आर्द्र
Hindi
Pronunciation
- (Delhi Hindi) IPA(key): /ɑːɾ.d̪ɾᵊ/, [äːɾ.d̪ɾᵊ]
Adjective
आर्द्र • (ārdra) (indeclinable)
References
- Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “आर्द्र”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha
- McGregor, Ronald Stuart (1993) “आर्द्र”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
- Platts, John T. (1884) “आर्द्र”, in A dictionary of Urdu, classical Hindi, and English, London: W. H. Allen & Co.
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- আৰ্দ্ৰ (Assamese script)
- ᬆᬃᬤ᭄ᬭ (Balinese script)
- আর্দ্র (Bengali script)
- 𑰁𑰨𑰿𑰟𑰿𑰨 (Bhaiksuki script)
- 𑀆𑀭𑁆𑀤𑁆𑀭 (Brahmi script)
- အာရ်္ဒြ (Burmese script)
- આર્દ્ર (Gujarati script)
- ਆਰ੍ਦ੍ਰ (Gurmukhi script)
- 𑌆𑌰𑍍𑌦𑍍𑌰 (Grantha script)
- ꦄꦴꦂꦢꦿ (Javanese script)
- 𑂄𑂩𑂹𑂠𑂹𑂩 (Kaithi script)
- ಆರ್ದ್ರ (Kannada script)
- អាទ៌្រ (Khmer script)
- ອາຣ຺ທ຺ຣ (Lao script)
- ആര്ദ്ര (Malayalam script)
- ᠠ᠊ᠠᡵᡩᡵᠠ (Manchu script)
- 𑘁𑘨𑘿𑘟𑘿𑘨 (Modi script)
- ᠠᢗᠷᢑᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑦡𑧈𑧠𑦿𑧠𑧈 (Nandinagari script)
- 𑐁𑐬𑑂𑐡𑑂𑐬 (Newa script)
- ଆର୍ଦ୍ର (Odia script)
- ꢃꢬ꣄ꢣ꣄ꢬ (Saurashtra script)
- 𑆄𑆫𑇀𑆢𑇀𑆫 (Sharada script)
- 𑖁𑖨𑖿𑖟𑖿𑖨 (Siddham script)
- ආර්ද්ර (Sinhalese script)
- 𑩐𑩛𑩼 𑪙𑩭 𑪙𑩼 (Soyombo script)
- 𑚁𑚤𑚶𑚛𑚶𑚤 (Takri script)
- ஆர்த்³ர (Tamil script)
- ఆర్ద్ర (Telugu script)
- อารฺทฺร (Thai script)
- ཨཱ་རྡྲ (Tibetan script)
- 𑒂𑒩𑓂𑒠𑓂𑒩 (Tirhuta script)
- 𑨀𑨊𑨫𑩇𑨛𑩇𑨫 (Zanabazar Square script)
Etymology
Derived from the root अर्द् (ard, “to dissolve”).[1]
Declension
| Masculine a-stem declension of आर्द्र (ārdrá) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | आर्द्रः ārdráḥ |
आर्द्रौ / आर्द्रा¹ ārdraú / ārdrā́¹ |
आर्द्राः / आर्द्रासः¹ ārdrā́ḥ / ārdrā́saḥ¹ |
| Vocative | आर्द्र ā́rdra |
आर्द्रौ / आर्द्रा¹ ā́rdrau / ā́rdrā¹ |
आर्द्राः / आर्द्रासः¹ ā́rdrāḥ / ā́rdrāsaḥ¹ |
| Accusative | आर्द्रम् ārdrám |
आर्द्रौ / आर्द्रा¹ ārdraú / ārdrā́¹ |
आर्द्रान् ārdrā́n |
| Instrumental | आर्द्रेण ārdréṇa |
आर्द्राभ्याम् ārdrā́bhyām |
आर्द्रैः / आर्द्रेभिः¹ ārdraíḥ / ārdrébhiḥ¹ |
| Dative | आर्द्राय ārdrā́ya |
आर्द्राभ्याम् ārdrā́bhyām |
आर्द्रेभ्यः ārdrébhyaḥ |
| Ablative | आर्द्रात् ārdrā́t |
आर्द्राभ्याम् ārdrā́bhyām |
आर्द्रेभ्यः ārdrébhyaḥ |
| Genitive | आर्द्रस्य ārdrásya |
आर्द्रयोः ārdráyoḥ |
आर्द्राणाम् ārdrā́ṇām |
| Locative | आर्द्रे ārdré |
आर्द्रयोः ārdráyoḥ |
आर्द्रेषु ārdréṣu |
| Notes |
| ||
Declension
| Neuter a-stem declension of आर्द्र (ārdrá) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | आर्द्रम् ārdrám |
आर्द्रे ārdré |
आर्द्राणि / आर्द्रा¹ ārdrā́ṇi / ārdrā́¹ |
| Vocative | आर्द्र ā́rdra |
आर्द्रे ā́rdre |
आर्द्राणि / आर्द्रा¹ ā́rdrāṇi / ā́rdrā¹ |
| Accusative | आर्द्रम् ārdrám |
आर्द्रे ārdré |
आर्द्राणि / आर्द्रा¹ ārdrā́ṇi / ārdrā́¹ |
| Instrumental | आर्द्रेण ārdréṇa |
आर्द्राभ्याम् ārdrā́bhyām |
आर्द्रैः / आर्द्रेभिः¹ ārdraíḥ / ārdrébhiḥ¹ |
| Dative | आर्द्राय ārdrā́ya |
आर्द्राभ्याम् ārdrā́bhyām |
आर्द्रेभ्यः ārdrébhyaḥ |
| Ablative | आर्द्रात् ārdrā́t |
आर्द्राभ्याम् ārdrā́bhyām |
आर्द्रेभ्यः ārdrébhyaḥ |
| Genitive | आर्द्रस्य ārdrásya |
आर्द्रयोः ārdráyoḥ |
आर्द्राणाम् ārdrā́ṇām |
| Locative | आर्द्रे ārdré |
आर्द्रयोः ārdráyoḥ |
आर्द्रेषु ārdréṣu |
| Notes |
| ||
Adjective
आर्द्र • (ārdrá) stem
Declension
| Masculine a-stem declension of आर्द्र (ārdrá) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | आर्द्रः ārdráḥ |
आर्द्रौ / आर्द्रा¹ ārdraú / ārdrā́¹ |
आर्द्राः / आर्द्रासः¹ ārdrā́ḥ / ārdrā́saḥ¹ |
| Vocative | आर्द्र ā́rdra |
आर्द्रौ / आर्द्रा¹ ā́rdrau / ā́rdrā¹ |
आर्द्राः / आर्द्रासः¹ ā́rdrāḥ / ā́rdrāsaḥ¹ |
| Accusative | आर्द्रम् ārdrám |
आर्द्रौ / आर्द्रा¹ ārdraú / ārdrā́¹ |
आर्द्रान् ārdrā́n |
| Instrumental | आर्द्रेण ārdréṇa |
आर्द्राभ्याम् ārdrā́bhyām |
आर्द्रैः / आर्द्रेभिः¹ ārdraíḥ / ārdrébhiḥ¹ |
| Dative | आर्द्राय ārdrā́ya |
आर्द्राभ्याम् ārdrā́bhyām |
आर्द्रेभ्यः ārdrébhyaḥ |
| Ablative | आर्द्रात् ārdrā́t |
आर्द्राभ्याम् ārdrā́bhyām |
आर्द्रेभ्यः ārdrébhyaḥ |
| Genitive | आर्द्रस्य ārdrásya |
आर्द्रयोः ārdráyoḥ |
आर्द्राणाम् ārdrā́ṇām |
| Locative | आर्द्रे ārdré |
आर्द्रयोः ārdráyoḥ |
आर्द्रेषु ārdréṣu |
| Notes |
| ||
| Feminine ā-stem declension of आर्द्रा (ārdrā́) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | आर्द्रा ārdrā́ |
आर्द्रे ārdré |
आर्द्राः ārdrā́ḥ |
| Vocative | आर्द्रे ā́rdre |
आर्द्रे ā́rdre |
आर्द्राः ā́rdrāḥ |
| Accusative | आर्द्राम् ārdrā́m |
आर्द्रे ārdré |
आर्द्राः ārdrā́ḥ |
| Instrumental | आर्द्रया / आर्द्रा¹ ārdráyā / ārdrā́¹ |
आर्द्राभ्याम् ārdrā́bhyām |
आर्द्राभिः ārdrā́bhiḥ |
| Dative | आर्द्रायै ārdrā́yai |
आर्द्राभ्याम् ārdrā́bhyām |
आर्द्राभ्यः ārdrā́bhyaḥ |
| Ablative | आर्द्रायाः / आर्द्रायै² ārdrā́yāḥ / ārdrā́yai² |
आर्द्राभ्याम् ārdrā́bhyām |
आर्द्राभ्यः ārdrā́bhyaḥ |
| Genitive | आर्द्रायाः / आर्द्रायै² ārdrā́yāḥ / ārdrā́yai² |
आर्द्रयोः ārdráyoḥ |
आर्द्राणाम् ārdrā́ṇām |
| Locative | आर्द्रायाम् ārdrā́yām |
आर्द्रयोः ārdráyoḥ |
आर्द्रासु ārdrā́su |
| Notes |
| ||
| Neuter a-stem declension of आर्द्र (ārdrá) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | आर्द्रम् ārdrám |
आर्द्रे ārdré |
आर्द्राणि / आर्द्रा¹ ārdrā́ṇi / ārdrā́¹ |
| Vocative | आर्द्र ā́rdra |
आर्द्रे ā́rdre |
आर्द्राणि / आर्द्रा¹ ā́rdrāṇi / ā́rdrā¹ |
| Accusative | आर्द्रम् ārdrám |
आर्द्रे ārdré |
आर्द्राणि / आर्द्रा¹ ārdrā́ṇi / ārdrā́¹ |
| Instrumental | आर्द्रेण ārdréṇa |
आर्द्राभ्याम् ārdrā́bhyām |
आर्द्रैः / आर्द्रेभिः¹ ārdraíḥ / ārdrébhiḥ¹ |
| Dative | आर्द्राय ārdrā́ya |
आर्द्राभ्याम् ārdrā́bhyām |
आर्द्रेभ्यः ārdrébhyaḥ |
| Ablative | आर्द्रात् ārdrā́t |
आर्द्राभ्याम् ārdrā́bhyām |
आर्द्रेभ्यः ārdrébhyaḥ |
| Genitive | आर्द्रस्य ārdrásya |
आर्द्रयोः ārdráyoḥ |
आर्द्राणाम् ārdrā́ṇām |
| Locative | आर्द्रे ārdré |
आर्द्रयोः ārdráyoḥ |
आर्द्रेषु ārdréṣu |
| Notes |
| ||
Derived terms
- आर्द्रक (ārdraka) (see there for further descendants)
Descendants
- Pali: adda
- Prakrit: 𑀅𑀤𑁆𑀤 (adda)
- Helu Prakrit:
- Sinhalese: අද (ada)
- Prakrit: 𑀅𑀤𑁆𑀤 (adda)
Terms inherited from *ālla < * ārdla:
- Pali: alla
- Prakrit: 𑀅𑀮𑁆𑀮 (alla)
- Khasa Prakrit:
- Nepali: आलो (ālo), अलुवा (aluwā)
- Maharastri Prakrit:
- ⇒ Old Marathi: ālāpālā
- Devanagari script: आलापाला
- Modi script: 𑘁𑘩𑘰𑘢𑘰𑘩𑘰
- Paisaci Prakrit:
- Vracada Apabhramsa:
- Sindhi:
- Devanagari script: आलो
- Sindhi:
- Sauraseni Prakrit:
- Assamese: আৰ্দ্ৰ (ardro)
- Bengali: আর্দ্র (ardro)
- Gujarati: આર્દ્ર (ārdra)
- Hindi: आर्द्र (ārdra)
- Kannada: ಆರ್ದ್ರ (ārdra)
- Maithili:
- Devanagari script: आर्द्र (ārdra)
- Tirhuta script: 𑒂𑒩𑓂𑒠𑓂𑒩 (ārdra)
- Malayalam: ആർദ്രം (āṟdraṁ)
- Old Marathi: āradra
- Devanagari script: आरद्र
- Modi script: 𑘁𑘨𑘟𑘿𑘨
- Marathi: आर्द्र (ārdra)
- Odia: ଆର୍ଦ୍ର (ardrô)
- Sinhalese: ආර්ද්ර (ārdra)
- Telugu: ఆర్ద్రము (ārdramu)
References
- Monier Williams (1899) “आर्द्र”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 152, column 1.
Further reading
- Apte, Vaman Shivram (1890) “आर्द्र”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan
- Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “ārdrá”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 61
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.