नेम

Hindi

Etymology

Inherited from Sauraseni Prakrit 𑀡𑀺𑀅𑀫 (ṇiama), form Sanskrit नियम (niyamá). Doublet of नियम (niyam).

Pronunciation

  • (Delhi Hindi) IPA(key): /neːm/, [nẽːm]

Noun

नेम • (nem) m (Urdu spelling نیم)

  1. rule, custom, rite (especially religious)

Declension

References

Pali

Alternative forms

Verb

नेम

  1. Devanagari script form of nema, present/imperative active first-person plural of नेति (neti, to lead)

Sanskrit

Alternative scripts

Etymology

From Proto-Indo-Iranian *náymas (half). Cognate with Avestan 𐬥𐬀𐬉𐬨𐬀 (naēma, half), Persian نیم (nim).

Pronunciation

Adjective

नेम • (néma) stem

  1. one, several
  2. (in beginning of compounds) half
    Synonyms: अर्ध (ardhá), सामि (sāmí)

Declension

Masculine a-stem declension of नेम (néma)
Singular Dual Plural
Nominative नेमः
némaḥ
नेमौ / नेमा¹
némau / némā¹
नेमाः / नेमासः¹
némāḥ / némāsaḥ¹
Vocative नेम
néma
नेमौ / नेमा¹
némau / némā¹
नेमाः / नेमासः¹
némāḥ / némāsaḥ¹
Accusative नेमम्
némam
नेमौ / नेमा¹
némau / némā¹
नेमान्
némān
Instrumental नेमेन
némena
नेमाभ्याम्
némābhyām
नेमैः / नेमेभिः¹
némaiḥ / némebhiḥ¹
Dative नेमाय
némāya
नेमाभ्याम्
némābhyām
नेमेभ्यः
némebhyaḥ
Ablative नेमात्
némāt
नेमाभ्याम्
némābhyām
नेमेभ्यः
némebhyaḥ
Genitive नेमस्य
némasya
नेमयोः
némayoḥ
नेमानाम्
némānām
Locative नेमे
néme
नेमयोः
némayoḥ
नेमेषु
némeṣu
Notes
  • ¹Vedic
Feminine ā-stem declension of नेमा (némā)
Singular Dual Plural
Nominative नेमा
némā
नेमे
néme
नेमाः
némāḥ
Vocative नेमे
néme
नेमे
néme
नेमाः
némāḥ
Accusative नेमाम्
némām
नेमे
néme
नेमाः
némāḥ
Instrumental नेमया / नेमा¹
némayā / némā¹
नेमाभ्याम्
némābhyām
नेमाभिः
némābhiḥ
Dative नेमायै
némāyai
नेमाभ्याम्
némābhyām
नेमाभ्यः
némābhyaḥ
Ablative नेमायाः / नेमायै²
némāyāḥ / némāyai²
नेमाभ्याम्
némābhyām
नेमाभ्यः
némābhyaḥ
Genitive नेमायाः / नेमायै²
némāyāḥ / némāyai²
नेमयोः
némayoḥ
नेमानाम्
némānām
Locative नेमायाम्
némāyām
नेमयोः
némayoḥ
नेमासु
némāsu
Notes
  • ¹Vedic
  • ²Brāhmaṇas
Neuter a-stem declension of नेम (néma)
Singular Dual Plural
Nominative नेमम्
némam
नेमे
néme
नेमानि / नेमा¹
némāni / némā¹
Vocative नेम
néma
नेमे
néme
नेमानि / नेमा¹
némāni / némā¹
Accusative नेमम्
némam
नेमे
néme
नेमानि / नेमा¹
némāni / némā¹
Instrumental नेमेन
némena
नेमाभ्याम्
némābhyām
नेमैः / नेमेभिः¹
némaiḥ / némebhiḥ¹
Dative नेमाय
némāya
नेमाभ्याम्
némābhyām
नेमेभ्यः
némebhyaḥ
Ablative नेमात्
némāt
नेमाभ्याम्
némābhyām
नेमेभ्यः
némebhyaḥ
Genitive नेमस्य
némasya
नेमयोः
némayoḥ
नेमानाम्
némānām
Locative नेमे
néme
नेमयोः
némayoḥ
नेमेषु
némeṣu
Notes
  • ¹Vedic

Derived terms

  • नेमचन्द्र (nemacandra, half moon)

Noun

नेम • (nema) stem, m

  1. portion
  2. time
  3. limit
  4. boundary
  5. the foundation of a wall (cf. नेमि (nemi)
  6. a hole
  7. upper part, above
  8. deceit
  9. acting, dancing
  10. evening
  11. a root
  12. food, rice

Declension

Masculine a-stem declension of नेम (nema)
Singular Dual Plural
Nominative नेमः
nemaḥ
नेमौ / नेमा¹
nemau / nemā¹
नेमाः / नेमासः¹
nemāḥ / nemāsaḥ¹
Vocative नेम
nema
नेमौ / नेमा¹
nemau / nemā¹
नेमाः / नेमासः¹
nemāḥ / nemāsaḥ¹
Accusative नेमम्
nemam
नेमौ / नेमा¹
nemau / nemā¹
नेमान्
nemān
Instrumental नेमेन
nemena
नेमाभ्याम्
nemābhyām
नेमैः / नेमेभिः¹
nemaiḥ / nemebhiḥ¹
Dative नेमाय
nemāya
नेमाभ्याम्
nemābhyām
नेमेभ्यः
nemebhyaḥ
Ablative नेमात्
nemāt
नेमाभ्याम्
nemābhyām
नेमेभ्यः
nemebhyaḥ
Genitive नेमस्य
nemasya
नेमयोः
nemayoḥ
नेमानाम्
nemānām
Locative नेमे
neme
नेमयोः
nemayoḥ
नेमेषु
nemeṣu
Notes
  • ¹Vedic

Noun

नेम • (nema) stem, n

  1. a particularly high number

Declension

Neuter a-stem declension of नेम (nema)
Singular Dual Plural
Nominative नेमम्
nemam
नेमे
neme
नेमानि / नेमा¹
nemāni / nemā¹
Vocative नेम
nema
नेमे
neme
नेमानि / नेमा¹
nemāni / nemā¹
Accusative नेमम्
nemam
नेमे
neme
नेमानि / नेमा¹
nemāni / nemā¹
Instrumental नेमेन
nemena
नेमाभ्याम्
nemābhyām
नेमैः / नेमेभिः¹
nemaiḥ / nemebhiḥ¹
Dative नेमाय
nemāya
नेमाभ्याम्
nemābhyām
नेमेभ्यः
nemebhyaḥ
Ablative नेमात्
nemāt
नेमाभ्याम्
nemābhyām
नेमेभ्यः
nemebhyaḥ
Genitive नेमस्य
nemasya
नेमयोः
nemayoḥ
नेमानाम्
nemānām
Locative नेमे
neme
नेमयोः
nemayoḥ
नेमेषु
nemeṣu
Notes
  • ¹Vedic

References

  • Monier Williams (1899) “नेम”, in A Sanskrit–English Dictionary, [], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 569/2.
  • Mayrhofer, Manfred (1996) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 56
  • Lubotsky, Alexander (2011) The Indo-Aryan Inherited Lexicon (in progress) (Indo-European Etymological Dictionary Project), Leiden University
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.