խմորուկ
Armenian
Etymology
A dialectal word that was briefly adopted into the literary language but was eventually displaced by ելակ (elak). Usually explained as խմոր (xmor, “dough”) + -ուկ (-uk), because of the dough-like softness of the strawberry.
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [χəmoɾúk]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [χəmoɾúɡ]
Noun
խմորուկ • (xmoruk) (dialectal, obsolete)
- strawberry, according to some specifically the musk strawberry, French capron
- Synonym: ելակ (elak)
- 1897, Gabriēl Mēnēvišean, Patkerazard bnakan patmutʻiwn, B. Busabanutʻiwn [Illustrated Natural History: 2. Botany] :[1]
- Անտառի ելագը կամ խմորուկը (իծամորի, գետնաթութ) (Fragaria vesca) գլանաձև, շեղ կոճղարմատ մ՚ունի, որմէ կը բխեն տերևները […]
- Antaṙi elagə kam xmorukə (icamori, getnatʻutʻ) (Fragaria vesca) glanajew, šeġ kočġarmat m’uni, ormē kə bxen terewnerə […]
- Անտառի ելագը կամ խմորուկը (իծամորի, գետնաթութ) (Fragaria vesca) գլանաձև, շեղ կոճղարմատ մ՚ունի, որմէ կը բխեն տերևները […]
- 1899, Manuēl Kʻaǰuni, Partizpanutʻyun [Horticulture] :[2]
- Մեծ տեսակ ելակը մեր մեջ կ՚ըսուի Խմորուկ (գղ. Capron. իտ. Fragolone), և բոյսը Խմորկենի (գղ. Capronier)։
- Mec tesak elakə mer meǰ k’əsui Xmoruk (gġ. Capron. it. Fragolone), ew boysə Xmorkeni (gġ. Capronier).
- Մեծ տեսակ ելակը մեր մեջ կ՚ըսուի Խմորուկ (գղ. Capron. իտ. Fragolone), և բոյսը Խմորկենի (գղ. Capronier)։
Usage notes
According to some, also refers to the fruit of the strawberry tree, and the name is to be explained by the lacklustre dough-like taste of this fruit.
Declension
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | խմորուկ (xmoruk) | խմորուկներ (xmorukner) | ||
| dative | խմորուկի (xmoruki) | խմորուկների (xmorukneri) | ||
| ablative | խմորուկից (xmorukicʻ) | խմորուկներից (xmoruknericʻ) | ||
| instrumental | խմորուկով (xmorukov) | խմորուկներով (xmoruknerov) | ||
| locative | խմորուկում (xmorukum) | խմորուկներում (xmoruknerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | խմորուկը/խմորուկն (xmorukə/xmorukn) | խմորուկները/խմորուկներն (xmoruknerə/xmoruknern) | ||
| dative | խմորուկին (xmorukin) | խմորուկներին (xmoruknerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | խմորուկս (xmoruks) | խմորուկներս (xmorukners) | ||
| dative | խմորուկիս (xmorukis) | խմորուկներիս (xmorukneris) | ||
| ablative | խմորուկիցս (xmorukicʻs) | խմորուկներիցս (xmoruknericʻs) | ||
| instrumental | խմորուկովս (xmorukovs) | խմորուկներովս (xmoruknerovs) | ||
| locative | խմորուկումս (xmorukums) | խմորուկներումս (xmoruknerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | խմորուկդ (xmorukd) | խմորուկներդ (xmoruknerd) | ||
| dative | խմորուկիդ (xmorukid) | խմորուկներիդ (xmoruknerid) | ||
| ablative | խմորուկիցդ (xmorukicʻd) | խմորուկներիցդ (xmoruknericʻd) | ||
| instrumental | խմորուկովդ (xmorukovd) | խմորուկներովդ (xmoruknerovd) | ||
| locative | խմորուկումդ (xmorukumd) | խմորուկներումդ (xmoruknerumd) | ||
Derived terms
- խմորկենի (xmorkeni)
References
references
- Ačaṙean, Hračʻeay (1913) “խմորուկ”, in Hayerēn gawaṙakan baṙaran [Armenian Provincial Dictionary] (Ēminean azgagrakan žoġovacu; 9) (in Armenian), Tiflis: Lazarev Institute of Oriental Languages, page 474b
- Ačaṙean, Hračʻeay (1973) “խմոր”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume II, Yerevan: University Press, page 377a
- Ališan, Ġewond (1895) “խմորուկ”, in Haybusak kam haykakan busabaṙutʻiwn [Armenian Botany] (in Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy, § 1069, page 249
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1837) “խմորուկ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui. Yaweluac ašxarhik baṙkʻ anvkaykʻ i grocʻ aṙ mez ełelocʻ [New Dictionary of the Armenian Language. Appendix of Dialectal Words] (in Old Armenian), volume II, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 1063b
- Awgerean, Mkrtičʻ, Čēlalean, Grigor (1865) “խմորուկ”, in Aṙjeṙn baṙaran haykaznean lezui [Pocket Dictionary of the Armenian Language] (in Armenian), 2nd edition, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 380b
- J̌axǰaxean, Manuēl (1837) “ելագ”, in Baṙgirkʻ i barbaṙ hay ew italakan [Armenian–Italian Dictionary], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 438c
- Galfayean, Ambrosios (1861) “խմորուկ”, in Baṙgirkʻ hay-gałłiarēn [Armenian–French Dictionary], Paris: Librairie de L. Hachette et Cie., page 386a
- Hiwrmiwzean, Eduard (1869) “խօճայ եէմիշի”, in Baṙgirkʻ yašxarhabaṙē i grabaṙ [New Armenian – Old Armenian Dictionary], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 240a, treats as a synonym of մաթուզ (matʻuz) and Turkish kocayemiş
- Kʻaǰuni, Manuēl (1891) “capron”, in Baṙgirkʻ aruesticʻ ew gitutʻeancʻ ew gełecʻik dprutʻeancʻ [Dictionary of Arts and Sciences and Belles Lettres], volume I (overall work in Old Armenian and French), Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 373b
- Malxaseancʻ, Stepʻan (1944) “խմորուկ”, in Hayerēn bacʻatrakan baṙaran [Armenian Explanatory Dictionary] (in Armenian), volume II, Yerevan: State Publishing House, page 270c
- Norayr N. Biwzandacʻi (1884) “fraise”, in Baṙagirkʻ i gałłierēn lezuē i hayerēn [Dictionary from the French Language into Armenian], Constantinople: A. H. Boyajian Press, page 567a
- Sargsyan, Artem et al., editors (2002), “խմորուկ”, in Hayocʻ lezvi barbaṙayin baṙaran [Dialectal Dictionary of the Armenian Language] (in Armenian), volume II, Yerevan: Hayastan, page 337a
- Schuchardt, Hugo (1905) “Zu span. madroño”, in Zeitschrift für romanische Philologie (in German), volume 29, page 218, connects with Ancient Greek κόμαρος (kómaros, “strawberry tree”) and the Semitic root ح م ر (ḥ-m-r) related to redness
- The template Template:R:hy:BnakPatm does not use the parameter(s):
1=ելագ կամ խմորուկ
Please see Module:checkparams for help with this warning.Bnakan patmutʻiwn, zor yōrineal ē ašakertacʻ meci hōrn Mxitʻaray [Natural history composed by the disciples of great Abbot Mekhitar] (in Armenian), volume II, Vienna: Mekhitarist Press, 1844, page 23a - Аннанеков, Н. (1878) “Fragaria vesca”, in Ботанический словарь [Botanical Dictionary] (in Russian), revised and enlarged edition, Saint Petersburg: Academy Press, page 147a, spelling as хморукъ (xmoruk)
- Mēnēvišean, Gabriēl (1897) Patkerazard bnakan patmutʻiwn, B. Busabanutʻiwn [Illustrated Natural History: 2. Botany] (in Armenian), Vienna: Mekhitarist Press, page 112
- Kʻaǰuni, Manuēl (1899) Partizpanutʻiwn [Horticulture] (in Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy, § 338, page 231
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.