑆥𑆪𑆠𑆴 (Sharada script)
𑖪𑖨𑖿𑖠𑖯𑖢𑖧𑖝𑖰 (Siddham script)
වර්‍ධාපයති (Sinhalese script)
𑩾𑩼 𑪙𑩮𑩛𑩰𑩻𑩫𑩑 (Soyombo script)
𑚦𑚤𑚶𑚜𑚭𑚞𑚣𑚙𑚮 (Takri script)
வர்த⁴ாபயதி (Tamil script)
వర్ధాపయతి (Telugu script)
วรฺธาปยติ (Thai script)
ཝ་རྡྷཱ་པ་ཡ་ཏི (Tibetan script)
𑒫𑒩𑓂𑒡𑒰𑒣𑒨𑒞𑒱 (Tirhuta script)
𑨭𑨫𑩇𑨜𑨊𑨞𑨪𑨙𑨁 (Zanabazar Square script)

Etymology

From the root वृध् (vṛdh) +‎ -आपयति (-āpayati).

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /ʋɐɾ.dʱɑː.pɐ.jɐ.ti/
(Classical) IPA^(key): /ʋɐɾˈd̪ʱɑː.pɐ.jɐ.t̪i/

Verb

वर्धापयति • (vardhāpayati) third-singular present indicative

causes to increase or grow, augments, increases, makes larger or longer, heightens, strengthens, furthers, promotes ((in the mediopassive) for one's self)
rears, cherishes, fosters, brings up
elevates, raises to power, causes to prosper or thrive
- c. 400 BCE, Mahābhārata
exalts, magnifies, glorifies (especially of the gods), makes joyful, gladden
(Vedic) (in the mediopassive) rejoices, is joyful, takes delight in [+instrumental], enjoys
congratulates

Conjugation

Present: वर्धापयति (vardhāpáyati), वर्धापयते (vardhāpáyate)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	वर्धापयति vardhāpáyati	वर्धापयतः vardhāpáyataḥ	वर्धापयन्ति vardhāpáyanti	वर्धापयते vardhāpáyate	वर्धापयेते vardhāpáyete	वर्धापयन्ते vardhāpáyante
Second	वर्धापयसि vardhāpáyasi	वर्धापयथः vardhāpáyathaḥ	वर्धापयथ vardhāpáyatha	वर्धापयसे vardhāpáyase	वर्धापयेथे vardhāpáyethe	वर्धापयध्वे vardhāpáyadhve
First	वर्धापयामि vardhāpáyāmi	वर्धापयावः vardhāpáyāvaḥ	वर्धापयामः vardhāpáyāmaḥ	वर्धापये vardhāpáye	वर्धापयावहे vardhāpáyāvahe	वर्धापयामहे vardhāpáyāmahe
Imperative
Third	वर्धापयतु vardhāpáyatu	वर्धापयताम् vardhāpáyatām	वर्धापयन्तु vardhāpáyantu	वर्धापयताम् vardhāpáyatām	वर्धापयेताम् vardhāpáyetām	वर्धापयन्ताम् vardhāpáyantām
Second	वर्धापय vardhāpáya	वर्धापयतम् vardhāpáyatam	वर्धापयत vardhāpáyata	वर्धापयस्व vardhāpáyasva	वर्धापयेथाम् vardhāpáyethām	वर्धापयध्वम् vardhāpáyadhvam
First	वर्धापयानि vardhāpáyāni	वर्धापयाव vardhāpáyāva	वर्धापयाम vardhāpáyāma	वर्धापयै vardhāpáyai	वर्धापयावहै vardhāpáyāvahai	वर्धापयामहै vardhāpáyāmahai
Optative/Potential
Third	वर्धापयेत् vardhāpáyet	वर्धापयेताम् vardhāpáyetām	वर्धापयेयुः vardhāpáyeyuḥ	वर्धापयेत vardhāpáyeta	वर्धापयेयाताम् vardhāpáyeyātām	वर्धापयेरन् vardhāpáyeran
Second	वर्धापयेः vardhāpáyeḥ	वर्धापयेतम् vardhāpáyetam	वर्धापयेत vardhāpáyeta	वर्धापयेथाः vardhāpáyethāḥ	वर्धापयेयाथाम् vardhāpáyeyāthām	वर्धापयेध्वम् vardhāpáyedhvam
First	वर्धापयेयम् vardhāpáyeyam	वर्धापयेव vardhāpáyeva	वर्धापयेम vardhāpáyema	वर्धापयेय vardhāpáyeya	वर्धापयेवहि vardhāpáyevahi	वर्धापयेमहि vardhāpáyemahi
Participles
	वर्धापयत् vardhāpáyat			वर्धापयमान / वर्धापयान¹ vardhāpáyamāna / vardhāpayāna¹
Notes	¹Later Sanskrit

Imperfect: अवर्धापयत् (ávardhāpayat), अवर्धापयत (ávardhāpayata)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	अवर्धापयत् ávardhāpayat	अवर्धापयताम् ávardhāpayatām	अवर्धापयन् ávardhāpayan	अवर्धापयत ávardhāpayata	अवर्धापयेताम् ávardhāpayetām	अवर्धापयन्त ávardhāpayanta
Second	अवर्धापयः ávardhāpayaḥ	अवर्धापयतम् ávardhāpayatam	अवर्धापयत ávardhāpayata	अवर्धापयथाः ávardhāpayathāḥ	अवर्धापयेथाम् ávardhāpayethām	अवर्धापयध्वम् ávardhāpayadhvam
First	अवर्धापयम् ávardhāpayam	अवर्धापयाव ávardhāpayāva	अवर्धापयाम ávardhāpayāma	अवर्धापये ávardhāpaye	अवर्धापयावहि ávardhāpayāvahi	अवर्धापयामहि ávardhāpayāmahi

Descendants

Pali: vaḍḍhāpeti
Prakrit: 𑀯𑀟𑁆𑀠𑀸𑀯𑀇 (vaḍḍhāvaï), 𑀯𑀟𑁆𑀠𑀯𑀇 (vaḍḍhavaï)
- Central:
  - Hindustani:
    - Hindi: बढ़ाना (baṛhānā)
    - Urdu: بڈھانا (baṛhānā)
- Northern:
  - Nepali: बढ़ाउनु (baṛhāunu)
- Southern:
  - Marathi: वाढविणे (vāḍhviṇe)
Prakrit: 𑀯𑀤𑁆𑀥𑀸𑀯𑁂𑀇 (vaddhāvei)
- Northwestern:
  - Punjabi: ਵਧਾਉਣਾ (vadhāuṇā)
- Central:
  - Hindustani:
    - Hindi: बधाना (badhānā)
    - Urdu: بدھانا (badhānā)
  - Gujarati: વધાવવું (vadhāvvũ)
(past participle) Prakrit: 𑀯𑀟𑁆𑀠𑀸𑀯𑀺𑀅 (vaḍḍhāvia, “increased”), *𑀯𑀤𑁆𑀥𑀸𑀯𑀺𑀅 (*vaddhāvia, “congratulated, increased”)
- Northwestern:
  - Punjabi: ਵਧਾਈ (vadhāī)
- Central:
  - Hindustani:
    - Hindi: बधाई (badhāī)
    - Urdu: بدھائی (badhāī)
  - Gujarati: વધાઈ (vadhāī)

References

Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “vardhāpayati”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press
Monier Williams (1899) “वर्धापयति”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 1010.

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.