дээр
See also: Appendix:Variations of "deer"
Mongolian
Etymology
- From Proto-Mongolic *dexe-re, equivalent to *дээ (*dee, “up”) + -р (-r). Compare Dongxiang jiere, Buryat дээрэ (deere), Kalmyk деер (deer) and Tuvan дээре (deere).
- Might be akin to (Can this(+) etymology be sourced?) or from Proto-Turkic *tepü (“top, hill, top of the head”), compare Kyrgyz дөбө (döbö), Turkish tepe.
- See also дэвсэг (devseg, “terrace”).
Pronunciation
- (Ulaanbaatar) IPA(key): /teːr/, [teːr]
Postposition
дээр • (deer) (Mongolian spelling ᠳᠡᠭᠡᠷᠡ (deger-e)) (with oblique case)
Tuvan
Etymology 1
Coalesced from earlier metathetic *degir~*deŋir (compare with Khakas тигір (tigìr)), from Proto-Turkic *teŋri (“god; sky”). Cognate with Turkish tanrı (“god”).
Pronunciation
- IPA(key): [d̥e̞ːr]
- Hyphenation: дээр
Declension
This noun needs an inflection-table template.
Etymology 2
Inherited from Proto-Turkic *dǟ-är (“one may say”). Cognate with Turkish der (“he/she/they/it says”).
Pronunciation
- IPA(key): [d̥e̞ːr]
- Hyphenation: дээр
Verb
дээр • (deer) (stem ди-, indefinite past дээн, negative дивес)
Conjugation
Conjugation of дээр (see Appendix:Tuvan verbs)
Positive | Negative | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Indicative mood | Present-future | дээр (deer) | мен | дээр (deer) | бис | дивес (dives) | мен | дивес (dives) | бис | |
сен | силер | сен | силер | |||||||
– | -лер | – | -тер | |||||||
Past I | дээн (deen) | мен | дээн (deen) | бис | дивеен (diveen) | мен | дивеен (diveen) | бис | ||
сен | силер | сен | силер | |||||||
– | -нер | – | -нер | |||||||
Past II | мен | дидим (didim) | бис | дидивис (didivis) | мен | диведим (divedim) | бис | диведивис (divedivis) | ||
сен | дидиң (didiñ) | силер | дидиңер (didiñer) | сен | диведиң (divediñ) | силер | диведиңер (divediñer) | |||
ол | диди (didi) | олар | дидилер (didiler) | ол | диведи (divedi) | олар | диведилер (divediler) | |||
Resultative | дижей (dijey) | мен | дижей (dijey) | бис | — | мен | — | бис | ||
сен | силер | сен | силер | |||||||
– | -тер | – | -тер | |||||||
Conditional | мен | дизимзе (dizimze) | бис | дизивиссе (dizivisse) | мен | дивезимзе (divezimze) | бис | дивезивиссе (divezivisse) | ||
сен | дизиңзе (diziñze) | силер | дизиңерзе (diziñerze) | сен | дивезиңзе (diveziñze) | силер | дивезиңерзе (diveziñerze) | |||
ол | дизе (dize) | олар | дизилер (diziler) | ол | дивезе (diveze) | олар | дивезилер (diveziler) | |||
Evidential | дидир (didir) | мен | дидир (didir) | бис | диведир (divedir) | мен | диведир (divedir) | бис | ||
сен | силер | сен | силер | |||||||
– | -лер | – | -лер | |||||||
Optative | дигей (digey) | мен | дигей (digey) | бис | дивегей (divegey) | мен | дивегей (divegey) | бис | ||
сен | силер | сен | силер | |||||||
– | -лер | – | -лер | |||||||
Imperative | мен | дийн (diyn) | бис | дилиңер (diliñer) | мен | дивейн (diveyn) | бис | дивелиңер (diveliñer) | ||
сен | ди (di) | силер | диңер (diñer) | сен | диве (dive) | силер | дивеңер (diveñer) | |||
ол | дизин (dizin) | олар | дизиннер (dizinner) | ол | дивезин (divezin) | олар | дивезиннер (divezinner) | |||
Positive | Negative | |||||||||
Participles | Present-future | дээр (deer) | дивес (dives) | |||||||
Past I | дээн (deen) | дивеен (diveen) | ||||||||
Converbs | I | дип (dip) | — | |||||||
II | дий (diy) | — | ||||||||
Past | дээш (deeş) | — |
- Blue: Analytic tenses, require explicit pronouns in the end of forms (дээр мен (deer men) for example, except in the case of 3sg, and 3pl which added directly to the forms without the space and hyphen).
- Green: Synthetic tenses, do not require pronouns.
Etymology 3
From Proto-Turkic *deg-är (“one may touch, reach”).
Conjugation
Conjugation of дээр (see Appendix:Tuvan verbs)
Positive | Negative | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Indicative mood | Present-future | дээр (deer) | мен | дээр (deer) | бис | дивес (dives) | мен | дивес (dives) | бис | |
сен | силер | сен | силер | |||||||
– | -лер | – | -тер | |||||||
Past I | дээн (deen) | мен | дээн (deen) | бис | дивеен (diveen) | мен | дивеен (diveen) | бис | ||
сен | силер | сен | силер | |||||||
– | -нер | – | -нер | |||||||
Past II | мен | дидим (didim) | бис | дидивис (didivis) | мен | диведим (divedim) | бис | диведивис (divedivis) | ||
сен | дидиң (didiñ) | силер | дидиңер (didiñer) | сен | диведиң (divediñ) | силер | диведиңер (divediñer) | |||
ол | диди (didi) | олар | дидилер (didiler) | ол | диведи (divedi) | олар | диведилер (divediler) | |||
Resultative | дижей (dijey) | мен | дижей (dijey) | бис | — | мен | — | бис | ||
сен | силер | сен | силер | |||||||
– | -тер | – | -тер | |||||||
Conditional | мен | дизимзе (dizimze) | бис | дизивиссе (dizivisse) | мен | дивезимзе (divezimze) | бис | дивезивиссе (divezivisse) | ||
сен | дизиңзе (diziñze) | силер | дизиңерзе (diziñerze) | сен | дивезиңзе (diveziñze) | силер | дивезиңерзе (diveziñerze) | |||
ол | дизе (dize) | олар | дизилер (diziler) | ол | дивезе (diveze) | олар | дивезилер (diveziler) | |||
Evidential | дидир (didir) | мен | дидир (didir) | бис | диведир (divedir) | мен | диведир (divedir) | бис | ||
сен | силер | сен | силер | |||||||
– | -лер | – | -лер | |||||||
Optative | дигей (digey) | мен | дигей (digey) | бис | дивегей (divegey) | мен | дивегей (divegey) | бис | ||
сен | силер | сен | силер | |||||||
– | -лер | – | -лер | |||||||
Imperative | мен | дийн (diyn) | бис | дилиңер (diliñer) | мен | дивейн (diveyn) | бис | дивелиңер (diveliñer) | ||
сен | ди (di) | силер | диңер (diñer) | сен | диве (dive) | силер | дивеңер (diveñer) | |||
ол | дизин (dizin) | олар | дизиннер (dizinner) | ол | дивезин (divezin) | олар | дивезиннер (divezinner) | |||
Positive | Negative | |||||||||
Participles | Present-future | дээр (deer) | дивес (dives) | |||||||
Past I | дээн (deen) | дивеен (diveen) | ||||||||
Converbs | I | дип (dip) | — | |||||||
II | дий (diy) | — | ||||||||
Past | дээш (deeş) | — |
- Blue: Analytic tenses, require explicit pronouns in the end of forms (дээр мен (deer men) for example, except in the case of 3sg, and 3pl which added directly to the forms without the space and hyphen).
- Green: Synthetic tenses, do not require pronouns.
Postposition
дээр • (deer) (+ dative case)
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.