սուրբ
Armenian
Etymology
From Old Armenian սուրբ (surb).
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [suɾpʰ]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [suɾpʰ]
Audio (Eastern Armenian) (file)
Adjective
սուրբ • (surb) (superlative ամենասուրբ)
Declension
nominalized, i-type (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | սուրբ (surb) | սրբեր (srber) | ||
| dative | սրբի (srbi) | սրբերի (srberi) | ||
| ablative | սրբից (srbicʻ) | սրբերից (srbericʻ) | ||
| instrumental | սրբով (srbov) | սրբերով (srberov) | ||
| locative | սրբում (srbum) | սրբերում (srberum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | սուրբը/սուրբն (surbə/surbn) | սրբերը/սրբերն (srberə/srbern) | ||
| dative | սրբին (srbin) | սրբերին (srberin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | սուրբս (surbs) | սրբերս (srbers) | ||
| dative | սրբիս (srbis) | սրբերիս (srberis) | ||
| ablative | սրբիցս (srbicʻs) | սրբերիցս (srbericʻs) | ||
| instrumental | սրբովս (srbovs) | սրբերովս (srberovs) | ||
| locative | սրբումս (srbums) | սրբերումս (srberums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | սուրբդ (surbd) | սրբերդ (srberd) | ||
| dative | սրբիդ (srbid) | սրբերիդ (srberid) | ||
| ablative | սրբիցդ (srbicʻd) | սրբերիցդ (srbericʻd) | ||
| instrumental | սրբովդ (srbovd) | սրբերովդ (srberovd) | ||
| locative | սրբումդ (srbumd) | սրբերումդ (srberumd) | ||
nominalized, i-type (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | սուրբ (surb) | սուրբեր (surber) | ||
| dative | սուրբի (surbi) | սուրբերի (surberi) | ||
| ablative | սուրբից (surbicʻ) | սուրբերից (surbericʻ) | ||
| instrumental | սուրբով (surbov) | սուրբերով (surberov) | ||
| locative | սուրբում (surbum) | սուրբերում (surberum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | սուրբը/սուրբն (surbə/surbn) | սուրբերը/սուրբերն (surberə/surbern) | ||
| dative | սուրբին (surbin) | սուրբերին (surberin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | սուրբս (surbs) | սուրբերս (surbers) | ||
| dative | սուրբիս (surbis) | սուրբերիս (surberis) | ||
| ablative | սուրբիցս (surbicʻs) | սուրբերիցս (surbericʻs) | ||
| instrumental | սուրբովս (surbovs) | սուրբերովս (surberovs) | ||
| locative | սուրբումս (surbums) | սուրբերումս (surberums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | սուրբդ (surbd) | սուրբերդ (surberd) | ||
| dative | սուրբիդ (surbid) | սուրբերիդ (surberid) | ||
| ablative | սուրբիցդ (surbicʻd) | սուրբերիցդ (surbericʻd) | ||
| instrumental | սուրբովդ (surbovd) | սուրբերովդ (surberovd) | ||
| locative | սուրբումդ (surbumd) | սուրբերումդ (surberumd) | ||
Noun
սուրբ • (surb)
- saint
- Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ ― Surb Grigor Lusavoričʻ ― Saint Gregory the Illuminator (patron of Armenia)
Declension
i-type, animate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | սուրբ (surb) | սրբեր (srber) | ||
| dative | սրբի (srbi) | սրբերի (srberi) | ||
| ablative | սրբից (srbicʻ) | սրբերից (srbericʻ) | ||
| instrumental | սրբով (srbov) | սրբերով (srberov) | ||
| locative | — | — | ||
| definite forms | ||||
| nominative | սուրբը/սուրբն (surbə/surbn) | սրբերը/սրբերն (srberə/srbern) | ||
| dative | սրբին (srbin) | սրբերին (srberin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | սուրբս (surbs) | սրբերս (srbers) | ||
| dative | սրբիս (srbis) | սրբերիս (srberis) | ||
| ablative | սրբիցս (srbicʻs) | սրբերիցս (srbericʻs) | ||
| instrumental | սրբովս (srbovs) | սրբերովս (srberovs) | ||
| locative | — | — | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | սուրբդ (surbd) | սրբերդ (srberd) | ||
| dative | սրբիդ (srbid) | սրբերիդ (srberid) | ||
| ablative | սրբիցդ (srbicʻd) | սրբերիցդ (srbericʻd) | ||
| instrumental | սրբովդ (srbovd) | սրբերովդ (srberovd) | ||
| locative | — | — | ||
i-type, animate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | սուրբ (surb) | սուրբեր (surber) | ||
| dative | սուրբի (surbi) | սուրբերի (surberi) | ||
| ablative | սուրբից (surbicʻ) | սուրբերից (surbericʻ) | ||
| instrumental | սուրբով (surbov) | սուրբերով (surberov) | ||
| locative | — | — | ||
| definite forms | ||||
| nominative | սուրբը/սուրբն (surbə/surbn) | սուրբերը/սուրբերն (surberə/surbern) | ||
| dative | սուրբին (surbin) | սուրբերին (surberin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | սուրբս (surbs) | սուրբերս (surbers) | ||
| dative | սուրբիս (surbis) | սուրբերիս (surberis) | ||
| ablative | սուրբիցս (surbicʻs) | սուրբերիցս (surbericʻs) | ||
| instrumental | սուրբովս (surbovs) | սուրբերովս (surberovs) | ||
| locative | — | — | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | սուրբդ (surbd) | սուրբերդ (surberd) | ||
| dative | սուրբիդ (surbid) | սուրբերիդ (surberid) | ||
| ablative | սուրբիցդ (surbicʻd) | սուրբերիցդ (surbericʻd) | ||
| instrumental | սուրբովդ (surbovd) | սուրբերովդ (surberovd) | ||
| locative | — | — | ||
Old Armenian
The word Սուրբ (Surb, “Holy”) abbreviated. Only first and last letters are written, under the Armenian abbreviation mark.
Etymology
From Proto-Indo-European *(s)ku-bʰ-ro- with Sanskrit शुभ्र (śubhrá, “shining, beautiful”) and possibly Khotanese [script needed] (suraa-, “clean, pure”) as the only cognates. Less likely Iranian origin has also been suggested.
Adjective
սուրբ • (surb)
- pure, clean, exempt, spotless, stainless, immaculate
- divine, godly, innocent
- (religion, sometimes capitalized) holy, sacred
- սուրբն սրբոց ― surbn srbocʻ ― the Holy of Holies
- սուրբ առնել ― surb aṙnel ― to sanctify, to purify
- սուրբ առնել զԱստուած ― surb aṙnel zAstuac ― to glorify God
- սուրբ առնել զանձն ― surb aṙnel zanjn ― to offer, consecrate or devote oneself
Declension
o-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | սուրբ (surb) | սուրբք (surbkʻ) | |
| genitive | սրբոյ (srboy) | սրբոց (srbocʻ) | |
| dative | սրբոյ (srboy) | սրբոց (srbocʻ) | |
| accusative | սուրբ (surb) | սուրբս (surbs) | |
| ablative | սրբոյ (srboy) | սրբոց (srbocʻ) | |
| instrumental | սրբով (srbov) | սրբովք (srbovkʻ) | |
| locative | սրբում (srbum) | սուրբս (surbs) | |
| note the unusual locative with -մ (-m) | |||
Usage notes
In the sense of “holy, saint” the word was written abbreviated սբ՟ (sb.) = սուրբ (surb) (see the picture).
Derived terms
- ամենասուրբ (amenasurb)
- ամենասրբազան (amenasrbazan)
- ամենասրբապէս (amenasrbapēs)
- ամենասրբութիւն (amenasrbutʻiwn)
- ամենասրբուհի (amenasrbuhi)
- անսուրբ (ansurb)
- անսրբաբար (ansrbabar)
- անսրբազան (ansrbazan)
- անսրբազնաբար (ansrbaznabar)
- անսրբական (ansrbakan)
- անսրբապէս (ansrbapēs)
- անսրբելի (ansrbeli)
- անսրբութիւն (ansrbutʻiwn)
- երեքսրբասացութիւն (erekʻsrbasacʻutʻiwn)
- երեքսրբեան (erekʻsrbean)
- կիսասուրբ (kisasurb)
- նախասրբեալ (naxasrbeal)
- սպկիկ (spkik)
- սպրիկ (sprik)
- սպրկիկ (sprkik)
- սպրկիկ (sprkik)
- սպրկուկ (sprkuk)
- սրբաբան (srbaban)
- սրբաբանեմ (srbabanem)
- սրբաբանութիւն (srbabanutʻiwn)
- սրբաբար (srbabar)
- սրբաբեհեզ (srbabehez)
- սրբաբերան (srbaberan)
- սրբագիր (srbagir)
- սրբագոյն (srbagoyn)
- սրբագործեմ (srbagorcem)
- սրբագործութիւն (srbagorcutʻiwn)
- սրբագումար (srbagumar)
- սրբագունդ (srbagund)
- սրբագրեալ (srbagreal)
- սրբագրեցեալ (srbagrecʻeal)
- սրբագրիչ (srbagričʻ)
- սրբագրութիւն (srbagrutʻiwn)
- սրբադեղ (srbadeł)
- սրբազան (srbazan)
- սրբազանաբար (srbazanabar)
- սրբազանագոյն (srbazanagoyn)
- սրբազանագործեմ (srbazanagorcem)
- սրբազանագրութիւն (srbazanagrutʻiwn)
- սրբազանեմ (srbazanem)
- սրբազանիչ (srbazaničʻ)
- սրբազանութիւն (srbazanutʻiwn)
- սրբազգեաց (srbazgeacʻ)
- սրբազգեստ (srbazgest)
- սրբազգեստութիւն (srbazgestutʻiwn)
- սրբազնաբանեմ (srbaznabanem)
- սրբազնաբանութիւն (srbaznabanutʻiwn)
- սրբազնաբար (srbaznabar)
- սրբազնագոյն (srbaznagoyn)
- սրբազնագործ (srbaznagorc)
- սրբազնագործեմ (srbaznagorcem)
- սրբազնագործութիւն (srbaznagorcutʻiwn)
- սրբազնագրական (srbaznagrakan)
- սրբազնագրեմ (srbaznagrem)
- սրբազնագրութիւն (srbaznagrutʻiwn)
- սրբազնադրութիւն (srbaznadrutʻiwn)
- սրբազնազարդ (srbaznazard)
- սրբազնական (srbaznakan)
- սրբազնակատար (srbaznakatar)
- սրբազնապէս (srbaznapēs)
- սրբազնաստեղծ (srbaznastełc)
- սրբազնաստեղծութիւն (srbaznastełcutʻiwn)
- սրբազնավայելուչ (srbaznavayelučʻ)
- սրբազնատիպ (srbaznatip)
- սրբազնութիւն (srbaznutʻiwn)
- սրբալոյս (srbaloys)
- սրբական (srbakan)
- սրբականութիւն (srbakanutʻiwn)
- սրբակաց (srbakacʻ)
- սրբակեաց (srbakeacʻ)
- սրբակրօն (srbakrōn)
- սրբակցորդ (srbakcʻord)
- սրբահամ (srbaham)
- սրբահայեաց (srbahayeacʻ)
- սրբահետ (srbahet)
- սրբահոգի (srbahogi)
- սրբաձայնեմ (srbajaynem)
- սրբաձիգ (srbajig)
- սրբամասնութիւն (srbamasnutʻiwn)
- սրբամատոյց (srbamatoycʻ)
- սրբամաքուր (srbamakʻur)
- սրբամիտ (srbamit)
- սրբամտեմ (srbamtem)
- սրբամտութիւն (srbamtutʻiwn)
- սրբային (srbayin)
- սրբան (srban)
- սրբանամ (srbanam)
- սրբանուագ (srbanuag)
- սրբանուէր (srbanuēr)
- սրբաշէն (srbašēn)
- սրբապահ (srbapah)
- սրբապահութիւն (srbapahutʻiwn)
- սրբապէս (srbapēs)
- սրբաջինջ (srbaǰinǰ)
- սրբաջունջ (srbaǰunǰ)
- սրբասահման (srbasahman)
- սրբասաց (srbasacʻ)
- սրբասացութիւն (srbasacʻutʻiwn)
- սրբասէր (srbasēr)
- սրբասիրութիւն (srbasirutʻiwn)
- սրբասիրտ (srbasirt)
- սրբասնեալ (srbasneal)
- սրբասնունդ (srbasnund)
- սրբավայելուչ (srbavayelučʻ)
- սրբավայելչապէս (srbavayelčʻapēs)
- սրբատաշ (srbataš)
- սրբատեսիլ (srbatesil)
- սրբատուն (srbatun)
- սրբարան (srbaran)
- սրբարար (srbarar)
- սրբարարական (srbararakan)
- սրբափակ (srbapʻak)
- սրբափայլ (srbapʻayl)
- սրբաքար (srbakʻar)
- սրբաքեր (srbakʻer)
- սրբաքերեմ (srbakʻerem)
- սրբեմ (srbem)
- սրբերգեան (srbergean)
- սրբերգենութիւն (srbergenutʻiwn)
- սրբերգութիւն (srbergutʻiwn)
- սրբեցողական (srbecʻołakan)
- սրբեցողութիւն (srbecʻołutʻiwn)
- սրբեցութիւն (srbecʻutʻiwn)
- սրբիկ (srbik)
- սրբիչ (srbičʻ)
- սրբկեր (srbker)
- սրբկիկ (srbkik)
- սրբութիւն (srbutʻiwn)
- սրբուհի (srbuhi)
- սրբումն (srbumn)
Descendants
- Armenian: սուրբ (surb)
References
- Gočanean, Pōġos (2011) Dasakan grabari gorcnakan kʻerakanutʻiwn [Practical Grammar of Classical Old Armenian] (in Armenian), Vienna and Yerevan: Mekhitarist Press, page 65
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “սուրբ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “սուրբ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “սուրբ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Martirosyan, Hrach (2010) “surb”, in Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 588
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.