ծառ
Armenian
Etymology
From Old Armenian ծառ (caṙ).
Pronunciation
Audio (Eastern Armenian) (file) - (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [t͡sɑr]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [d͡zɑr]
Declension
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
singular | plural | |||
---|---|---|---|---|
nominative | ծառ (caṙ) | ծառեր (caṙer) | ||
dative | ծառի (caṙi) | ծառերի (caṙeri) | ||
ablative | ծառից (caṙicʻ) | ծառերից (caṙericʻ) | ||
instrumental | ծառով (caṙov) | ծառերով (caṙerov) | ||
locative | ծառում (caṙum) | ծառերում (caṙerum) | ||
definite forms | ||||
nominative | ծառը/ծառն (caṙə/caṙn) | ծառերը/ծառերն (caṙerə/caṙern) | ||
dative | ծառին (caṙin) | ծառերին (caṙerin) | ||
1st person possessive forms (my) | ||||
nominative | ծառս (caṙs) | ծառերս (caṙers) | ||
dative | ծառիս (caṙis) | ծառերիս (caṙeris) | ||
ablative | ծառիցս (caṙicʻs) | ծառերիցս (caṙericʻs) | ||
instrumental | ծառովս (caṙovs) | ծառերովս (caṙerovs) | ||
locative | ծառումս (caṙums) | ծառերումս (caṙerums) | ||
2nd person possessive forms (your) | ||||
nominative | ծառդ (caṙd) | ծառերդ (caṙerd) | ||
dative | ծառիդ (caṙid) | ծառերիդ (caṙerid) | ||
ablative | ծառիցդ (caṙicʻd) | ծառերիցդ (caṙericʻd) | ||
instrumental | ծառովդ (caṙovd) | ծառերովդ (caṙerovd) | ||
locative | ծառումդ (caṙumd) | ծառերումդ (caṙerumd) |
Derived terms
- տոնածառ (tonacaṙ)
Old Armenian
Etymology
Disputed.
Pedersen connects with Ancient Greek γάρρα (gárrha, “rod, wand”), γάρσανα (gársana, “brushwood”), γέρρον (gérrhon, “wattle-fence”) and Old Norse kjarr (“copsewood, brush-wood, thicket”). This is accepted by Walde, Pokorny and Ačaṙean, who reconstruct Proto-Indo-European *ǵr̥so- for Armenian, the zero-grade of the root *ǵers- (“to twist; to plait things from flexible twigs”).
On the other hand, according to Diakonoff we are dealing with a word of Hurro-Urartian origin: compare Urartian 𒄑𒍝𒀀𒊑 (GIŠ.za-a-ri /ṣârə, zari, zare, šari/, “orchard”), Hurrian 𒊬𒈨 (sar-me, “wood”).
Noun
ծառ • (caṙ)
- tree
- մատաղատունկ ծառ ― matałatunk caṙ ― sapling
- հինաւուրց, զառամ ծառ ― hinawurcʻ, zaṙam caṙ ― old tree
- պտղատու ծառ ― ptłatu caṙ ― fruit tree
- թզուկ ծառ ― tʻzuk caṙ ― dwarf tree
- ծառ արուեստի ― caṙ aruesti ― the ten Aristotelian categories
- ելանել ի ծառ ― elanel i caṙ ― to climb trees; to mount a tree
- ծառ յօտել, յապաւել զծառս ― caṙ yōtel, yapawel zcaṙs ― to prune; to lop
- պատուաստել զծառս ― patuastel zcaṙs ― to graft
- ծաղկին ծառք ― całkin caṙkʻ ― the trees flourish
- փթթին ծառք ծաղկօք, ծաղկազարդին ծառք ― pʻtʻtʻin caṙkʻ całkōkʻ, całkazardin caṙkʻ ― the fruits are in full bloom or blossom
- ծառ կացուցանել զհերս ― caṙ kacʻucʻanel zhers ― to cause the hair to stand on end
- իւրում ծառոց ի վերայ ելանել ― iwrum caṙocʻ i veray elanel ― to do according to one's will or pleasure, to follow one's own bent
Declension
o-type
singular | plural | ||
---|---|---|---|
nominative | ծառ (caṙ) | ծառք (caṙkʻ) | |
genitive | ծառոյ (caṙoy) | ծառոց (caṙocʻ) | |
dative | ծառոյ (caṙoy) | ծառոց (caṙocʻ) | |
accusative | ծառ (caṙ) | ծառս (caṙs) | |
ablative | ծառոյ (caṙoy) | ծառոց (caṙocʻ) | |
instrumental | ծառով (caṙov) | ծառովք (caṙovkʻ) | |
locative | ծառ (caṙ) | ծառս (caṙs) | |
An instrumental plural ծառօք (caṙōkʻ) is also attested. |
Derived terms
- անծառ (ancaṙ)
- խտածառ (xtacaṙ)
- ծառաբեր (caṙaber)
- ծառագնաց (caṙagnacʻ)
- ծառազարդ (caṙazard)
- ծառանամ (caṙanam)
- ծառասէր (caṙasēr)
- ծառաստան (caṙastan)
- ծառավայելուչ (caṙavayelučʻ)
- ծառավերաց (caṙaveracʻ)
- ծառատունկ (caṙatunk)
- ծառացուցանեմ (caṙacʻucʻanem)
- ծառաւէտ (caṙawēt)
- ծառափթիթ (caṙapʻtʻitʻ)
- ծառզարդար (caṙzardar)
- մեծածառ (mecacaṙ)
- ստուարածառ (stuaracaṙ)
- քաջածառ (kʻaǰacaṙ)
References
- Ačaṙean, Hračʻeay (1973) “ծառ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume II, Yerevan: University Press, pages 446–447
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “ծառ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Diakonoff, Igor M. (1985) “Hurro-Urartian Borrowings in Old Armenian”, in Journal of the American Oriental Society, volume 105, number 4, pages 597–603
- Pedersen, Holger (1905) “Zur armenischen Sprachgeschichte”, in Zeitschrift für vergleichende Sprachforschung auf dem Gebiete der Indogermanischen Sprachen (in German), volume 38, number 2, page 194
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “ծառ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Pokorny, Julius (1959) Indogermanisches etymologisches Wörterbuch [Indo-European Etymological Dictionary] (in German), volume 2, Bern, München: Francke Verlag, page 392
- Walde, Alois (1930) Julius Pokorny, editor, Vergleichendes Wörterbuch der indogermanischen Sprachen (in German), volume I, Berlin: de Gruyter, page 609
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.